Lesbók Morgunblaðsins - 26.09.1954, Síða 2

598
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
En hann náði sér brátt aftur og
eftir nokkra stund kvað hann sér
líða mikið betur og sér væri að
létta. Lá hann svo enn í rúminu
alllanga hríð. Þá tók prestur sér
fyrir hendur að raka hann og ætl-
aði þó að ganga illa, því að sýslu-
maður skalf og nötraði og einkum
var skjálfti í kinnunum. Sagði séra
Ólafur svo frá síðar að sér hefði
virst hann fárveikur og með ofsa-
legan hita.
Um það bil er rakstrinum var
lokið, kom þar Jóhann próíastur
Þórðarson á Laugardælum, sem
talinn var einhver merkasti klerk-
ur á íslandi á sinni tíð. Settist hann
inn í svefnhús sýslumanns og voru
þeir þrír lengi að rabba saman.
Virtist þeim sýslumaður tala af
fullri rænu, þótt hann væri sýni-
lega mjög veikur. Upp úr hádegi
klæddi hann sig svo, og var á ferli
eftir það..
Upp úr nóni var borinn fram
miðdegisverður og bauð sýslumað-
ur gestum sínum að matast með
sér og einnig Jóni Gíslasyni, bróð-
ur séra Ólafs, sem hafði verið hjá
honum síðan um miðjan júní.
Settust þeir síðan að borðum, en
í því kemur Jón Ólafsson, skrifari
sýslumanns og segir honum að Páll
Hákonarson í Vetleifsholti sé kom-
inn og vilji fá að tala við hann.
Sýslumaður reis þá frá borðum,
en bað gesti sína að matast þótt
hann þyrfti að hverfa frá. Gekk
hann síðan út til Páls og bauð hon-
um með sér inn í vestari skemmuna
þar á hlaðinu. Þangað kom einnig
Jón Ólafsson, því að hann þóttist
vita erindi Páls, að hann mundi
kominn til að sækja afrit af skjali,
sem var í Jóns vörzlu. Reyndist
það rétt og bað sýslumaður Jón að
ná í skjalið. Þegar hann kom aftur
út í skemmu, bað Páll hann að
skrifa fyrir sig yfirlýsingu um að
hann hefði móttekið þetta skjal og
skrifaði síðan irndir, en sýslu-
maður stakk yfirlýsingunni innan
í bók, sem Jón var með, og bað
hann svo að hverfa aftur til vinnu
sinnar.
Þegar Jón var farinn, helti sýslu-
maður á staup fyrir þá Pál, en
dreypti naumast í vínið sjálfur,
enda sagði Páll að hönd hans hefði
skolfið svo mikið, að hann hefði
vart mátt halda á glasinu. Síðan
bað sýslumaður Pál að afsaka að
hann mætti ekki tefja lengur hjá
honum, því að gestir biði sín inni.
Gekk Páll þá til hesta sinna, en
sýslumaður fylgdi honum fram á
hlaðið og bað hann að bera lög-
manni kveðju sína, því að Páll
ætlaði að ríða til Alþingis. Skildu
þeir að þvi búnu.
NÚ ER að segja frá þeim, er inni
sátu, að þeir höfðu lokið máltíð-
inni, en ekki kom sýslumaður. Tók
þeim þá að lengja eftir honum og
einkum virðist svo sem Jóni Gísla-
syni hafi ekki verið rótt. Gekk
hann þá fram og spurði einhvern
sem hann hitti, hvar sýslumaður
mundi vera. Var honum svarað
því, að hann væri úti í skemmu.
Þangað fór Jón, en er hann kom
að skemmudyrunum, voru þær
lokaðar. Hefir Jón þá farið að
gruna margt, því að hann hljóp
upp í húsagarð að leita sýslumanns,
og er hann var ekki þar, hljóp
hann fram á brekkuna fyrir vestan
bæinn og svo þar norður með, en
sá hvergi sýslumann. Voru þá og
fleiri komnir í leitina.
Fyrir vestan túnið í Langholti
var djúpur brunnur, þar sem kon-
ur þvoðu þvott og ull var þvegin.
Brunnur þessi var nú barmafullur
af vatni og óx gras út í hann allt um
kring. Þangað hljóp Jón Gíslason
og sá hann þá að húfa sýslumanns
flaut ofan á brunninum. Hann
náði í hana og fleygði henni upp á
bakkann, en hljóp svo heim á leið
til þess að ná í eitthvert áhald að
kanna brunninn. Voru þá prest-
arnir komnir út og sagði hann þeim
hvers hann hefði orðið áskynja og
bað þá og fleiri menn að koma með
sér. Greip hann svo hrífu og hljóp
með út að brunninum aftur. En
þegar prestarnir komu þar, þekktu
þeir húfu sýslumanns, að það var
sú sama er hann hafði haft á höfði
fyrir stundu.
Jón Gíslason rak nú hrífuna að
hausnum niður í brunninn, en hann
var svo djúpur að ekki fannst
botn. Lagðist Jón þá niður á brunn-
barminn og teygði sig svo, að hann
fór með handlegginn á kaf ofan í
vatnið á eftir hrífuskaftinu. Fann
hann þá eitthvað fyrir og sneri
hrífunni sitt á hvað þar til hún fest-
ist. Dró hann síðan hrífuna að sér
hægt og með gætni og kom þar
seinast upp lík sýslumanns. Höfðu
hrífutindarnir flækst í hári hans
svo að það hélt.
Lík sýslumanns var nú dregið
upp úr brunninum og síðan bor-
ið heim í skemmu og lagt þar til.
Að því búnu kom þeim prestunum
saman um að safna í eina hirslu
öllum þeim skjölum sýslumanns,
sem voru í bæardyraloftinu og í
vestari skemmunni, og einnig að
láta bera í vestari skemmuna allt
lauslegt, sem ekki þurfti áð nota
daglega. Að því búnu læstu þeir
skemmunni og innsigluðu lykilinn.
Gerðu þeir þetta til þess að ekkert
skyldi fargast. Síðan fór hver sína
leið.
GRÍMUR sýslumaður var ekki
nema rúmlega þrítugur er ævi hans
lauk með þessum sviplega hætti.
Eins og áður er sagt var hann ó-
kvæntur og barnlaus. Foreldrar
hans munu hafa verið látnir og áttu
því eigur hans að bera undir út-
arfa. Segir í Hrafnagilsannál, að
hann hafi fengið kirkjuleg vegna
fátæks erfingja, en ekki nefnt hver
sá erfingi hefur verið. Á skjölum