Lesbók Morgunblaðsins - 15.09.1963, Page 8

ÖRÆFAIMðTT
Eftir Birgi Kjaran
EIR sátu þrír í bíl innst inni í
óbyggðum, — inni í hinum hrikalega
Þjórsárdal. Það var hlýtt og bjart í
bílnum. En svo steig hann út í nótt-
ina og fann sig alhjúpaðan íslenzku
öræfamyrkri. — Hann hafði farið í
leit að þögn — kyrrð — og hér nam
hann hana allt í einu með ofurþunga.
Það var engin stjarna sjáanleg, ekk-
ert tungl — ekkert hljóð, og þó?
.... Hann gekk á niðinn og settist á
árbakkann. Honum létti en samt var
þögnin um of, — hann var borgar-
barn.
Það var kominn slyddubylur, og
hann stóð þarna berhöfðaður og yfir-
hafnarlaus. Og honum varð hugsað:
Þegar ágjafarregn hellist yfir hausa
skeljar þinar og hráar hrímslettur
sleikja á þér nefrót, svartnættið er
svo þétt, að hendur þínar finna ekki
hvor aðra og ofurkyrrðin svo magn-
þrungin, að þér finnst eigin andar-
dráttur sem þungur árniður, þá ertu
í skauti hinna ómælanlegu og trölls-
legu íslenzku óbyggða.
Honum varð Ijóst, að öræfanóttin
er furðuleg. í þeirri alnótt sjá menn
auga síns endadægurs, finna vængja-
þyt svarta fiðrildisins og skynja nær-
veru þess án hljóðs.
INæSTA morgun vaknaði hann
til sjálfs sín og stormsins. Það var
skollið á stórviðri, og það hrikkti í
bílnum. Þeir höfðu lagzt þrír til
svefns, hlið við hlið, í niðamyrkri. Nú
bar inn skímu komandi dags, og
bláma sló á fljótið, sem lá þarna eins
og stálgrátt bjúgsverð á mjúku holdi
— og kjarrið myndaði því ryðbrún
hjölt. — Fljótið féll fram straum-
þungt og úfið. í gær var það milt og
lygnt. Hann hafði þá leitað vaðs, en
hvar var það í dag? Hann þurfti ekki
yfir, og þó vildi hann yfir. — Það
var einhver einkennileg kennd, sem
olli því .. Mönnum getur fundizt
eitthvað af sjálfum sér vera á hinum
bakkanum og þeir þurfi endilega að
sækja það.
Nóttin lyftist af landinu og fjöllin
vaxa upp í himininn og skýin fæð-
ast milli himins Og fjalla. Og svo
glæða fyrstu geislar morgunsólarinn
ar allt þetta nýju lífi, meira að segja
aldagamlar rústir og sögustaði. Fossá
er líka vöknuð; neðra er hún silfur-
grá, en efra himinblá. Hún, sem var
hvítfyssandi og hrollköld, er nú klið-
mjúk og broshýr. Hin morgungula
sina verður bleik með bjarmandi
degi. Óbyggðin hefur boðið góðan
dag. — Dagsbrún öræfalandsins er
ógleymanleg. Hún leitar á þig í
skammdegi stórborgarinnar og þögn
hennar deyfir ys strætanna. Hún er
minning, sem ekki máist.
í SÍMAVINNU
með Christian Björnæs og kaupavinnu
hjá Magnúsi i Prestbakka
S umarið 1929 var lögð síma-
lína frá Vík í Mýrdal austur í
Hornafjörð.
Það var mælt fyrir henni sumarið
áðui. Ég réðist í þá vinnu og var í
flokki með Christian Björnæs. Hann
stóð fyrir línulagningunni frá Vík
og austur, en annar flokkur byrjaði
á Hornafirði og lagði vestur eftir.
Björnæs var þaulvanur simaverk-
stjori. Hann hafði komið frá Nor-
egi, þá er Forberg kom að leggja
fyrsta símann.
Flokkstjóra hafði Björnæs tvo, hétu
þeir Guðmundur Árnason og Eiríkur
Gíslason. Voru þeir þaulvanir síma-
menn. Kokkur var Þorgerður, sem lengi
hafði verið með honum á ferðum um
landið. Einnig hafði hún hjálparstúlku,
Huldu. dóttur Björnæs. Búið var í tjöld-
um, eins og venja var. Það munu hafa
verið um 30 menn í flokknum og nokk-
ur hluti þeirra vanir símamenn og
svo nýliðar. Nokkrir námsmenn voru í
flokknum, þar á meðal stúdentar, sem
stunduðu þá allslags vinnu um sumar-
tímann. Þá voru og allmargir Skaftfell-
ingar þarna með.
'V. byrjuðum að leggja seinni-
hlutann í apríl og höfðum fyrsta tjald-
stað i Höfðabrekkuhálsi. Við byrjuðum
að leggja línuna við hús Sveins Þor-
lákssonar, stöðvarstjóra í Vík, og lögð-
um svo austur sandinn. Það gekk greið-
lega að grafa fyrir staurunum, þar sem
sandur var, en Björnæs þótti langt til
aðdráttar með grjót til þess að púkka
með staurunum. „Meira grjót, piltar“,
sagði hann oft, því hann var sérlega
samvizkusamur og vandaði allt sem
undir hann laut.
