Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1958, Blaðsíða 4

452
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Úr rlki náttúrunnar
Sjálflýsandi lífverur
Kalt Ijós þeirra er vísindunum ráðgáta
Lampaljósin varpa birtu á sálma-
bækurnar og andlit fólksins. Flest
eru andlitin ung og góðleg.
Þarna er til dæmis Albertina
Beck-Vollenhoven, hollenzk stúlka,
sem ekki vílar fyrir sér að fást við
brjálaða menn. Hún er hugrökk og
þolinmóð. Og þarna er Trudi
Bochcler, þrítug stúlka frá Sviss,
sem Schweitzer kallar „majór“
holdsveikradeildarinnar. Hún er
bjarteyg og liðlega vaxin og það
sér ekki á henni að hún þarf að
vera allt í senn, hjúkrunarkona,
kennari, forstjóri, húsmóðir og
„móðir“ 300 manna, kvenna og
bama. Öllum þykir vænt um hana.
En þetta eru aðeins tvær af
mörgum. Yngst er Monique, barna-
barn Schweitzers, aðeins 18 ára.
Elzt er Mlle. Kottmann, sem hefir
verið þarna í 30 ár. Allar þessar
stúlkur mundu vekja athygli, hvar
sem þær væru.
Söngnum er lokið. Hljóðlátlega
les Schweitzer kafla úr Fjallræð-
unni og fer síðan með Faðirvor.
Svo tekur hann venjulega lampa
sinn og býður góða nótt.
Hvað er það sem hefir dregið
svo margt fólk frá lystisemdum
Evrópu á þennan stað, þar sem hit-
inn er óþolandi, þar sem það verð-
ur að vinna baki brotnu og er sí-
fellt í hættu að sýkjast af voðaleg-
um sjúkdómum? Og hvernig stend-
ur á því að allir sýnast ánægðir?
Mér var sagt að það væri vegna
þess að fólkið finnur að hér er þess
mest þörf, en auk þess hefir
Afríka eitthvert seiðmagn. Og þótt
Schweitzer sé strangur, þá þykir
öllum vænt um hann.
★ ★ ★
En um Schweitzer sjálfan er það
að segja, að hann er ekki merki-
legastur fyrir það að hafa komið
upp lækningastöð hér inni í frum-
skógunum. Það hafa margir trú-
boðar gert. Ekki er það heldur
ÞAÐ SKEÐI fyrir skemmstu vest-
ur í Santa Barbara í Kaliforníu, að
kona nokkur, Jean Tobins að nafni,
fór á fætur fyrir dögun og ætlaði
að ná í eitthvert snarl, sem hún
hafði geymt í kæliskáp. Hún vissi
að rafmagnsljósið inni í skápnum
var bilað og hún mundi þurfa að
þreifa fyrir sér. En henni bra held-
ur en ekki í brún þegar hún opnaði
skápinn og sá einhverja furðubirtu
inni í honum. Þegar hún aðgætti
þetta betur, komst hún að raun um,
að birtan stafaði af fleskbita, sem
legið hafði í skápnum nokkra daga.
Það var engum blöðum um það að
fletta, fleskbitinn var orðinn sjálf-
lýsandi.
Hún tók bitann og fór rakleitt
með hann til rannsóknarstofu há-
skólans til þess að vita hvernig á
Þessu stæði. Þar hitti hún dr.
Davenport og hann skýrði henni
þegar frá því hvernig á þessu stæði.
„Birtan stafar ekki af fleskbit-
anum sjálfum“, sagði hann, „heldur
af sjálflýsandi gerlum, sem hafa
þrautseigja hans að hafa barizt hér
svo langan tíma, tuttugu árum
lengur en nokkur maður annar
hefði þolað loftslagið.
Nei, Schweitzer er annað meira.
Hann hefir gefið fordæmi og sýnt
að hann er andans mikilmenni á
vorri öld. Fólk sem vinnur með
honum verður heillað og hrífst af
andlegum krafti hans. Ævistarf
hans er tilraun að gera heiminn
betri og fullkomnari.
(Þýtt).
sezt á hann. Þetta kemur oft fyrii
um kjöt og fisk, sem geymt er. Sem
betur fer eru þessir gerlar algjör
lega óskaðlegir mönnum og öðrum
dyrum, sem hafa heitt blóð“.
Ef frú Tobin hefði ekki opnað
kæliskápinn sinn í myrkri, munch
hún hafa steikt fleskbitann, allii
etið hann með góðri lyst, og eng-
um orðið meint af.
ÞETTA er aðeins eitt dæmi af
mörgum um hið kalda ljós i nátt-
úrunni. En það er þó ekki fyr en
alveg nýlega að vísindamenn hafa
komist að því hve ótrúlega víða
Þetta ljós gerir vart við sig. Á-
stæðan er eílaust sú, að menn vilja
alltaf hafa bjart í kring um sig og
eru ógjarnir á að gaufast í myrkri.
Að minnsta kosti hafa vísinda-
mennimir ekki lagt sig í líma til
þess að rannsaka háttu lífvera í
myrkri og komast eftir þvi hverjar
geti verið sjálflýsandi.
Gerlar eru hinar minnstu sjálf-
lýsandi verur og í jurtaríkinu
þekkjast ekki aðrar tegundir, sem
hafa þennan eiginleika, nema ein-
staka tegundir af sveppum. Birt-
an, sem stafar af hverjum einstök-
um gerli, er svo lítil, að ekki er
unnt að greina hana í smásjá, hvað
þá með berum augum. Talið er að
þurfa muni þúsundir af' gerlum i
einum hóp til Þess að ljós þeirra
verði sýnilegt, og 50.000 miljóna
af þeim purfi til þess að bera jafn
mikla birtu og eitt kertaljós.
Langt er síðan menn tóku eftir
einkennilegri glætu í feisknum trjá
-bolum, en þar er um að ræða