Lesbók Morgunblaðsins - 21.02.1965, Blaðsíða 13

lyjósmynd tekin áriS 1931 af hljónröveit King Olivers, Creole Band. í h'jómsveit inni leika Honore Detrey á trombón,
Oliver sjálfur á trompet, og Lil Hardin og Johnny Dodds á klarinet. Louis lék síðar með King Oliver,
ég átti að hugsa. Ég vissi ekki annað
en það, að nú var ég hjá mörnnu og að
mér þótti eins vænt um hana og ömimu.
Veslings mamma mín lá þama fyrir aug
um mínum, dauðveik ... Ó, guð minn,
hvað ég fann undarletga til og mig lang-
aði mest til að fara aftur að gráta.
„Jæja, þú komst þé að heimsækja
mö>mmu?“ sagði hún.
„Já, mamma.“
„Ég var hrædd um að amtma mundi
ekki leyfa þér það. Ef út í það er far-
ið, þá er mér ljóst, að ég hef ekki reynzt
þér eins og ég hefði átt að gera. Ef
ekki hefði verið þetssi ónytjungur, hann
pabbi þinn, hefði allt gengið betur. En
ég ætla að reyna að gera mitt bezta.
Hér er ég ai’.ein með barnið. Þú ert enn
ungur, sonur sæill, og átt miikið eftir
ólifað. Þú skalt alltaf muna, að ef þú
verður veikur gerir enginn rueitt fyrir
þig. Reyndu þessvegna að halda heilsu.
Jafnvel blásnauður maður bjargast ef
hann er heilsugóður. Ég vil að þú lofir
mér að taka meðal að minnsta kosti
viltut'ega alla sevi. Viltu lofa mér því?“
„Já, nxamma“, sagði ég.
„Cíott! Réttu mér þá þessar pillur í
efstu kommóðuskúffunni. Þær eru í
öskju sem á stendur „Coal Rolleir Pills“.
Það eru pínulitlar sviartar pillur."
P illurnar litu út eins og Carters
lifrarpiKur, n.ema hvað þær voru þrisv-
ar sinnum svartari. Þegar óg hafði
gleypt þaer þrjár sem mamma rétti
mér, sagði konan, sem hafði komið með
mig, að nú yrði hún að fara.
„Jæja, nú þegar þú ert búin að fá
hann son þinn, ætla ég að fara heim
og elda í belginn á honum gamia mín-
um.“
Þegar hún var farin, spurði ég
möimrau, hvort eklki væri eitthvað, sem
ég gaati gert fyrir hana.
„Jú“, sagði hún. „Farðu þarna undir
teppishomið og taktu þar fimmtáu sent.
Farðu svo til Zattermanns í Rampart-
etræti og kauptu mér bita af keti, pund
af rauðum baunium og pund af grjón-
um. Komdu svo við í bakaríinu hjá hon-
um Staihle og kauptu tvö brauð fyrir
fimm sent. Og flýttu þér nú að koma
aftur.“
Þetta var í fyrsta sinn sem ég hafði
farið út í borgina án íylgdar ömmu, og
ég var hrey'kinn af því að mamma
hafði treyst mér að fara einn alla leið
út í Rampart-stræti. Ég einsetti mér
að fara að öllu eins og hún hafði sagt
mér. .
Þegar ég k|xm út úr húsagarðinum og
fram fyrir húsið sá ég nokikra tötra'.ega
stiáka með hor í nefi standa á gangstétt-
inni. Ég heilsaði þeim kumpánlega.
Ég hafði svo sem komið frá James
Alley, sem ekki þótti neinn friðsemdar-
staður, og hafði séð manga fanta og
ihrekkjusvin. En strákunum þar hafði
nú samt verið kennt að hegða sér
vel og virða annað fólk. AHir buðu góð-
an daginn og gott kvöld, lásu borðbæn
áður en þeir hófu borðhaldið og bæn-
imar sínar á kvöldin. Vitanleiga hélt
ég, að allir aðrir krakkar hefðu fengið
eins uppeldi.
egar þeir sáu hvað ég var hreinn
og vel til fara, hópuðusit þeir kringum
mig.
„Ha-hæ! Ertu mömmiudrengur?"
sagði einn þeirra.
„Möimimudrengur? Hvað er það?“
spurði ég.
„Það er það sem þú ert. Mömmu-
drenigur!“
„Ég skil ekki þetta. Hvað áttu við?“
Stór fantur, kallaður Eineygði Bud,
kom að mér og leiit yfir sparifötin min
og hvíta kragann.
„Nú, svo þú skilur það ekki? Það var
nú verra.“
Þá greip hann handfylli sína af drullu
og fleygði henni á hvítu fötin mín sem
mér þótti svo vænt um. Éig átti ekki
mema tvenn föt. Hinir liti'u skitugu
og hjólfættu strákarnir hlógu, en ég
stóð þama útataður í drullu og eigin-
lega í vandræðum með það, hvernig ég
ætti að snúast við þessu. Ég var ungur,
en sá samt að þarna var við ofurefli að
etja; færi ég í áflog var ég vís til að
bíða ósigur.
„Hvað gengur að miömmiudrengn>um
— líkar honuim þetta ekki?“ sagði Ein-
eygði Bud við mig.
„Nei, mér líkar það ckiki.“
Og áður en ég vissi hvað ég var að
gera, filaug ég á litla homefinn og gaf
honum einn beint á trantinn. Ég var
hræddur og lagði allt í hoggið sem ég
gat. Það blæddi úr munni og nösum á
honum, en strákamir urðu sv(o forviða
yfir þessu afreki mínu að þeir þutu
burt sem fætur toguðu með þann ein-
eygða í broddi fylkingar. É\g var of ringl
aður af þessu til að elta þá — og lang-
aði heldur ekki neitt til þess.
