Lesbók Morgunblaðsins - 29.11.1970, Blaðsíða 7

Ólafur Haukur Símonarson
Islandia Insula Est
allajafna var hann glaðlyndur
og hafði löngum hnyttyrðd á
hraðbergi. Hann var ávalilt
æðrulaus í hverri raun og úr
ræðamikiH ’jegar vanda bar að
höndum, sem oft var í póstferð
um hans. I Galtarholti var veg
legt timburhús; þar var söngur
og spil á kvöldum þegar gest-
kvæmt var, sem oft bar til, og
ekki skorti góðar veitingar.
Stóra húsið í Gal'tarholti stend-
ur ennþá, að því er ég ætla,
en þar mun nú vera hljótt í
höll hjá því sem áður var.
Við Ólafur Halldórsson fór-
um með flóabátnum til Reykja
víkur og tókum okkur nokkra
daga heimavist hjá Guðmundi
Ámundasyni og Kristínu konu
hans, sem þá höfðu greiðasölu
og gistihús fyrir ferðamenn á
Lauigavegi 70. Þar var gott að
vera. Þau hjón voru bæði veg-
lynd og vinsæl, svo hvergi vissi
ég þá betur gert við ferða-
mienm en í þeirra húsi.
Á þessum dögum sátu al-
þingismenn að störfum i þing-
húsinu. Fall Hannesar Haf-
stein úr ráðherrasessi var af-
ráðið með kosningunum 1908.
Margt var rætt um stjórnmál
við borðhald hjá Guðmundi
Ámundasyni. Hann lagði sjálf
ur fátt til mála, en borðgestir
þeim mun meira. Umræður
urðu oft snarpheitar, en ekki
tókum við Ólafur félagi minn
mikinn þátt í þeim hjaðninga-
vígum, en bárum þó ákveðnar
skoðanir í brjósti, sem líklega
voru þó meira tilfinningalegs
eðlis en rökrænnar hugsunar.
Einn dag hittum við á götu
Jón Sigurðsson frá Haukagili,
sem þá var þingmaður Mýra-
manna. Við vorum honum lítið
eitt kunnugir frá réttarferðum
okkar í Borgarfjörð. Jón gekk
með okkur langa stund. Hann
spurði okkur frétta úr Húna-
vatnssýslu og margt fleira
barst í tai. Við Óliafur vökt-
um máls á þvi við Jón, að okk
ur fýsti mjög að koma á þing
palla og hlusta á ræður þing-
manna. Jón þagnaði við litla
stund, en sagði svo: „Loftið er
þrungið af pólitískum hita,
sem nálgast suðumark og á
hverjum degi, sem þingfundir
Jón Ólafsson
eru, fyliast áheyrnarpaliar af
fólki og þar er löngum troðn-
ingur og lítið næði. Nú vil ég
ráðleggja ykkur að fara til
Hannesar Þorsteinssonar, rit-
stjóra, sem er forseti neðri
deildar þingsins, og biðja hann
um aðgönguleyfi að hliðarher-
bergjum deilídairinnar.“ Heldur
fannst okkur við hækka á lofti
við það, að ganga með slíkri
höfuðkempu, sem Jón á Hauka
gili var. Hann var mikill á
velli og auðkenndur hverjum
manni. Jón var fluggáfaður,
skáldmæltur og ljóðelskur
mjög. Hann kom því til leiðar
á Alþingi, að skáldalaun Þor-
steins Erlingssonar voru hækk
uð um helming. Ég kynntist
Jóni betur síðar. Hann var
manna alþýðlegastur og þótti
sér enginn vansi að ganga með
smámennum.
Síðla þessa dags lögiðum við
Ólafur leið okkar til ritstjórn
arskrifstofu Hannesar Þor-
steinssonar. Við báðum hann
um leyfi til þess aö sitja í hlið-
arherbergi við neðri deiildar-
sal, er fundur hæfist þar
næsta dag. Hannes var fremur
þurr í viðmóti og fámæltur.
Hann spurði okkur þó hvaðan
við værum og nokkuð um ætt-
menn okkar. Svo skrifaði hann
leyfi fyrir þingherbergi á lít-
inn miða.
