Lesbók Morgunblaðsins - 07.08.1955, Page 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
435
fór fram stórslysalaust. Hann var
þá jafnframt þingmaður fyrir
Björgvin. Rétt hjá minnisvarðan-
um er opinn skáli. Þar voru ræðu-
menn dagsins og þangað voru for-
setahjónin og fylgdarlið þeirra
leitt — Uppgiafahermennirnir
mættu þama í fylkingu og lögðu
blóm að minnisvarðanum og annan
blómvönd lagði þar lítil stúlka
fvrir hönd skólabarna. Þessi sam-
koma var hátíð ellinnar og æsk-
unnar, gamalla hermanna, er á sín-
um tíma höfðu staðið vörð um
ríkisréttindi Noregs, og barnanna,
sem eiga að erfa landið og verja
frelsið. Langa stund strevmdu fvlk-
ingar barna látlaust inn á hátíðar-
svæðið og voru með norska fána í
höndum. Seinast var talið að 12.000
börn hefði verið þama saman kom-
in. Var fagurt yfir þann hóp að
líta og fánahafið, sem fyllti allan
hinn víða völl. Nokkrar ræður voru
haldnar þarna og einn af ræðu-
mönnum bauð forsetahiónin vel-
komin og bað alla viðstadda að
hrópa nífalt húrra fvrir íslandi. Og
það held ég að hafi nú verið gert
svikalaust. Tólf þúsund barnaradd-
ir hófust upp í hástemmdum
hliómskærum kór, og tólf þúsund
litlar hendur veifuðu fánum sínum
svo að allt hið mikla svæði var sem
bylgiandi haf, þar sem sólargeisl-
arnir brotnuðu í rauðum, bláum og
hvítum litum, en lítil stúlka færði
forsetafrúnni blómvönd. Þannig
hyllti æska Björgvinjar forseta-
hjónin og ísland.
Síðan var sunginn norski þióð-
söngurinn og þar á eftir Biörgvinj-
ar-söngurinn, bví að sjálfsögðu eiga
Björgvinjarbúar sinn eigin þióð-
söng. Svo var samkomunni slitið.
Allar búðir í borginni voru opn-
ar þennan dag og þótti siálfsagt.
Það er ekki eins og í Revkia\nk,
þar sem búðum er lokað „við öll
möguleg og ómöguleg tækifæri",
eins og ég heyrði góðan mann segja
einu sinni. Hér í Björgvin gevmdi
hið starfandi fólk sitt hátíðarhald
til kvölds. Þá var aftur komið sam-
an á Hátíðarsvæðinu, haldnar ræð-
ur, leikið á horn og sungið. Þar
hélt. prófessor Worm-Miiller mikla
ræðu og rakti aðdraganda skilnað-
arins við Svía. Hann minntist
Christie, forsetans á fvrsta stór-
þingi Norðmanna 1814 og hvernig
Eiðsvallarfundurinn og stjórnar-
skráin hefði verið nauðsvnlcgur
undanfari þess, sem gerðist 1905.
Hann rakti konsúlamálið, sem var
undanfari skilnaðarins og hve
snilldarlega Michelsen hefði tekizt
að halda á því máli og stvra skiln-
aðarmálinu farsællega í höfn. Og
í hvert skifti sem hann minntist á
Christie og Michelsen og hlutdeild
Biörgviniar -í siálfstæðismálinu,
gullu við fagnaðarÓD. Ég fékk ekki
betur séð en að Björgviniarbúar
þættust eiga þennan minningadag
öllum öðrum fremur. Voru það
ekki þeir Christie og Michelsen
sem björguðu sjálfstæði Noregs?
Og voru þeir kannske ekki báðir
frá Björgvín, ósviknir synir þess-
arar merkilegu borgar? —
Björgvinjarbúar hafa minningu
sinna mestu manna í heiðri og hafa
reist líkneskiur af mörgum beirra.
Líkneskia Michelsens er hjá Há-
tíðarsvæðinu, eins og fvr getur,
líkneskja Christie fvrir framan há-
skólann, líkneskia Ludvig Holbergs
á torginu, líkneskia Edvr. Griegs í
Bvparken, líkneskja próf. J. C.
Dahl hiá Byparken og líkneskja
Ole Bull á torgi, sem við hann er
kennt.
TROLLHAUGEN
Öllum ferðamönnum er ráðlagt
að skoða Trollhauean, bústað
Griegs, sem er um 10 km. fvrir
sunnan Bergen, hiá Norðurásvatni
í Fana. Þenna bústað reisti Grieg
er honum leiddust ferðalög (1885)
og þarna saradi hann svo ýmsar
merkustu tónsmíðar sínar.
Þessi staður er unaðslegur. Hús-
ið stendur á háum klettkolli. Á
tvær hendur eru bláar víkur og
vogar, en annars er hóllinn þak-
inn skógi. Og þessi skógur er máske
fegurri vegna þess, að Grieg lét
náttúruna sjálfráða um það hvern-
ig hún skrevtti þennan stað. Frá
lu'isinu er bratt einstigi niður að
litlum vog og þar stendur lítið
garðhús. Þar sat Grieg öllum stund
-um þegar hann var heima, og vann
að tónsmíðum sínum, einangraður
frá öllum skarkala heimsins. Þessi
kofi er aðeins eitt herbergi og það
er með sömu ummerkium eins og
Grieg skildi við bað. Þar er píanó,
skrifborð, legubekkur og nokkrir
stólar, auk annarra smæn-i muna.
Þegar Grieg þurfti að bregða sér
eitthvað frá, eða fór í ferðalög,
skildi hann öll nótnablöð sín eftir
þarna. En honum var þó ekki rótt
út af þeii'ri tilhugsun, að ef til vill
kynni nú einhver að brjótast þarna
inn og evðileggja allt fvrir sér.
Hann skildi því eftir bréf á borð-
inu, sem bvrjaði svo: „Kæri inn-
brotsbíófur“. Og svo kom kurteis-
leg beiðni um að hrófla ekki við
neinu. enginn gæti haft neitt gagn
af biöðum sínum!
íbúðarhúsið er nú til svnis og
það sem bar er inni nefnist Griegs-
safn. Það eru húsgögn þeirra hjón-
anna og ýmsir aðrir munir úr eigu
þeirra, en auk bess margar heiðurs-
gjafir, sem Grieg fékk um dagana.
Norðan við húsið er hamar fram
\ið vatnið. Mælt er að Grieg hafi
einu sinni óskað þess að fá að deva
í það biarg. Hann andaðist
4. september 1907 og árið eftir var
aska hans látin í dálítinn helli,
sem eerður hafði verið unpi í miðj-
um klettinum. Kona hans. Nina
Grieg söngkona, andaðist 1986, og
aska hennar var látin í þennan
sama helli. Fyrir munna hellisins
er steinumgerð og þar í felld stein-