Lesbók Morgunblaðsins - 31.03.1963, Blaðsíða 11

FRIÐRIK Theódórsson, Efsta-
sundi 92, segir frá:
Jóhann Hannes&ön:
ÞANKARÚNIk
HOMO ANIMALIS
annskepnan, manndýrið, mannkvikindið, eru meðal
þeirra oröa, sem notuð eru á voru máli til þess að gera grein
fyrir mannskilningi fyrirsagnarinnar. í nútímanum er þar með
túlkuð sá skoðun að maðurinn sé ekkert annað né meira en
hluti af náttúrunni, að maðui'inn, en ekki Ijónið, sé konungur
dýranna. Etum því og drekkum, því að á morgun deyjum vér,
er sú siðgæðisafstaða, sem hér af leiðir.
Ekki er þessi manndýrahyggja svo ný af nálinni sem sumir
ætla. Fyrir daga Sókratesar og Platóns var hún kunn meðal
Grikkja. Þessir snillingar rísa einmitt upp til andmæla gegn
kenningunni um liomo animalis. Kenningar þeirra um sálina,
samvizkuna og hið sanna mannlíf, stefna gegií undanfarandi
hugmyndum hinnar grísku náttúruhyggju í mannfræðinni. í
indverskri náttúruhyggju og frumspeki er samband manns og
dýrs hugsað svo náið að ein og sama lífveran telst maður á
einu tilveruskeiði og dýr á öðru og getur þessari hringrás lífs-
hjólsins haldið áfram endalaust. Tíbetingar eiga sér ævaforna
sögusögn, sem segir að þjóðin sé komin af kvendemóni í aðra
ætt, en apa í hina.
H
HFjá oss hefir þróunarhyggjan kengbeygt hugi manna lnn
í sjálfa sig sem homo animalis, með sterkri og einhliða áherzlu
á það, sem dýr og menn eiga sér sameiginlegt — og einatt með
afneitun á því, sém annarlegt er með dýrum og mönnum. Sum
listaverk, hold af holdi og bein af beinum þróunarhyggjunnar,
eru ekki annað en dýrafræði á leiksviði eða í bókmenntum,
kvendýra- og karldýrafræði, til þess að teyma neytendur iist-
arinnar — ef takast mætti — inn í ævintýraheim mannkvik-
indahy gg j unnar.
Hvers vegna gengur svo ógreiðlega (með listum og vísindum)
að gera oss að öpum í skógi, frjálsum stóðhrossum á afrétti eða
holdanautahjörð? Raddir frá fortíðinni hrópa til vor og vilja
ekki þagna: Memento mori — minnstu að deyja — frá hinum
fomu Rómverjum. Hver sagði þér að þú værir nakinn? — Blóð
bróður þíns hrópar til mín frá jörðinni. Engillinn með sikk-
sakk logasverðið lokar leiðinni að lífsins tré. Eða: Mannkynið
rambar á barmi glötunar, svo tekið sé tillit til síðustu tízku.
Engin af þessum röddum ónáðar lambið í haganum eða fuglinn
í móanum. Og mitt í öllu þessu syngur lóan: Dýrðin, dýrðin.
L eiðinni er lokað að paradís dýranna. Ekki einu sinnl
áfengið opnar hana. Ólifnaðurinn framleiðir aðeins homo per-
versus, rangsnúinn mann. Meðal dýranna er hinn rangsnúnl
maður ekki annað en ófélegt afsprengi, til skammar og skaða.
Og mennskur maður (homo humanus) fyllist annað hvort
megnum viðbjóði, meðaumkun eða fyrirlitningu þegar hann
virðir fyrir sér hinn ómennska mann. í tilraunum vorum til að
verða dyr verðum vér aðeins friðlausir og hamingjulausir á
jörðinni, utlægir bæði meðal dýra og manna — nema vér sætt-
um oss við að vera þrælar einhvers harðstjóra, sem kallar sig
hamingjusmið.
nýrri merkjum 35 aura
Heklu frímerki, sem var yfir
prentað með 5 aurum og út
kom 1954. í gildismerkjunum
eru tugir af prentgöllum, allt
frá yfirprentun í röngum lit
eða á höfði og jafnvel tvö-
faldri og niðri í smá galla í
staf. Allar þessar villur tekur
sérsafnarinn með í sitt safn
og setur það upp eftir tegund
villunnar.
í almennum útgáfum fri-
merkja er mjög fátítt, að um
prentgalla sé að ræða. Hinir
stærri verðlistar skrá oftast
prentgaila sem koma fyrir í
frímerkjum, en einungis ef
þessir gallar eru gegnum
gangandi í öllu upplagin\i
eða miklum hluta þess. í
Evrópumerkjunum 1960, 5,50
kr. verðgildinu er blettur í
hjóli. Blettur þessi er í merki
nr. 28 í örk en einungis í örk
um þeim er eru með odda-
tölu, en síðustu árin hafa all
ar frímerkjaarkir verið með
hlaupandi númerum.