Næsta dag vildum við Ólaf-
ur vera í fyrra falli og geng-
um í þinghúsið pokkru fyrr en
fundur átti að byrja. Við tók-
um sæti á bekk í anddyrinu.
Þingmenn tóku bráðlega að
streyma inn í ganginn. Enginn
virtist taka eftir okkur, nema
Hainnes Hafstein ráðherra.
Hann leit til okkar ljúfmann-
lega og lyfti lítið eitt hatti í
kveðjuskyni. „Þó veldi og ham
ingju hallaði af, var höfðingja
bragurinn sami.“ Ekki var Jón
frá Haukagili í hópi þeirra
þingmanna, sem inn í húsið
gengu að þessu sinni.
Við Ólafur höfðum tal af
þingverði og réttum honum
leyfismiða okkar. Hann opn
aði herbergi að austanverðu
við sal neðri deildar og vísaði
þar til sætis. Hannes Þorsteins
son sat í forsetastóli; hann
horfði arnfránum augum yfir
gleraugun um þingsalinn. Svo
lýsti hann yfir dagskrármáli,
sem var frumvarp til laga um
aðflutningsbann á áfengi. Svo
gaf hann aðaiflutningsmanni,
Birni Jónssyni, þm. Barðstrend
inga orðið. Björn var hvítur á
hár og skegg. Andiitsfall og
allt svipmót eins og meitlað út
úr hörðu bergi, ræða hans var
á hreinu og tæru máli, eins og
hann ritaði það jafnan í blað
sitt ísafold. Líklega var hann
þá orðinn tannfár, því hann
missti stundum sterkar áherzl-
ur í skörðin. Hann mælti fagur
lega fyrir aðflutningsbanni á
áfengi og taldi að stórt gæfu-
spor væri stigið, ef áfengir
drykkir yrðu lögbannaðir í
landinu.
Næsti ræðumaður var Hann-
es Hafstein, sem ennþá var ráð
herra, þót't skamman feril ætti
hann þá eftir til falls úr þeim
tágnansitóli. Rödd hans var
þung og hreimmikil eins og
brimalda. Hann andmælti frum
varpinu ákafalaust, en spáði
því, að Spánverjar, sem væru
stórir saltfiskkaupendur af fs-
Fraanh. á bls. 13
Ég slengdi farángrinum upp
á netið sem var yfir sætunum
og geltk þannig frá honum að
ugglaust væri um það að við
fengjum liann eklá í höfuðið.
Konan mín settist og ég settist
og við önduðum léttar og ég
strauk svitann af enninu.
Drengur á gelgjuskeiðinu sat
gegnt okkur en annars var
klefinn auður. Það voru fimm
mínútur til brottfarar. Við
höfðum beðið um það bil tvær
ctundir á brautarstöðinni
vegna þess að við misstum af
morgunlestinni. Við vorum lú-
in á lieinunum og ég stundi
ánægður.
Hvenær ætli lestin verði í
Strasbourg spurði konan mín
drenginn á gelgjuskeiðinu.
Hann hugsaði sig um stundar-
korn og reiknaði xit í höfðinu.
Ennið lirukkaðist Iétt milli
augnanna. Hálf sjö tilkynnti
liann síðan, hálf sjö nákvæm-
lega.
Dyrnar opnuðust og feit
kona bakkaði inn í klefann.
Hún dró á eftir sér stóra ferða
tösku og barnsúnga. Hún var
mikið brikk. Konan bauð góð-
an daginn fallega og við buð-
um lienni góðan daginn: Góð-
an daginn sögðum við í kór
ég, konan mín og drengurinn
á gelgjuskeiðinu.
Bétti konunni lijálparhönd,
sagði konan mín, þegar sú feit-
lagna reyndi árángurslaust að
bisa töskunni uppí farángurs-
netið.
Með ánægju, lirópaði ég og
réðst að töskunni ásamt feit-
lögnu konunni.
Fyrsta atlagan rann útí
sandinn.
Hún er þúng, sagði feitlagna
konan.
I>að er víst engin lygi, sagði
ég og roðnaði af áreynslu.
Hvern djöfulinn er hún með
í þessari tösku sem er svona
svívirðilega þúngt, hugsaði ég.
Skyldi luín vera koparþjófur?
Nei, það eru engir þjófir í
frans. Einúngis morðingjar.
Lík?
