Lesbók Morgunblaðsins - 10.05.1959, Blaðsíða 4

236
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Dyr sneru því í norður, en fram af
þeim var skúrbygging til skjóls
gegn norðanáttinni, sem jafnan er
köld í Seyðisfirði, og sneru dyrnar
á skýlinu mót austri.
Systir mín hét Þóranna. Móðir
okkar kenndi okkur að lesa litlu
síðar en að tala. Hún kenndi okk-
ur einnig að skrifa, og undirstöðu-
atriði í reikningi. Kver og biblíu-
sögur lærðum við heima og höfðum
lokið því um 10 ára aldur. Þá var
kominn barnaskóli á Þórarins-
staðaeyrum (1889) og gengum við
tvo vetur 1 hann og lærðum mikið,
því að kennarinn var ágætur,
Steinn Jónsson, sá hinn sami, er
Þorsteinn Þ. Víglundsson skóla-
stjóri í Vestmannaeyum skrifaði
svo lofsamlega um í Lesbók Morg-
unblaðsins 1945. Það varð snemma
venja heima, að við Þóranna lás-
um upphátt á kvöldvökum öðrum
til skemmtunar. Helzt sá siður enn,
er sá atburður gerðist, er nú skal
frá sagt.
Eigi alllangt frá heimili okkar
bjuggu hjón, sem við getum nefnt
Jón og Guðrúnu. Það eru algeng
íslenzk nöfn. Jón hafði verið hið
mesta hraustmenni til líkama og
sálar meðan hann var yngri, en
stórgeðja. Nú var hann um áttrætt
og þrotinn heilsu og kröftum. Lá
hann oftast rúmfastur. Konan var
um fimmtugt, mesta myndar- og
gæðakona og vildi allra vandræði
leysa. Hún var geðgóð og strang-
heiðarleg til orðs og æðis, og lét
sér mjög annt um mann sinn í
veikindum hans. Þau áttu eina
dóttur, og þegar hún var á tíunda
ári var eg fenginn til þess að kenna
henni lestur, skrift og reikning.
Gekk eg þangað einn vetur og varð
brátt sem einn heimamanna. Fell
sérstaklega vel á með mér og
gamla manninum. Sat eg löngum
við rúmstokk hans og ræddum við
um daginn og veginn.
Að lokum er þá að geta þess
mannsins, sem að mínu áliti var
hin raunverulega orsök þess at-
burðar, er gerðist á heimili for-
eldra minna, en það var vinnu-
maður þeirra Jóns og Guðrúnar.
Sigurður hét hann og var sunn-
lenzkur. Hann var um þrítugt,
bezti drengur og lét sér mjög annt
um heimilið. Varð því að vera náin
samvinna milli hans og húsfrey-
unnar, því að hún varð að treysta
á hann til allra aðdrátta, og allra
annara heimilisstarfa.
Þetta misskildi gamli maðurinn
algjörlega. Helt hann að samdrátt-
ur væri milli þeirra og leiddi það
til svo magnaðra geðofsakasta, að
mæðgurnar urðu skelfdar og sóttu
mig eigi ósjaldan til þess að tala
um fyrir gamla manninum. Hafði
eg ávalt sefandi áhrif á hann, og
þakkaði hann mér jafnan fyrir, er
hann hafði áttað sig. En einn at-
burður er mér sérstaklega minn-
isstæður. Kom þá dóttirin hágrát-
andi heim til okkar og biður mig
að koma fljótt, því að pabbi sinn
hafi náð í gæruhníf, sem geymdur
var undir súðarsperru í baðstof-
unni. Eg mun hafa brugðið nokk-
uð fljótt við, og er eg kom á bæ-
inn, ana eg þegar inn í eldhús án
þess að berja að dyrum. Guðrún
var ekki í eldhúsinu, svo eg held
rakleitt til baðstofu. Og um leið
og eg opna baðstofuhurðina, sé eg
hjónin vera að togast á um gæru-
hnífinn.
Þeim varð báðum hverft við og
varð það til þess að Guðrún helt
hnífnum. Eg ætlaði að láta eins og
ekkert væri og spyr um stúlkuna
og bækur hennar. Þá segir Jón
gamli:
„Vertu nú ekki að fela þig, Guð-
mundur. Það hefir verið sent eftir
þér og það var gott að þú komst,
það kemur altaf eitthvað með þér,
sem ég ræð ekki við. Annars var
djöfullinn hérna og eg ætlaði að
drepa hann“.
„Heldurðu að þú hefðir getað
það með busanum“, sagði eg eins
og í glettni. „Eg er hræddur um
að það þurfi meira til. Annars veit
eg að hann er ekki hérna, og hvergi
að eg held“.
En það var ekki við það kom-
andi að Jón vildi fallast á það,
hann þóttist viss í sinni sök.
Eg dvaldist hjá honum þangað
til hann hafði jafnað sig nokkuð.
Þá var það eitt kvöld á jólaföstu,
að barið er að dyrum hjá okkur svo
að allir heyra. Sigurður vinnumað-
ur Jóns var þá staddur hjá okk-
ur. Eg las upphátt, móðir mín
spann, faðir minn var að tvinna
band á snældu, en Þóranna systir
mín var að gæla við köttinn á milli
þess að hún saumaði í stramma.
Þess má geta að myrkfælni þekkt-
ist ekki á heimili okkar. Þóranna
rýkur þegar til dyra, en kemur
brátt aftur og segir að enginn sé
úti.
„Hvaða ósköp gat okkur öllum
misheyrzt", sagði mamma.
Eg hóf nú lesturinn að nýu, en
ekki hafði eg lengi lesið er aftur
var barið. Þá segir faðir minn:
„Ætli eg ætti nú ekki að fara til
dyra. Kannske hann vilji finna hús-
bóndann", bætti hann svo við bros-
andi. Hann lagði frá sér snælduna
og gekk út. Þar var enginn kom-
inn. Föl hafði fallið um kvöldið.
Gekk því faðir minn hringinn í
kringum bæinn til þess að leita að
sporum, en þau voru hvergi sjáan-
leg. Kom hann svo inn og sagði
okkur frá þessu, og þótti öllum
þetta undarlegt.
Eg byrja enn að lesa og les
nokkra hríð. Þá er barið í þriðja
sinn. Sigurður stendur þá á fæt-
ur og ætlar að ganga til dyra, en
í sama bili fæ eg hugboð, sem segir
mér nokkurn veginn hvað er að:
Sigurðúr á að koma út, en má ekki
faral