Lesbók Morgunblaðsins - 02.11.1969, Blaðsíða 1

EFTIR CUNNAR BJARNASON
NÖKKVI
f airOia hefuir staðið mieiiiri stynr
uim Myktourni kynlbótalbeist í þessu
landi en Nökkva frá Hólmi á
Mýr-uim í Hornafirði (ætttonr.
260). Hann ásamit föður sánum,
Skugg-a frá Bjamanesi (ættbnr.
201) hafa mótað íslenztoa 'hesta
kynið á árunuim frá 1950 og
fraim á þenman dag meiria en
niokkrir aðrir kynibótagripir.
Helztu einkenni þessa hom-
firzka stofns eru mikill þroski:
langur háls og langt og mjúkt
en þó sterkt bak: sniðfast og
ferðmikið tölt, fremur skriðgeng
ir en hágengir, að jafnaði góð-
ir brokkarar og m'argir hafa
stoilað drifaskeiði á kappreið-
um, IS..S. jörpu vekringarnir hans
Bjarnia á Laugarvatni, sem' voru
Stougga-isyniir og Skuggablakk-
ur Björns heitins Gunnlauigs-
sonar, sem var sonarsonur
Nökkva. Alg'enigustu litir eru
jarpur, brúnn og rauður. Lund
in er traost, etoki blíð að jafn-
aði, vilj'inn er góður og oft hafa
þessir hestar mikið fjör, og eru
þeir þá naumast kallaðir „kven
hesitar'1, þegar saman fer fjörið
og skapharkan. Og að síðustu
vil ég mefna einn eiginileitoa,
sem gerir þessi hross sérstæð,
en það eru vitsmunir þeirra.
Nökkvi var margsýndur og
stóð oftast í fremstu röð. Fyrst
var Œiann dæmdur á Landbún-
aðarsýningunni mikliu i Reykja
vík 1947. Þá stóð hann sem ann
ar bezti stóðlhe'stur í reiðlhesta-
röð mæstur föður sínum
Skugga frá Bjarnanesi, og var
hanm þá sýndur frá Hólum í
Hj altadal. Sami aðili sýndi hann
á fjórðungsmóti á Sauðárkróki
1949 og á land'ssýninigu á Þing-
völlum 1950. Hlauit hann 1. verð
laun á báðum þessum sýning-
um, stóð aar. 2 fyrir uorðan og
nr. 5 á Þingvöllum, og þar á
sýninigu'nnii keypti Valdemar
Jónsson í Alfhólum Nökkva og
sýndi hann svo á Þveráreyrum
1954, þar sem hann varð 12 í
röð og þðtti mörgum hann þar
allt of hart dæmdur. Svo varð
hann 3. í röð istóðhesta með af
'kvæmium á Þingvöllum 1958,
stóð þar við hlið sonar síns
Svips frá Akureyri, siem var nr.
2 en Svipur var bezti stóðhest-
ur landisins, sýndur með af-
kvæmum á næstu landssýningu
á Þingvöiluim 1962.
Lýs'ing dómniefndar á Nötokva
á Þ'inigvöililium 1958 vair stiultit
og laggóð: „'Slkörullegur ogþriek
mikiffl rieiðhieistur með allan
gang og góðan vilja“.
Það er óþarfi að hafa mörg
orð um kynbótagildi Nökkva
og gæðii hans. Hamcn segir vel
sögu sína sjáMur, og hér verð-
ur sú saga lítiilega rakin í
myndum af börnum hamis og firá
sögn af þeim.
Mig langar hér til að taka
upp noklkur orð, sem ég ritaði
í minningabók mína fyrir mörg
um áruim um stuindina, er ég
fyrst sá Nökkva á hros'sasýn-
ingu auistur í Hornafirði, O'g er
þessi kafli tekinm upip úr bók-
inini Ættbók og saga, sem kem-
ur á bókamarfcaðinm frá Bóka-
forlagi P.O.B. á Akureyri inn-
an sfcamms.
„Ég var sokkinn niðiur í að
skrá afhugasemdir mínar í bók
er mér var ger-t aðvart um að
veita best'i athygli. Er ég leit
upp, sá ég 'hvar Ellías Jónsson
í Hólmi hélt í fola einn ungan
en háreistam og þnosiklamikin'n,
Ég gekk nær og virti fola þenn
■am nánar fyrir mér. Það er oft
örðugt að spá inn í tvævetra
fola uim vænitantegt kynbóta-
gildi þeirra, og það er regla
ráðunauta að veria varkárir í
ummælum sínum um svona ung-
hesta. En þarina var siem ég
skynjaðii eitthvað óvemjulegt.
Ég leit í svip hins un>ga hests
og undraðist tillit folans, sem
sýndi fágæta fesitu og trauist-
leika í skapgerð. Þótt hann
væri algerl'eiga æðrulaus og
óbræddur í solilinium þarma, þá
hxeyfði hann sig samt með ó-
venjuliega fjörlegum hreyfingum
og fimleika. Aldrei hafði ung-
foli hrifið mig jafn mikið við
fyrstu sýn.
Nú bar svo við, að Hrossa-
ræktarféilag Hormfirðinga átti
engan kynibótaihest um þessar
mundir. Bjarni Guðmundsson,
seinna kauipfélagsstjóri á Höfn
í Hornaíirði, mjög áhugasamux
heatam'aður, búfjárræfctarmað-
ur og listmálari viar þá formað-
ur hrossarsektarfélagsinis. Hamn
bað mig að útvega félaginu kyn
Nökkvi 14 ára gamall. Myndin er tekin að Alfhólum í V-Landeyjum vorið 1954. Garpurinn gáir
að stóðinu, hvort allt sé með felldu, livort ungfolarnir haldi sér í skefjum. Fögur eru kné jarpa
höfðingjans, stáls'tierkir leggirnir, spenna í bolnum. í svipnum er skapfesta, alvara, fjör, vits-
munir.