Hananú, hrópaði ég með
liryllíngi og skallaði töskuna
uppí netið. Þar sat hún blý-
föst og liaggaðist ekki.
Þér hjálpið eftilvill henni
litlu dótturdóttur minni viðað
ná töskumii ofan, sagði feit-
lagna konan, telpan stígur af i
Nancy.
Ég mun reyna mitt ýtrasta
frú, sagði ég beiskur og brosti.
Blessuð elsku litla hjartans
krúsídúllan hennar ömmu sinn
ar í París, veinaði feita kon-
an og sló þybbnum handleggj-
um utanum telpuna. Kyssa ömm
una í París á kimiina, svona
kyssa liana almennilega á
munninn, segja bless við elsku
ömmu. Mundu að lialla þér
ekki útum gluggami og
fara ekki útá gáng; stíga af í
Nancy, þessi úngi maður ætl-
ar að lijálpa þér með töskuna
lieillin nún.
Telpan var brostin í grát;
liiin kyssti ömmuna örvæntíng
arfull aftur og aftur einsog
væri hún lostin. Þær kysstust
tárvotar. Að endíngu slotaði
kossaregninu því brottfarar-
merki var gefið. Feitlagna
konan vallioppaði út gánginn.
Hún tók sér síðan stöðu á
brautarpallinum og veifaði ótt.
Lestin mjakaðist af stað.
Það er indælt að við erum
svona fá I klefanum, sagði kon-
an mín. Hún tðk af sér skóna
og tyllti tánum í sætið gegnt.
Gættu þín efað einliver kem
ur inn, sagði ég, lieilar tær eru
fyrir öllu.
Ég liafði varla sleppt orðinu
er dyrnar opnuðust með skelli
og hávaxin, holdgrömi kona
hlúnkaði sér á sættð.
Konan mín var fótum seinni
að kippa til sín tánum. Vertu
eklii að lilægja að mér asninn
þhin, sagði lnin.
I kjölfar konunnar sigldi lít-
ill og pervisinn maður. Hann
bar regnhlíf og dagblaðavönd
ui. Einnig lítið yfirskegg, en
það sá ég síðar. Konan stundi
þúngan þótt liún væri hin
vasklegasta.
Ég liata að ferðast með lest-
um, sagði hún. Að því er virt-
ist ánþess að beina orðum að
neinum sérstökum. Ég hata lest
ir, sagði liún aftur, lestir eru
farartæki fortíðarinnar, svo-
seni nógi: góðar fyrir anakrón-
ista, en það EB ekld hægt að
bjóða siðmenntuðum FBAKKA
uppá sleitulausar lestarferðir.
Vilt þú sitja við dyrnar eða
á ég að sitja þar? spurði mað-
urinn. Konan svaraði ekki, en
mjakaði sér nær dyrunum sem
vissu útá gánginn. Hún lokaði
augunum fast og að því er virt
ist af einbeittum ásetníngi.
Dwngurinn á gelgjuskeið-
inu gaut augununi útundan sér
á parið. Maðurinn krosslagði
stuttar fætur, liristi mansétt-
urnar snjólivítar frarnúr erm-
unum og dró Franska Kvöld-
blaðið úr vendlinum. Hann
skók blaðið sem var í stærra
lagi og hóf síðan gaumgæfileg-
an lestur.
Lesttn geysttst gegnuni út-
liverfi Parísarliorgar.
Við sjónum blöstu skítugar
verksmiðjubyggingar sem ein-
liverra hluta vegna þykir
lienta að byggja ljótar og skít-
ugar meðfram járnbrautum.
Svo tók við landslag. Ávalar
hæðir, smákjörr, vötn og sýkt.
Liturinn var mórauður og gul-
ur og vatnið var grátt enda
snemma vors og varla það, vet-
nrinn var ennþá ofaná. Öðru
hvoru lágu sýkin sanúiliða
brautarsporunum og það var
byrjað að hellirigna og áliafn-
ir fljótabátanna voru klæddar
olíiifötum utanyfir.
Það niinnti mig á amiað land.
Bátarnir á sýkjunum voru
vel hirtir, svartir og þumlúng-
Framh. á bls. 12
29. nóvem'ber 1970
LESBOK MO.RGUNBLAÐSINS 7