Lesbók Morgunblaðsins - 27.11.1966, Page 15

gamaleikinni. Nú var aðeins að standa
á fætur og halda inn í skóginn. Að bíða
til morguns — það væri jú ráð, en
honum um megn.
Að lokum sló hann lófa á silkimakka
hestsins, sem hrökk upp, fældist. Gamli
maðurinn beygði sig, leysti haftið. „Nú
ertu frjáls“, sagði hann, „hana, mín
kæra“. Merin sló til taglinu, svo hvein,
stökk tii, stökk rétt eins og hún væri
heft.
E n gamli maðurinn hafði þegar
lagt hálft þorpið að baki, áhyggjufullur
yfir því, að guð gæfi honum ekki ráð-
rúm til að komast á áfangastað.
Gamli maðurinn flanaði beint í flas-
ið á pari, sem kysstist í runna. Ungi
maðurinn teygði upp höfuðið til að sjá,
hvern fjandann bæri á þeirra fjörur
í þessu myrkri.
Þetta var Vanjka — systursonarson-
urinn. Skjallhvítar tennurnar glóðu í
myrkrinu, en hún teygði gjafmildar var-
irnar til elskhuga síns, vafði hann heit-
um örmum, ungan , sterkan, og umhugs-
unin um afann gufaði upp um leið og
hann bar hjá.
Gamli maðurinn gekk framhjá dimm-
um og gnæfandi galtanum, sem Vanjka
hafði hlaðið. Krókarmar axanna fest-
ast í fötum hans, skrjáfa sem þau
vildu segja Pétrúsu eitthvað mikilvægt,
mjög nauðsynlegt. Svalur, endurnær-
andi skógarkaldinn fyllir andþreytt
lungu gamla mannsins. Skógurinn rís
misvöxnum tindum, en gamla mannin-
um opnast hann upp á gátt, hleypir hon-
um inn í þykknið, hjartað. Skógurinn
er nánasta skyldmenni hans! Albróðir
hans.
Á messu Péturs og Páls fór móðir
Pétrúsu í skóginn að safna sveppum, og
um nónbil vakti hún athygli allra með
því, sem hún bar heim, vafið í voð.
Pétrúsa óx upp, og úr skóginum kom
hann aðeins á matmálstímum. Hestar
voru reknir að ánni í nátthaga, en hann
fór í skóginn, í rjóðrin. Kvonfang, bú-
skapur og bollok, en ástríðan sú sama
— ganga í skóginn og hlusta, hlusta.
Sovétvaldið svipti hann öllu, tók jörðina
af honum. Pétrúsa leitaði þá til skógar
og gerðist skógarvörður. Tíu ár liðu þar
til hann steig út úr skóginum. Þá sá
hann, að ástæðulaust var að styggjast:
réttilega var sovétvaldið úthugsað. Þá
varð hann kúskur á samyrkjubúi. Þegar
sonurinn var drepinn, fór hann aftur
inn í skóginn, eins og inn í skel sína.
En þá tók ellin að sækja hann heim, og
svo var það Vasílísa, sem kynti undir.
Hann fluttist í þorpið, varð vörður á
búinu.
S kógur er fjöld af dularfullu
skrjáfi, öðru hverju kveður við kvak í
fugli, brothljóð í þurri grein, og skrjáf,
skrjáf ...
Gamli maðurinn strýkur köngulóar-
vef framan úr sér, ýtir frá greinum, rek-
ur í tærnar og fellur um koll í ullmjúk
burknabeð. Hann steypist í loðna og eit-
urraka angan kjarrgresisins og fyllist
vissu þess að hann standi ekki upp á
ný. Framundan grillir í gamla hnyðju
sem bláleitan blett. Pétrúsa skynjar, að
stutt er eftir, en máttvana sinaberar
hendurnar kreppast og hjálpa honum að
standa upp. Pétrúsa neytir allrar orku,
dregur að sér andann, fer að hósta, hann
másar og tekst loks að losna við tepp-
andi slím úr hálsinum, hrækir og kastar
mæðinni.
