Lesbók Morgunblaðsins - 14.09.1958, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
455
Afkoma bænda á fyrri öld
lega næringu. Auk þess losar bark-
armjölið um jarðveginn, en þó svo,
að hann heldur í sér meira vatni
en áður. Það eru til ýmsar tegundir
áburðar, sem hafa þessa kosti, en
engin ein sem hefir þá alla.
Það eru örsmáir gerlar í jarð-
veginum sem eta hin lífrænu nær-
ingarefni, svo sem laufblöð, kvisti
og rætur. Við það losnar frjómagn-
ið og berst með vatni að rótum
gróðursins. Ef gróðurinn getur ekki
hagnýtt sér öll þau næringarefm
þegar í stað, síast þau með vatninu
niður í jarðveginn, svo langt að
gróðurinn nær ekki til þeirra. Þess
vegna er það svo mikils um vert, að
vætan haldist í efsta lagi jarðveg-
arins. Og nú sér barkarmjölið um
það, jafnframt því sem það skil-
ar jarðveginum frjóvefnum sínum.
Og það þarf helmingi lengri tíma
til þess að rotna, heldur en önnur
lífræn efni.
Tilraunum með barkarmjölið er
ekki lokið enn, og það er því ekki
komið á markaðinn. Vísindamenn-
irnir segja, að það sé að vísu full-
sannað, að barkarmjölið sé ágætur
áburður, en hitt sé ekki vitað, hve
mikið þurfi af því á hverja 100 fer-
metra, og geti það orðið ákaflega
mismunandi, eftir því hvað rækta
skal.
Litið úran i funglinu
„EKKI MUNDI eg fáanlegur til þess
að kaupa hlutabréf í úrannámu á tungl-
inu, enda þótt menn kæmist þangað“,
segir dr. Lycle B. Borst 'forseti eðlis-
fræðideildar háskólans í New York.
Hann hefir gert rannsóknir á þessu og
komist að þeirri niðurstöðu, að í tungl-
inu sé ekki nema einn hundraðshluti
af úran á móts við það sem er á jörð-
inni.
SÉRA ÞORKELL Bjarnason á Reyni-
völlum lýsti afkomu bænda í Kjós
árið 1885. í hreppnum voru þá 47 bú-
endur. Hann segir svo frá búskap eins
bóndans og getur þess að 20 aðrir
hreppsbændur hafi engu betri ástæður
en hann:
í vor hafði hann 3 kýr — nú í vetur
aðeins 2 — 17 ær og 9 gemlinga. Þetta
var nú lífsstofninn, því að af sjó hafði
hann ekkert. Geri menn nú ráð fyrir,
að hver kýr hafi mjólkað 1800 potta
og reikni mjólkurpottinn á 14 aura, þá
verður gagnið af kúnum 756 krónur.
Séu gagnsmunir af hverri á reiknaðir
8 krónur, þá eru það 136 krónur, en þar
frá má draga verð fyrir 14 lömb, sem
voru látin lifa, og eru þá eftir 80 krón-
ur. Gemlingunum var öllum fargað að
haustinu og má reikna það 90 krónur,
Einn hestur var seldur og fengust fyr-
ir hann 50 krónur. Aðrar tekjur búsins
80 krónur. Allar tekjur búsins eru þá
1056 krónur.
Þessi maður hefir í heimili 8 manns,
en það eru hjónin og 2 börn þeirra,
1 tökubarn, 1 vinnumaður og 2 vinnu-
konur. Auk þess að fæða allt fólkið
og klæða sig, konu sína og börnin 3,
hefir hann þessi útgjöld: Jarðargjald
83 kr., kaup og föt til vinnuhjúa 120
kr., sveitargjald 18,57 kr., til prests og
kirkju 15,50 kr. og til landsjóðs um
5 kr. — það mundi hann ekki sjálf-
ur nákvæmlega. Þessi útgjöld eru til
samans 242 kr., og eru þá eftir af tekj-
unum 814 kr., en á því á að fæða 8
manns og klæða 5 manns, auk þess sem
verja þarf til húsbóta, til viðhalds á
búshlutum o. s. frv.
Um annan ríkasta bóndann í sveit-
inni segir hann:
Hann hafði í vor 4 kýr, 1 kvígu, 50
ær, 30 sauði og 40 gemlinga. Mjólki
hver kýr 1800 potta um árið og kvígan
900 potta og mjólkurpotturinn sé met-
inn 14 aura, þá er það til saman 1134
kr. Gagnsmunir af 50 ám að frádregn-
um 45 lömbum, sem lifðu, er 220 kr.,
ull af gemlingum og sauðum 96 kr.
Fargað að hausti 28 kindum, sauðum,
ám og veturgömlu fyrir 400 kr., 1 hross
selt fyrir 55 kr., meðgjöf með ómaga
76 kr., aðrar tekjur búsins 50 kr., en
sjávargagn ekkert, og verða þá allar
tekjur búsins 2031 kr.
Tíu manns er í heimili og eru það
hjónin og eitt barn þeirra, 1 tökubain,
3 vinnukonur, 2 vinnumenn og 1 ó-
magi. Útgjöld þau, sem á búinu hvíla,
auk fæðis handa öllu fólkinu og klæðis
hjónanna, barnanna og ómagans er:
Jarðargjald 96 kr., kaup og föt vinnu-
hjúa 260 kr., til kaupafólks 150 kr.,
sveitargjald 63 kr., til prests og Kirkju
16,54 kr., til landsjóðs rúmar 13 kr., og
er þetta allt til samans 598 kr. og er
þá eftir til þess að klæða 5 manns og
fæða 10 manns 1433 kr., eða 143.30 kr.
til fæðis handa hverjum og ekkert til
klæða.
Friðarvinir ofsótfir
i Rússlandi
KOMMÚNISTAR í Rússlandi hafa á
undanförnum árum talað mjög fjálg-
lega um friðarvilja sinn. En smáfrétt
sem birtist í blöðunum þar í janúar sL
skýtur þar nokkuð skökku við.
Sú fregn greindi frá því, að í vestur-
hluta Ukraníu, Moldaviu og Kazakh-
stan hefði verið handteknir og dæmdir
margir leiðtogar trúarflokksins „Vott-
ar Jehova“, og var þeim gefið það að
sök, að þeir hefði prédikað frið meðal
æskufólksins!
Áður en þessi frétt kom, höfðu menn
yfirleitt ekki hugmynd um að þessi
trúarflokkur væri starfandi 1 Rúss-
landi. Fréttastofan „United Press“
sneri sér því til höfuðstöðva trúar-
flokksins í Brooklyn og spurði hvort
þetta gæti verið satt. Þar fekk hún þær
upplýsingar, að 80.000 trúboðar væri
starfandi austan járntjalds, 5000 sæti
í Vorkuyta-þrælabúðunum í Siberíu og
þúsundir i öðrum fangabúðum.
(Úr Awake)
----
Maður hafði misst minnið og var nu
undir læknishendi. Kunningi hans kom
að heimsækja hann og spurði hvort
hann væri ekki heldur betri.
„Sei-sei jú, nú kemur það þráfaldlega
fyrir að eg man að eg hefi gleymt ein-
hverju, þó eg geti ekki munað hvað
það er“.
i
4
l