Lesbók Morgunblaðsins - 04.01.1970, Blaðsíða 7

kerasmiðir bæði &á Austurlönd
um og Evrópu, og þessir menn
iðka þjóðlega list sína undir
handleiðslu og í samráði við sér
fræðinga sam laga hana að
smekk nútímans og tryggja
gæði vörunnar. Og Maskit hef-
ur fæirt út kvíarnar — fyrirtæk
ið er nú ekki síður orðið vett-
vangur fyriir innlenda lista-
menn, s'em allir stuðla að því
að innlend listhefð skapist í
landinu.
Aðeins örfáum dögum eftir að
fsiraelsmenn náðu allri Jerúsal-
em á vald sitt, var frú Dayan
farin að róðgast við arabíska
handiðnaðarmenn í gamla borg
arhlutanum, sem unnu fagra og
einstæða muni úr silfri, ólífu-
viði og perlusteini, til þess að
fá þá til samstarfs við Maskit.
Sömu erinda fór hún til Betle-
hem og Gaza.
Frú Dayan er þekkt fyrir
friðsamlega afstöðu sína gagn-
vairt Aröbum. Hún er sannfærð
um, að þjóðirnar gætu búið við
frið, ef einstakir Arabaleiðtog-
ar gætu grafið stríðsöxina. Það
eru þeir, sem eiga sök á skær-
unum milli þjóðanna. Stjórn-
málamennirnir þruma, segir hún
en Arabar og Gyðingar geta
vel búið við sátt og samlyndi
hlið við hlið. Það eru engin ill-
indi milli einstaklinga — við
þekkjum hvert annað frá fornu
tfiari og tungur oMaair eru svip-
aðar. Margir Gyðingar, sem
hafa flutzt hingað frá Norður-
Afríku, tala arabísku heima hjá
sér, ekki hebresku.
Og Arabar eru einstaklega
gestrisin þjóð, segir hún enn-
fremur, ef þeir bjóða manni
heim, verður maður að búa sig
undir það að vera þar að
mimnsta kosti í fimm klukku-
tíma. Það er þeini-a háttur.
R uth Dayan er sannfærð
um, að sameiginlegur áhugi á
list og menninigu Austurlanda
muni stuðla að friðsamlegri sam
búð þjóðanna í Jerúsalem. Og
hún ^r óþreytandi að iðka frið-
arboðskap sinn, hvenær sem
færi gefst. Ein Arabafjölskylda
í Betlehem varð svo hrifin af
henni, að bún sendi henni eða
„friðarkonunni frá stjórninni",
eins og hún nefndi hana, for-
kunnarfagran útsaumaðan kjól
að gjöf fyrir brúðkaup Assafs,
yngsta sonar Dayanhjónanna.
Þau eiga þrjú börn. Assaf er
að hefja leiklistarferil sinn með
kvikmyndaleik, og hefur nýlok
ið leik í kvikmyndinni „A Walk
with Love and Death“ undir
stjórn Johns Houstons. Assaf
hyggst leggja leikstjórn fyrir
sig með tímanum. Dóttirin, Yael,
er þegar kunn fyrir ritstörf, og
hefur ein skáldsaga hennar,
„Sá á kvölina“, verið þýdd á
íslenzku. Yael hefur gengt her
þjónustu, en konur í ísrael eru
herskyldar, svo sem kunnugt
er. Hún tók þátt í sex daga
stríðinu og hefur gert reynslu
sina af hernaði að yrkisefni í
sumum sögum sínum.
Og hvernig er Moshe Dayan
heima hjá sér? Hæglátur, segir
kona hans. Tómstundagaman
hans er fo*rnleifafiræði, en ann-
ars eru tómstundir fáar. Þau
búa í úthverfi Tel Aviv og
verja laugardögunum saman.
En daglegt líf með Moahe
Dayan er miklu rólegr a en marg
ur kynni að ímynda sér, segir
kona hans.

