Lesbók Morgunblaðsins - 26.04.1959, Blaðsíða 9

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
225
í skóginum og fylgja farvegi lind-
arinnar. En sumir fara þó út um
hina dreifðu lundi og kjarr. Hér
eru ýmis veiðidýr: apar, tapírar,
hérar, letidýr, maurasleikjur, og
stundum kemur það fyrir, ef menn
eru heppnir að þeir geta lagt að
velli villisvín eða skógarhjört.
Veiðimennirnir eru flestir með
byssur. Einstaka maður er með
boga og örvar. En það er nú orðið
svo fátt um veiðidýr, og þau orðin
svo stygg, að bogaskyttur komast
tæplega í skotfæri við þau.
Fyrrum höfðu Kraho-Indíánar
kylfur, þegar þeir fóru á veiðar.
Sagnir eru um að sumir hafi verið
svo fótfráir, að þeir eltu dýrin uppi
og rotuðu þau með kylfunni. Og
það kemur fyrir að þessi veiðiað-
ferð er notuð enn. M^nn fæla dýr-
in út úr skóginum, elta þau svo
milli. hinna ýmsu lunda og vinja,
þangað til dýrin eru orðin magn-
þrota af mæði, og þá eru þau rot-
uð. Það þarf fótfráa og þolna menn
til þess að stunda slíkan veiðiskap.
Veiðin skiptist jafnt.
Um kvöldið söfnuðust allir veiði-
mennirnir saman í bækistöðvum
sínum. Vinur minn, Kratchet, sem
eg ætla að dveljast hjá, hafði skot-
ið tapír. Aðrir komu með apa og
maurasleikjur.
Það er byrjað á því að fleygja
dýrunum á eldinn til að svíða þau.
Engin dýr eru flegin nema villi-
svín, því að fyrir leður þeirra er
hægt að kaupa skotfæri.
Veiðimaður á ekki sjálfur þau
dýr, sem hann leggur að velli. Öll
veiði er sameiginleg eign. Veið-
inni er safnað saman í tvær hrúg-
ur og tveir ungir menn eru látnir
gefa því gætur að rétt sé skipt. Ef
um stór veiðidýr er að ræða, svo
sem villigölt, þá eru þau rist sund-
ur að endilöngu og sinn hlutinn
settur í hvora hrúgu. Önnur smærri
dýr eru talin og skipt jafnt.
Eyrnaskraut, sem karlmenn hafa einka-
leyfi að bera. Meðan drengir eru ungir,
er stungið gat á eyrnasnepilinn og sett
spýta í. Smám saman er gatið víkkað,
þar til haegt er að hafa trétöflu í því.
Indíánar halda að eftir því sem taflan
er stærri eftir þvi lítist ungu stúlkun-
um betur á sig.
Hvers vegna er þetta gert? Það
er vegna þess, að Indíánaþorpið
skiptist í tvo hluta. Öðrum megin
búa afkomendur sólar, hinum meg-
in afkomendur mána.
Samkvæmt þjóðsögnum Kraho-
Indíána, voru sólin og máninn
fyrstu menn hér á jörð. Sólin hét
Pud, en máninn hét Pudlera. Þeir
voru góðir vinir, og af þeim eru
Kraho-Indíánar komnir. Þess
vegna er þorpinu skipt í tvennt.
Sá hluti þess, er sólarafkomendur
byggja, heitir Koigateye, en sá
hlutinn, sem mánaafkomendur
byggja, heitir Harangateye. Koiga-
teye er kallaður æðri hlutinn, en
það er aðeins táknrænt, því að
sólin var hraustur maður og vitur,
en máninn var heimskur og væsk-
ilslegur. Þó ríkir fullkomið jafn-
rétti milli þorpshlutanna.
Þegar ungu mennirnir hafa skipt
öllum veiðifeng jafnt í tvo staði,
er byrjað á því að útdeila meðal
einstaklinga. Pálmablöð eru breidd
á jörðina, og svo er bvrjað á því
að brytja veiðina niður, og vinnur
einn maður að því við hvora hrúgu.
Veiðin er brytjuð í jafnmarga bita
og þorpsbúar eru í hvorum hluta.
Hver veiðimaður hefir leyfi til að
gera sínar athugasemdir við skipt-
in, hvort honum finnst eitt heimili
fá of lítið, eða annað of mikið. Sá,
sem skiptir, tekur þetta til greina
og jafnar metin.
Svo er byrjað að úthluta. Gest-
irnir fá fyrst sinn skerf, þar næst
gamla fólkið, þá fullorðnir karl-
menn og börnin seinast. Sjúkum
mönnum, ekkjum og munaðarleys-
ingjum er ekki gleymt.
Nú er allt þetta reykta kjöt látið
í körfur, sem veiðimenn hafa flétt-
að. Síðan höldum vér á stað til
þorpsins í halarófu, því að það er
siður Indíána að ganga hver í spor
annars.
Þegar vér eigum um tvo km.
ófarna til þorpsins, er tekin hvíld.
Þar eru tveir pálmaraftar, sem
liggja hlið við hlið. Nú axla tveir
ungir menn þessa rafta og taka svo
á sprett. Hinir ungu mennirnir
fylgja þeim eftir með köllum og
eggjunum. Eldri mennirnir koma
skokkandi á eftir með Kjötið. Þess-
um spretti skal haldið til þorpsins.
Það er nokkurs konar boðhlaup. Ef
burðarmaður þreytist kemur annar
óðar og tekur við raftinum, og
hleypur svo eins og fætur toga til
þess að reyna af öllum mætti að
komast fram úr hinum. Þegar
að þorpinu kemur, hlaupa þeir tvo
hringa andsælis umnverfis það.
Hlaupinu lýkur ekki fyr en sigur-
vegarinn fleygir af sér byrðinni ut-
an við hús nokkurt. í þessu húsi á
heima ung stúlka, sem er „vernd-
ari“ annars hvors keppendahóps-
ins. Þar liggja margir fleiri buðl-
ungar úti fyrir dyrum.
Að hlaupinu loknu fara allir