Ég var hræddastur um, að Mayann
mimdi heyra hávaðann og brjótast fram
úr rúminu. Sem betur fór varð það þó
ekki, og ég fór í sendiferðima eims og
ekkert væri.
egar ég kom aftur var herbergi
imömmu fuK't af gestum: þetta var hóp-
ur frændfó'lks, sem eg hafði aldrei áð-
ur augum litið. fsak Miles, Aron Miles,
Jerry Miles, Willie Miles, Louisa Miles,
Sara Amn Miles, Floria Miles ( hún var
ungbarn) og Ike Mil'.es frændi minn. All-
ur þessi hópur var kominn til að heim-
sækja frænku sína, eins og þau orðuðu
það.
„Louis“, sagði mamima. „Ég vil að þú
kynnist fleira frændfólki þínu.“
Guð minn góður, hugsaði ég. Er allt
þetta frændfólk mitt?
Ike frændi Miles var faðir allra þess-
ara barna. Konan hans hafði dáið og
eftirlétið honum þau öll til framfærsf.u
og það fórst honum vel. Tif að sjá þeim
farborða vann hann við uppskipun.
Hann hafði ekki mikið í aðra hönd og
vinnan var ekki föst, en oftast tókst hon
um samit að fæða og klæða börnin. Hann
bjó í einu herbergi með allan þennan
bamaihóp, og einhvernveginn tókst hon-
um að troða þeim öllum þar inn. Hann
setti eins mörg í rúmi'ð og það tók, og
hin sváfu svo á gólfinu. Guð blessi Ike
frænda! Hefði hann ekki verið, veit
ég ekki hvað ég og Lucy-mamma hefð-
um tekið til bragðs, því þegar Mayann
fékk löngum til að fara út í borgina, sá-
um við hana stundum elöki dögum sam-
an. Og þegar svo var, kom hún okikiur
alltaf fyrir hjá Ike firænda.
i þessu herbergi svaf ég venju-
lega milli Arons og ísaks, en Luey-
mamma mUli Flóru og Louisu. Af þvi
bömin. voru svo löt að þau nenntu aldrei
að þvo upp, átum við úr einhverjuma
blikkdiskum sem Ike frændi keypti.
Krakkarnir mölvuðu venjulega leir-
diska tili þess að þurfa ekki að þvo þá
upp.
Já, Ike frændi hafði sammarlega nóg
að hugsa með alla þessa krakka. Þau
vloru mestu ónytjungai sem ég hef fyr-
ir hitt, en þau uxu nú upp samt.
Eins og ég hef sagt, gætti mamma
þess alltaf að hafa meðul handa okkur
systkinum og láta okkur taika þau inn.
„Ofurlítið meðal tvisvar á viku,“ sagði
hún, „varnar sjúkdómseinkennum og
gerlum, sem safnast fyrir í maiganum á
ykkur, einhversstaðar frá. Við höfum
ekki efni á lækni fyrir háifan eða heil-
an dal.“
Fyrir sama verð gat hún soðið heilu
pottana af rauðum baunum og grjónum,
og með því mataræði þyrftum við alls
ekkecrt að verða veik. Vitanlega var
barn sem á þeim árum ólst upp í New
Orleans oftast berfætt, svo að segja aillt-
af. Auðvitað hlutum við að fá í okkur
nagla, flís eða glerbrot öðru hverju. En
við vorum ung, heilsuhraust og seig eins
Og fjandinn sjálfur, og smáræði eins og
ginklofi þjéði okkur atdrei lengi í einu.
M
i¥Jl amma og nokkrar grannkonur
hennar fóru oft út óð jámbrautarlín-
unni og fylltu körfur með pipangrasi.
Þetta sauð hún þangað til það var orð-
ið limkennt og neri pví síðan á sárið.
Efitir tvær eða þrjár klukkustundir þut-
um við krakkarmr úr rúminu og fórum
aftur að leika okkur á götunni eins og
ekkert hefði í skorizt.
Það er eins og máltækið segir, að „guð
varðveitir heimskingjana“, og að hugsa
sér allar hætturnar sem okkur krökk-
um voru búnar seint og snemma. í ná-
grenninu við okkur var alltaf verið að
rífa og byggja hús, og þarna var allt
fulilt af hverskyns rusli, blikkdósum,
nöglum, fijölum, brotnum flöskum og
©Luggarúðum. Við vorum vön að leika
okkur í þessum húsum, og einn leikur-
inn sem við lékum var Stríð, af því
við hófðum séð svo mikið af silíku í
kvikmyndum. Vitan.ega kumnum við
ekkert til þess ama, tn samt ákváðum
við að útnefna foringja af ýmsum stig-
um. Eineygði Bud gerði sjálfan sig að
hershöfðingj a, og síðan gerði hanji mig
að liðþjálfa. Þegar ég spurði hann hvað
ég ætti að gera, sagði hann mér að hve-
nær sem ég sæi særðan mann á vígvell-
inuim ætti ég að leiða hann burt.
Einn daginn, þeigar ég var að koma
emum særðum félaga af vígvellinum,
fell þakhella ofan af einu þakinu og
lenti beint í höfuðið á mér. Ég fé'.l í rot
og varð svo hræddur, að ég fékk gin-
ktofa. Þegar ég kom heim hömuðuef þær
Lucy-mamma óg Mayann eins og vitlaus
ar að sjóða grös og rætur, sem þær
logðu svo við höfuðið á mér. Svo gáíú
þœr rnér glas af Plútóvatni, settu mig
npp í rúm og létu mig svitaa þair alla
nottina. Mortguninn efitir var ég á fót-
um og fór í skólann eins og ekkert hefði
i skorizt.
7. tbl. 1965.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13