■
§|||||P|ͧ

Við upphaf byggðar hvítra manna í Ameríku voru um 40—60 milljónir buffalóa, en um síðustu
aldamót lifðu aðeins 20.
Dýrið sem
nærri var
útdautt er
nú verndað
BUFFALÓINN
eir komu yfir hæðirnar úr
vestri, eins og lýst er í sögu-
bókunum, hóstandi, rymjandi og
stangandi, á harðahl,aupum móti
óþekktum örlögum sínum.
Hófatökin dundu á jörðinni
með samfelldum niði líkt og
beljandi vatnsfall. Skuggi hinna
níu riddara, sem ráku dýrin
áfram bar við himin.
Það v.ar réttardagur á banda
ríska buffalóbúgarðinum, en
það er 18.500 ekra landflæmi
í vestanverðu Montanafylki. A
þessum búgarði er árlega blás-
ið lífi í banðaríska sögu. Hún
er upplifuð þama eins og hún
var í eina tíð. „Húa, húa og
júha, júha“, hrópin gömlu heyr
ast löngu áður ein fyrstu svörtu
flykkin koma í ljós. Dýrin eru
réttuð dæmd og flokkuð. Sum
þeirra eru seld til slátrunar,
önnur til undaneldis fyrir hjarð
ir í einkacign hér og þar um
landið, og þ,au sem eftir verða
lifa emn eitt árið á búgarðinum.
Það voru 150 dýr, sem þustu
yfir hæðirnar og inn í réttina
þennan fyrri réttardag. Álíka
hjörð kom daginn eftir.
Sjötíu og níu þessara dýra
voru seld samkvæmt innsigluð
um tilboðum og reyndist mcð.al-
verðið 368,48 bandarikjadollar-
ar.
Þetta er mjög hættuleg at-
vinna, sagði stjórnandi búgarðs
ins — það er aldrei hægt að
vita fyrirfram upp á hverju
þessi dýr kunna að taka.“
Stærstu nautin vega hátt í
tvö þúsund pund og Herford-
naut lítur út eins og mýfluga
við hliðina á stærstu buffaló-
unum.
Sum dýranna brutust út úr
nautgripagirðingunni strax og
byrjað var að flokka dýrin. Eitt
dýranna ruddist í gegnum jám
grindahlið og það varð að sækja
trukk til að rétta þ.að við.
„Þessi dýr verða manni ekki
hættuleg,“ sagði réttarstjórinn.
— Það er ekki eins og þú sért
klemmdur milli kýr og kálfs
hennar.
Alvanur nautasmali, sagði
meðan hestur hans n.agaði mél-
in óþolinmóður og fnæsti, en
svitinn draup af honum eftir
hlaupin við hjörðina. „Ég hélt
eitt sinn að hægt væri að reka
buffala eins og venjulega naut
gripi, ein það er nú ekki aldeilis.
Þetta eru villt dýr“.
Bandaríski þjóðgarður liinna
villtu dýra er í skógi vöxnum
dal, sem Flatheadáin rennur
eftir. Þessi þjóðgarður var stofn
aður 23. maí 1908 og var til-
gangurinn með stofnun hans sá,
,að vernda ýmsar dýrategundir
sem voru að deyja út í Banda-
ríkjunum. Þar á meðal buffaló-
inn. Það er talið að f jöldi buff-
alóa hafi í upphafi hyggðiar
hvítra manna í Bandaríkjunum
verið 40—60 milljónir, en um
aldamótin síðustu hafi þar ekki
verið nema 20 villtir buffaló-
ar.
Fyrstu buffalóunum var
sleppt á búgarðinum í október
1909 og þar áttu þeir að tímgast
með ævifélögum sínum, elgnum,
antilópunni, stórhyrndu sauð-
kindinni, dádýrinu, gylltu ugl-
unni og aragrúa fugla. Sumir
buffalóann.a á búgarðinum ná
allt að 25 ára aldri, þó að dýr-
um væri fyrrum slátrað, þegar
þau lvöfðu náð tíu ára aldri.
Vetrarhárið getur orðið l1? þuml
ungar á lengd undir kjálkum
þessara dýra.
Það er ærið verkefni margra
manna að rétta dýrin en hitt er
ekki síður erfitt að koma þeim
aftur út úr réttinni, þar sem þau
eru króuð af, svo ^ið hægt sé
að brennimerkja þau. Það er
gert með fimm þumlunga brenni
marki, sem á er talan „9“, og er
markinu þrýst á báðar lendar
kálfanna. Hárið er klippt á
bletti, en eldheitu brennimark-
inu sið.an þrýst á þera húðina.
Viðbrögð dýranna eru í sam-
ræmi við aðferðina við merk-
ingu þeirra. Dýralæknar
klemma síðan merkta málm-
plötu í eyra dýr;anna og einnig
við lendar þeirra. Þetta er gert
vegna dreifingar dýranna inn-
anlands.
Með slátrun og sölu er ekki
látið fjölga í hjörðinni umfram
325 dýr, naut og kýr samtals,
en kálfar eru 75 talsins. Hjörð-
in gæti orðið miklu stærri, en
er haldið í þessum skefjum til
að beit sé örugglega nægi-
leg.
Buffalótarfur með myndarlegan haus.
4. jifir.úiair 1970
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7