Fyrsta daginn fengum við blautan
bjór. Það leit vel út með veður um
morguninn, svo að við höfðum ekki með
okkur galla, sem símamenn notuðu þá,
en það voru trollstakkar. Þegar á dag-
inn leið gerði úrhellisrigningu, sem
ekki er neitt nýtt í Mýrdalnum. Við
urðum allir gegndrepa og meira en
það. Pössuðum við okkur á því fram-
vegis að treysta ekki um of á veðrið.
Þegar við komum með línuna austur
undir Fagradal var beygt inn í Kerl-
ingardalinn og svo haldið austur á
Höfðabrekkuheiðar. Fór þá að verða
erfiðara að koma niður staurunum, því
víða voru klappir og grjót og þurfti þá
að sprengja;
Við höfðum tjaldstað í Höfða-
brekkuhálsi þar til við vorum komnir
með línuna austur í Léreftshöfuð. Þá
var fiutt og tjaldað í Hafursey. Þetta
var því mikill gangur hjá okkur, þrír
til íjórir tímar á dag, þegar lengst var
í tjaldstað, en þá var unnið í tíu
klukkustundir.
Mataræði var þannig, að á morgnana
var étinn grautur og drukkið kaffi með
brauði. Grautinn matreiddi Gerða
kokkur og lagaði einnig kaffið, en brauð
og álegg útbjuggum við okkur sjálfir,
svo og mjólk sem við keyptum af
bændum. Við höfðum svo bita með okk-
ur á daginn út á línuna. Á kvöldin feng-
um við heitan mat, þegar í tjaldstað var
komið.
Þar.r. hluta fæðisins, sem matreiddur
var fyrir okkur, greiddum við af kaupi
okkar. En kokkur og eldsneyti var ó-
keypis. Það var ávallt hafin vinna kl. 6
að morgni og urðu þá allir að vera til-
búnir að leggja í gönguna. Unnið var
til kl. 6 að kveldi, en þegar langur gang-
ur var, var venjulega hætt fyrr, eða
sem því svaraði að við gengum að hálfu
heim í okkar tíma. Kaup var þá er
þetca var 90 aurar á klukkustund eða 9'
krónur á dag.
Við flutninga var þá verið að byrja
að nota bíla. Tveir menn í Vík áttu
litla Fordvörubíla, þeir Brandur Stef-
ánsson frá Litla-Hvammi og Loftur
Jónsson frá Höfðabrekku, sem lærði á
bíl á fullorðins aldri og keypti sér
gamlan vörubíl frá Reykjavík.
I oftui- annaðist flutninginn fyrír
flokkinn og var næsti tjaldstaður okkar
á Hafursey. Var nú farið að leggja lín-
una á Mýrdalssand. Það var beint strik
úr Hafursey að Hólmsárbrú. Gekk verk-
ið vel. Þegar við vorum komnir austur
yfir miðjan sand var flutt og tjaldað 1
Hrífunesheiðinni. Voru nú mikil um-
skipti að koma af svörtum sandinum i
ilmandi skógarkjarrið í Skaftártungum.
Var svo línan lögð áfram austur um
Hrífur.esheiði og að Flögu. Var þar
fyrsta símstöðin frá Vík í Mýrdal. Var
tjaldað í „Vellinum" á Flugu og nutum
við góðrar fyrirgreiðslu og gestrisni hjá
Vigfúsi bónda sem og öðrum í Skaftár-
tungu.
Ber nú ekkert markvert fyrir unz við
komum austur að Eldhrauni. Var þá
breytt starfsaðferðum frá því á Mýr-
dalssandi. Þar grófum við holurnar fyr-
ir staurunum viðstöðulaust og við þurft-
um aldrei að nota járnkarla, en I
„hrauninu" urðum við að pjakka allt
með járnum. Var eldhraunið langerfið-
asti kafli leiðarinnar. Auk þess var það
mjög illt yfirferðar, allt á kafi i mosa,
svo við sáum aldrei á hvað við stigum
raunverulega. Þó gekk þetta allt slysa-
laust og austur úr „Hrauni“ komumst
við fyrr en varði.
að var tjaldað á „Svíranum" sem
svo heitir við austurjaðar „Hraunsins".
Við vorum komnir austur á Síðu. Þar
fannsr mér blómlegt um að litast og
tóku Síðumenn vel á móti okkur, sem
þeirra var vani við gestkomandi menn.
Sérstaklega var okkur vel tekið á
Kirkjubæjarklaustri af Lárusi bónda og
Alþingismanni og hans skylduliði.
Þegar símasamband var komið á
„Klaustur" var haldið upp á atburðinn
og efnt til dansskemmtunar á staðnum.
Var það um Jónsmessuleytið. Kom fólk
víða að og var dansað alla nóttina fram
á morgun. Lárus og kona hans undu þvl
vel að fólkið skemmti sér á þeim stað.
Síðumönnum þótti það sennilega ný-
lunda nokkur að fá símann um byggð
sína. Voru þeir hinir gestrisnustu við
okkur Til dæmis þá er línan kom inn
á land Snorra Halldórssonar, læknis á
Breiðabólsstað, gerði hann öllum flokkn-
um heimboð upp á kaffi og kökur. Vor-
um við þar um hríð í góðum fagnaði.
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
26. tölublað 1963