í frímerkjum sem útkomu
21. marz, urðu safnarar fljót
lega varir við nokkra prent-
galla, m.a. í merki nr. 31 í
örkum með jöfnum tölum í
5 kr. verðgildinu. Hefur kom
ið strik yfir öxina. — (sjá
mynd). I 5 kr. merkinu í örk
um með oddatölu er í merki
nr. 22 blettur undir brúar-
glugga hægra megin, en sá
prentgalli er ekki eins greini
legur og strikin. Er ekki að
efa að sérsafnarar munu taka
þessa prentgalla með í söfn
sín.
Dagur frímerkislns 1963.
Eins og undanfarin ár hef-
ur Félag Mmerkjasafnara á-
kveðið að efna til Dags frí-
merkisins á þessu vori. Að
þessu sinni verður dagurinn
Komiði með bjórinn — svo förum við.
orðinn. Með Japan Airlinss
fór ég yfir Kyrrahaf, um Hono
lulu. Síðan með United Airlines,
TWA og loks Loftleiðum. —
Því verður ekki lýst með fáum
orðum hvernig það er fyrir ís-
lending að detta allt í einu úr
loftinu, niður í miðja Tokyo.
Þetta er annar heimur, ólíkur
öllu, sem maður hefur áður
séð — og mér blöskraði fólks-
mergðin. Ég ferðaðist töluvert
um landið, upplifði öll hugsan-
leg veðurbrigði, sá hálfgerðar
steinaldaraðferðir í búskap, há-
þróaðan iðnað og allt þar í miili.
Japanir eru mjög hreinlegir og
þjónusta öll eftir því. Þótt Jap
anir sjálfir séu nægjusamir og
komist af með lítið er ekkert
ódýrara að vera erlendur ferða
maður í Japan en í ýmsum
Evróþulöndum. Góðar vörur
eru dýrar og fyrsta flokks þjón
usta sömuleiðis.
En það, sem mér kom einna
undarlegast fyrir sjónir, var hve
kvenfólkið er þar miklu lægra
sett en karlmenn. Þar er ekkert
sem heitir: „Damen er först“,
heldur öfugt.
— í Honolulu stanzaði ég i
tvo daga og þangað vildi ég svo
sannarlega komast aftur. Dá-
samlegt að vera og verðlag alls
ekki hátt. Dvölin þar var ævin
týri líkust.
heldur seinna en verið hefur,
eða þann 2. maí. í tilefni dags
ins mun Póststjórnin hafa i
notkun sérstimpil á pósthús-
inu í Reykjavík og Félag frí-
merkjasafnara mun gefa út
sérstakt umslag til að nota
þennan dag. Einnig má
vænta sýningar á frímerkj-
um í einum verzlunarglugga
við. miðbæinn svo og mun
verða sýnd kvikmynd urh frí-
merkjasöfnun í einu kvik-
myndahúsa bæjarins þennan
dag. — MRM.
Ég fór umhyerfis hnöttinn á
sl. hausti, var mánuð í ferðinni
— og hún var stórbrotin. Til-
gangurinn var að heimsækja
japanska iðjuhölda, viðskipta-
vini fyrirtækisins, sem ég vinn
hjá, Rolf Johansen & Co. — En
ég hélt áfram hringinn vegna
þess að það munaði svo til engu
í útgjöldum. Flugferðin um-
hverfis hnöttinn kostaði 58,000
krónur, að vísu innifalin gist-
ing í Frankfurt. — Ferðina
Skipulagði Njáll Símonarson hjá
ferðaskrifstofunni Sögu. Öll
hans áætlun stóðst fullkomlega,
skeikaði í engu. Þetta rúllaði
allt áfram snurðulaust. Ég ferð-
aðist með flugvélum 7 flugfé-
laga, hafði viðkomu í 14 borg-
um — og ég verð að segja, að
öll þjónusta í vélum Japan Air-
lines bar af, þegar miðað er við
Evrópu og Ameríku-flugfélög-
in. Ég flaug alltaf í austur, með
Flugfélaginu, Lufthansa og Al-
•italia til Tokyo. Frá Frankfurt
hélt ég áfram viðstöðulaust til
Tokyo með viðkomu í sex borg
um og tók það samtals liðlega
38 klst. Og þá var ég þreyttur
S afnarar sem lengra eru
komnir í söfnun sinni fara
oft út í að safna frímerkjun-
um í 4 blokkum, arkahlutum
og jafnvel örkum. Til eru
safnarar sem einungis safna
ákveðnum útgáfum og reyna
þá að ná sem flestum prent-
göllum, svokölluðum afbrigð
um, ásamt litbrigðum, t(jkk-
unargöllum svo sem tvítökk
uðum merkjum eða jafnvel
ótökkuðum. Þegar frímerki
hafa verið yfirprentuð með
nýjum verðgildum eða af
öðrum ástæðum, vill oft
verða mikið um prentgalla.
Má nefna sem dæmi „í gildi“
útgáfuna frá 1802—3 og af
Ferðin mín
■
11
12. tolublað 1963
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS