Lesbók Morgunblaðsins - 31.10.1965, Blaðsíða 9

skrýtið að láta ekki þann skratta held-
ur í jörðina en að hafa hann til sýnis
á söfnum, — mörg þúsund ára gamla
rnannsskrokka.
v
T atikanið er mesta höll, sem til
er í þessum heimi. Það var líka mörg
ár í smíðum og er verk margra manna.
Páfarnir, einn fram af öðrum, létu smíða
það og bæta við það, fegra og prýða.
Það er byggt í kringum autt svæði, fer-
kantað. Nei, autt er það nú reyndar ekki,
því það er allt skreytt fegurstu blóm-
um og trjárunnum, sem þó eru ekki
mjög háir til að skyggja ekki á gluggana.
Þar eru líka smágosbrunnar til prýðis.
í einum stað er vatnið eins og glerkúla,
sem sólin glitrar á. í Vatikaninu er
„Sixtinska kapellan.“ Það er sagt mesta
og frægasta listaverk heimsins. Þar fer
páfakosningin fram. Gangurinn inn að
kapellunni er ca 250 faðma langur. f
öðrum veggnum eru gluggar, hinn er
allur með málverkum frá gólfi og upp
í loft og allt loftið líka tóm málverk.
Þó er nú þetta ekkert hjá því, sem mað-
ur sér, þegar kemur inn í sjálfan helgi-
dóminn. Þar er alt skreytt málverkum,
öll þessi litla lofthvelfing og afar háu
veggir á alla vegu. Gluggarnir eru hátt
uppi og ekki vel bjart, líklega málaðir
líka eins og í öllum kaþólskum kirkj-
um. Það er því bezt að hafa góðan speg-
il til að sjá loftið vel. Loftið byrjaði
M. Angelo að mála árið 1568. A það
málaði hann sköpunarsöguna, syndafallið
cg vor.ina um endurlausnina. Á 4. ár
vann hann að þessu. Fyrst sýnir hann
guðs almátt. Hann réttir út höndina, sóp-
ar myrkrinu burtu og segir: „Verði ljós.“
Því næst sýnir hann hin tvö ljós heims-
ins: Guð heldur á sólinni í hægri hendi,
en tunglinu í hinni. Því næst hvernig
ihann sagði- jurtunum að vaxa. Og svo
éfram. Síðast sýhir hann sköpun manns-
ins og burtrekstur úr paradís. Þá Nói
með örkina o.m.fl. Á altarinu eru mál-
verk af spámönnunum. Á öðrum veggn-
um ýmis atriði úr lífi Krists, t.d. kvöld-
móltíðin og þegar Kristur fær Pétri
lyklana. Á hinum atburðir úr lífi Mós-
es, drukknun Faraós í Rauða hafinu o.m.
fl. Veggina hafa ýmsir málað, bæði
Rafael, Sandro Botticelli, Cosimo Ross-
elli o.m.fl. Allt er þetta auðvitað trú-
arlegs efnis, sem málað er.
Þarna nálægt kapellunni eru þrír stór-
ir salir. f þeim er allt eftir Rafael.
Mestu og frægustu málverkin þar eru
dómsdagur og þar sem sauðirnir og
hafrarnir eru aðskildir. Sumir hrapa
sorgbitnir, aðrir fljúga .til himins. Hitt
er ummyndun Krists á fjallinu. Og svo
er Rafaels maddaman fræga. — Það
eru alveg ótrúleg kynstur af höggmynd-
um þarna í Vatikaninu í mörgum söl-
um. Þær eru af guðum og gyðjum
Grikkja og Rómverja, keisurum, páfum
og helgum mönnum, skáldum og lista-
inönnum og píslarvottum.
Það er víst gott þar að vera fyrir
þá, sem listelskir eru og gott vit hafa
á slíkum hlutum. Og það er víst, að
margt sér maður þar vel og haglega
gert. Svo eru þar auðvitað stór náttúru-
gripasöfn og fornmenja og þjóðmenja,
svo að nóg er að sjá og því ótæmandi
að segja frá, en þetta lét ég nú nægja
í bráð.
IMæðan ég dvaldi í Róm, sem því
miður voru aðeins níu dagar, átti ég
heima í miðborginni, sem næst, í hóteli
„Albergo Abrursi“. Piazza Rotunda hét
torgið. Þar hittum vér félagar strax
listamanninn Ríkharð Jónsson og skáld-
ið Davíð Stefánsson. Þeir leiddu oss
svo í allan sannleika, því að þeir voru
öllum leiðum kunnugir. Það var því hin
imesta gæfa að lenda í svo góðum fé-
lagsskap og skemmtilegum. Þeir fóru
iíka með okkur suður til Napólí, Capri
og Pompej og upp á há-Vesúvíus
og sögðu margt gott orð oft á þeirri
ieið. Beint fram af glugganum hjá mér
stóð Panþeon hinum megin við torgið.
nú er það mesta faðmar á lengd og 85 faðmar á^breldd
Panþeon þýðir allra goða hof. Það
er því auðvitað kirkja nú með mörg-
um ölturum. Undir einu þeirra er gröf
Rafaels málara. Panþeon var byggt 70
e. Kr. Er því búið að standa í 19 aldir.
Það er elzta bygging Rómar, sem nú
stendur. Það er byggt í hring með
fjórföldum súlnaröðum fyrir framan.
Líklegt er, að það geti staðið í aðrar 19
aldir til. Skammt þaðan er langfínasta
gata borgarinnar „Corso Umberto“.
ftalía er annað mesta silkiland í heimi
hér. Kína er þó meira. Þegar maður
nálgaðist „Corso Umberto", heyrðist
skrjáfið í silkikjólunum langar leiðir.
Já, þar sást nú margt fallegt andlit, því
að ekki voru silkikjólarnir einir á ferð.
Þangað var því sjálfsagt að leggja leið
gleymanlegar., En
eftir. Vestan í Capitólíum-hæðinni var
veitingastaður, þar sem við borðuðum
oft. Það var nú ekki af því, að þar
væri svo miklu betri matur en annars
staðar. En þar var okkar elskulega
María. Og hún var nú alveg eins falleg
og vel vaxin og sjálf Venusargyðjan á
Capitolsafninu. Um hana orti Davíð.
Þ e. hann orti um Maríu,
þið skiljið það, en ekki um Ven-
us-marmarann, sem þó er ágætasta verk
í grískum stíl, fínust allra eftirlíkinga af
Afródítu Praxitelesar. — Mikið ósköp
er víst gaman að vera svona fallegur.
En svona í stórborg getur það víst dreg-
ið ofurlítinn dilk á eftir sér. Það get-
ur kannski fleirum litizt á mann en
(innanmál). Hringinn í kring eru stein-
sætaraðir frá gólfi og upp á brún, hver
upp af annarri. Þar voru 80 þús. sætL
Segl var þanið yfir gímaldið, þegar leik-
ið var, nú er það þaklaust með öllu.
Fjórir aðalinngangar eru á kofanum.
Leiksviðið er í öðrum endanum, slétt
svæði, afmarkað í hinum endanum eru
hús þau, sem leikendunum var ætlað að
dvelja í, þangað til þeir tróðu upp á
leiksviðið. Um þá ganga eru járngrind-
ur. Leikendurnir voru grimmustu villi-
dýr, sem til var náð, frá Asiu og Af-
ríku s.s. ljón, tigrisdýr, og svo skylm-
ingamenn, sem áttu að berjast við dýr-
in. En þetta er mönnum allt kunnugt af
„Quo Vadis.“

