Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1958, Page 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
451
orðnir leiðir á því. Sami miði veit-
ir þeim aðgang að hjúkrun og
ókeypis meðul.
Schweitzer er fjármálamaður
Hann var svo hygginn, að hann
vildi ekki seðla, þegar hann fór til
Afríku, heldur gull. Og á þann hátt
komst hann hjá gengisfallinu
mikla eftir fyrri heimsstyrjöldina.
Byggingar hans bera líka vott um
hagsýni hans. Hann hefir komið
þeim upp inni í frumskógi, svo að
segja áhaldalaus og án aðstoðar
verkfróðra manna. En þær sýna
líka hverja trú hann hefir á því,
að Svertingjum geti farið fram.
Sumir hafa legið honum á hálsi
fyrir það, að hann vilji ekki greiða
Svertingjum kaup. Sannleikurinn
er sá, að hann vill að þeir vinni
fyrir sjálfa sig og þeim sé enginn
greiði ger með því að láta þá vinna
í verksmiðjum. Þeir kunna ekki
með fé að fara. Þeir eyða því þeg-
ar í áfengi og tóbak, eða þá ein-
hverjar vélar, sem þeir kunna ekki
með að fara. Hann segir að hugs-
unarháttur hvítra manna sé þeim
ekki hollur, því að hann eigi ekki
við í frumskógunum. Aðalatriðið
sé að kenna Svertingjum hvernig
þeiri eigi að bjarga sér sjálfir.
Nú er það kunnugt, að Schweit-
zer er ekki hrifinn af menningu
Norðurálfubúa. Hann heldur því
fram að þeir hafi glatað andlegum
verðmætum í vitlausu kapphlaupi
um efnalegar framfarir. Hann seg-
ir að það væri álíka heppilegt að
flytja slíka „menningu“ til Afríku,
eins og sjúkdómana, sem hvítir
menn hafa flutt þangað.
'k 'k
Það er áreiðanlegt, að allar
„framfaratilraunir“ í Afríku eru
fyrirfram dæmdar, ef þær byggj-
ast ekki á þeim andlega krafti og
siðgæði sem Schweitzer hefir sýnt
í öllu sínu starfi. Og það er þessi
andlegi kraftur, sem hefir fengið
Albert Schweitzer
samstarfsfólk hans til þess að snúa
baki við Evrópu, og fórna sér á
þessum stað, þar sem hitinn er
drepandi og ótal sjúkdómar vofa
yfir mönnum.
Þetta er merkilegt fólk.
Fyrst skal nefna yfirlæknirinn
Francis Catchpool. Hann er ensk-
ur að ætt, en stundaði nám í kvek-
ara-skóla í Bandaríkjunum. Hann
fór í fyrra stríðið og barðist í
Frakklandi. Síðan lauk hann
læknisprófi í Lundúnum og var
læknir við Watford-spítalann, áður
en hann gerðist Schweitzers-mað-
ur. Hann er hár og grannur, dálítið
hærður í vöngum og reykir óaflát-
anlega sterkar franskar sígarettur.
Annar læknir er þrítug stúlka,
Margaret van der Kreck. Hún er
hollenzk og voru foreldrar hennar
listamenn. Hún er stórfögur. Hún
sagði mér svo frá: „Það eru tvö ár
síðan eg afréð að bjóða Schweitzer
aðstoð mína, en þar réði æðri vilji
en minn eigin“.
Þriðji læknirinn er tékkneskur
og heitir Richard Friedmann. Hann
er þéttvaxinn og með mikið yfir-
skegg. Á handleggjunum ber hann
enn merki þess, að hann var í fanga
-búðum nasista í Dachau. Síðan
kpmmúnistar hrifsuðu völdin í
landi hans, hefir hann verið „lífs-
tíðar flóttamaður“, eins og hann
kemst að orði. Og þar sem Evrópa
hafði útskúfað honum, fórnaði
hann sér fyrir Afríku.
Svo eru hjúkrunarkonurnar.
Þær leggja hart að sér ekki síður
en læknarnir og Schweitzer. Hver
þeirra hefir sitt eigið herbergi, hvít
-málað og snoturt. En skilrúm eru
þar engin, nema vírnet og tjald
dregið fyrir. Engin þeirra er því
út af fyrir sig. Hvorki er þarna
rafmagnsljós né vatnsleiðsla, frem-
ur en í sjúkrahúsinu. Á einum
stað hefur verið gerður baðkrókur
og er þar steypibað þannig, að
vatnsfata hangir þar uppi og geta
menn steypt úr henni yfir sig. Sam
-komur eru engar og Schweitzer
er því mótfallinn að fólk sitt fari
í kynnisferðir til hvítra manna þar
í nágrenninu.
Bezt má sjá agann sem þarna
ríkir þegar fólkið snæðir, sérstak-
lega á kvöldin.
Matsalurinn er 10 metra langur
og eftir honum endilöngum er
borð, og á því standa sjö steinolíu-
lampar í röð. Stólar eru beggja
megin við það, en enginn sezt fyr
en Schweitzer kemur inn. Hann
tekur þá ofan sólhjálm sinn eða
flókahatt og þá setjast aðrir. Hann
gengur að stól sínum, sem er við
mitt borðið. Og svo mælir hann
lágt á þýzku:
— Þökkum drottni. Hann er góð-
ur. Kærleikur hans varir eilíflega,
Amen.
Þeir, sem ekki hafa náð að setj-
ast, standa grafkyrrir á meðan.
Svo stingur Schweitzer horninu á
pentudúki sínum í hálsmálið og
tekur að matast. Þegar máltíð er
lokið og borið hefir verið af borði,
er útdeilt þýzkum sálmabókum.
Schweitzer setur upp gleraugu,
nefnir númer á sálmi, sezt svo við
hljóðfærið og byrjar að leika. Allir
sitja í sætum sínum og syngja.