Aður fyrr var skógurinn allsendis ann-
ar en nú. Þá voru þar úlfar og birnir.
og villisvín rýttu i fenjum. Skógurinn
var síðan höggvinn og gerður gisnari.
Rjóðrið, sem gamli maðurinn stefndi til,
var áður þykkildisþykkni, en nú gengu
þar kýr á beit og tróðu það klaufum.
Stjörnurnar. teikna för á dökkan al-
stirndan himininn.
Þegar gamli maðurinn kemur í rjóðr-
ið, er ekki lengur um að viilast, að hann
reikar í spori og gengur ekki beint,
heldur krákustíga.
Hann stefnir beint að eikinhi, sem
virðist ólýsanlega stórvaxin, laufmikil
og þjóðsagnakennd eins og grasið sem
vex við Tætur hennar. Gamli maðurinn
beygir sig og tekur að róta í moldinni.
Lolts hefur hann milli fingranna safa-
mikinn, stökkan stöngul. Pétrúsa snýr
baki upp að eikinni og sezt. Líkaminn
virðist honum framandi, svíðandi og of
kaldur. f skjálfandi lófanum hvílir töfra-
gresið. Pétrúsa reynir eftir megni að
horfa á það, en tárin trufla. Pétrúsa finn
ur, hvernig stjörnuljósið sléttir hrukk-
urnar í andliti hans, hvernig moldin
fyllir líkama hans villtum, ókenndum
krafti. En hendur Pétrúsu missa hreyf-
ingarmáttinn . . . Skógurinn kyrrist í
spenntri þögn — ekkert ískur, ekkert
skrjáf. Höfuð Pétrúsu hnígur höfugt og
andartak snertir andlitið lófann og gras-
ið og í síðasta sinn fær hann að undr-
ast . . .
Hvað um skóginn, hvað um skóginn?
Um hann fóru drunur og hljóð, skær
og dumb; vítt og breitt og inn í dýpsta
þykkni barst óróleg, átakamikil hljóm-
kviða; söngur til minningar um fallin
vin . . .
Síðasta stjarnan þessa nótt, sem yfir-
gaf óendanlega fjarlæga reikistjörnu,
skildi eftir ljósrák á endalausum ágúst-
himni.
Arnór Hannibalsson þýddi úr
rússnesku
Hagalagðar
Eðallyndi.
Sem vott um eðallyndi, er vert
er í minnum að hafa, má telja það,
að um veturinn mætti Björn stú-
dent Gunnlaugsson á götu í Kaup-
mannahöfn ókendum manni er tók
í hönd hans og laumaði að honum
100 rd. og hélt svo áfram leiðar
sinnar. Maður þessi var Kand theo-
log. Lund, danskur maður er Stefán
amtmaður hafði eftir lát Sigurðar
sonar síns sent þessa 100 rd. að gjöf
sem þakklætis- og viðurkenningar-
merki fyrir trúfasta vináttu og góð-
vild við hann, einkum í hinni löngu
banalegu Sigurðar. En þótt Lund
eigi væri talinn auðugur, kvaðst
hann eigi þurfa þessarar sendingar
við í bráð, og fann engan maklegri
að njóta en Björn, er þá þegar var
orðinn nafnfrægur fyrir námfýsi og
gáiui'.
(Annáll 19. aldar — 1818),
Tveir úrskurðir.
Bæjarstjórnin sótti á þessu ári um
400 rd. lán til atvinnubótavinnu inn-
anbæjar, til bess að ráða bót á bjarg-
ræðisskorti meðal fátæklinga bæjar-
ins. En dómsmálastjórnin vildi ekki
taka beiðnina til greina, með því
að stiftamtið hefði upplýst, að meira
orð væri gert af bjargræðisskortin-
um en ástæða væri til. Aftur á móti
úrskurðaði sama ráðuneyti, að bisk-
up landsins skyldi vera undanþeg-
in Ijóstollsgreiðslu til dómkirkjunn-
ar og skopuðust sumir að þeim úr-
skurði.
(Arbækur Reykjavíkur 1861).
27. nóvember 1966
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15