EÍC’,'

wsm
*‘»'5,.4vivv,ví3
'/(v

I |J
fl
I 1 1 . L; S>jR 8
1 í r JHu'flK' I
»
sína sem oftast, eða á öllum frítímum,
og þeir voru nú margir, því ég hafði
nú engin húsverk þá.
Ójá, það var munur að spranga í
ítalska sólskininu suður á Corso Um-
berto innan um alla þessa silkikjóla eða
þvælast hérna á grjótinu og klakanum
í Ódáðahrauni alla daga.
Frá Corso Umberto lá svo leiðin út
á Capitólium^ þann yndisfagra og forn-
fræga stað. Á Capítólium hefur margt
fallegt skeð, en margt ljótt líka. Þar var
Cæsar svikinn og veginn. Hann var svo
brenndur á Forum og þar er gröf hans,
þess mikla manns. Svo fóru Rómverjar
með sina beztu menn þá. Þegar gengið
er upp tröppurnar á Capitólium-hæð-
inni, þá er þar vinstra megin úlfur í
hlekkjum. Það á að’vera ylgurin, sem
bjargaði þeim Remúsi og Rómúlusi, sem
fyrstir byggðu Róm. Brekkurnar til
beggja hliða eru allar vafðar indæl-
um gróðri. Þar eru allskonar lauftré
og smápálmar. Uppi á hæðinni eru lista-
söfn nú. Þar eru listaverk eftir marga
mestu snillinga fornaldarinnar og end-
urreisnartímabilsins. Þar er mesta
fornmenjasafn í Róm, næst Vatikaninu.
E ndurminningarnar frá Capitóli-
um að fornu og nýju, um allt það
skraut og list, sem ég sá þar, eru ó-
þægilegt er. Það var t.d. um Maríu,- að
í Róm var leynilögreglumaður, svart-
ur og ljótur eins og sjálfur skollinn,
en hann var svo slunginn, að hann vissi
um einkamál allra í borginni, að sagt
var. Hann elti Maríu á röndum og var
víst allt annað en þægilegur fylgifiskur.
Það er undarlegt, hvað þeir geta verið
heimskir, þessir karlar, sem komnir eru
á fimmtugsaldur, að halda, að þeir
geti valið úr fallegustu stúlkurnar á
17 og 20 ára aldrinum. Ég hef því
miður ekkert af þessu frétt síðan, en
þeir eru nú stundum sleipir þeir
gömlu.
Ég held það væri rétt að bregða sér
sem snöggvast út á Forum, það er
skammt frá Capitólíum. Þar voru dóm-
arnir háðir í gömlu Róm. Forum þýðir
dómstóll, torg. Þar kemur fyrst í ljós
eitt þetta stærsta mannvirki fornaldar-
innar, Colosseum:
„Þar um dreyra drukkinn völl
dýr og maður einvíg háðu,
þar sem dár og drápgjörn köll
dauðastríð hins fallna smáðu“.
Colosseum er byggt úr stórbjörgum,
sem hafa verið ihöggvin til og flutt utan
úr Tivoli, sem er þorp- skammt fyrir
neðan Róm. Colosseum er sporöskjulag-
aður hringur, 158 faðmar á hæð, 100
Hagaiagöar
Amen — það hefur það
Guðmundur Guðmundsson „stóri“
var meðhjálpari í Sæbólskirkju á
[ngjaldssandi. Eitt sinn er hann átti
að lesa Faðirvorið í kórdyrum, fip-
aðist honum og fékk ekki lokið bæn-
inni. Guðmundur lét sér ekki verða
bilt við en sagði: „Amen, það hefur
það.“ (Ársrit Sögufél. ísf.)
Tollar og skáldalaun
Af fornþjóð einni austur í Asíu er
það sagt, að tvítugu stúlkunum var
öllum ráðstafað árlega á einu þingi
rnn í hjóna'bandið. Það var boðið svo
mikið í þær fallegu, að hinar fengu
við það nóga meðgjöf og gengu út
Líka. Svipað mætti hafa upp
úr óðsóttinni íslenzku. Það
þyrfti ekki háan toll á ljóð-
linuna til þess að fá inn meira en
aóg í skáldalaunin. Og kæmi eigi
ámaklega niður. (N. Kbl. 1909)
•

35. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9