Lesbók Morgunblaðsins - 23.05.1971, Síða 3

Vietnfímsk mófíir flýr með liiirnin sín.
stað var sjálfstæðið á fallanda
íæti. Afleiðingin var mögnun
freisishreyfingar með vopnuð-
um herstyrk. 1 kjölfarið komu
harkalegri aðgerðir stjórnar-
hersins, einkum gegn óbreytt-
’im borgurum.
— O —
Hún er líttl og smágerð,
klædd ólýsanleguni, mtiskugrá-
um kjólgopa — en hún vex og
veröur að táknmynd itins
afriska ltarmleiks þar sem hún
stcndur bögtil og ráðvillt i aug
tint og vefur ung hörnin sín
þétt aö sér.
Hún er ný í búðumim. I»etta
er í Onigo, Uganda, einu hinna
stærri bústaðasvæða fyrir
flóttnmenn frá Súdan. Þarna
liafa um 6000 manns verið um
langa liríð og virðast ætla að
setjast að — en nýir bætast
við. í eitt eða tvö ár var ró-
legt en nú koma nýir, í smá-
lækjum, sem verða að stríðum
stranmi, síðasta talan var yf-
ir 600. Þetta Jiýðir að „gleymda
stríðiö“ í Suður-Súdan hefur
nú blossað iipp að nýju, nú
brenna aftur bæir. ..
Við bíðum í hitanum á tröðk
uðum jarðbala með fáeinum kof
um; flóttakonan kemur eftir
stíg einum gegnum nær mann-
hæðarháan hitabeltisgróður,
sem er eins og bylgjandi
grænn veggur. Joan Solomona
— en það heitir hún -— er sett
inn i miðjan hópinn, og þar
svarar hún spurningum okkar
hlýðin og alvörugefin, það er
ytfir henni einhver varnarleysis
blær, hið snauða mannlíf í allri
I»au híöa, en framtíðin er <>11 ein óvissa.
sinni nekt. Á handleggnum hef
ur hún kornabarn, tvö stærri
standa í röð fyrir framan hana
klædd tötrum, grafalvarleg á
svip; annað hefur hrokkið hár
snyrtilega skipt í miðju, ef til
vill er það stúlka.
— Hvenær komstu hingað?
spyrjum við (ungur flóttamað-
ur i grænni treyju túlkar fyr-
ir okkur með miklum bægsla-
gangi) „í fyrradag." „Hversu
lengi varstu á gangi með börn-
in?“ „1 fimm sólarhringa."
„Hvar sváfuð þið á nóttunni?"
„I frumskóginum.“ „Hvernig
fenguð þið mat?“ „Betluðum
hann af fólki i frumskóginum.“
(fólki, sem „bjargazt" hefur
undan striðinu inn í leynd
frumskógaþorp, þar sem hung-
ur, mýrakalda og mengað vatn
sér um sitt). „Hvar býrðu
hérna i byggðinni?" „1 kofa
hjá kunningjum." (þau eiga oft
ast ættingja, sem flutzt hafa á
undan. í nærfellt hverjum kofa
i þessum hluta er mikil þröng
af heimilislausum gestum; i ein
um eru 12 aukaíbúar). „Færðu
nógan mat hérna?" „Nei, ég
fékk tveggja daga skammt I
gær en það nægir ekki.“ (búð
irnar eru sjálfum sér nægar
með vistir, en matvæli og
ábreiður handa hinum mikia
straumi nýrra flóttamanna eru
á þrotum). „Áttu fleiri börn en
þessi þrjú?“ „Já, einn dreng
eldri, hann er að tina sprek,
sem hann ætlar að reyna að
selja."
Nú komum við beint að efn-
inu. Okkur liður illa enda þótt
við brosum í sífellu við börn-
unum. „Hvar er maðurinn
þinn?“ „Hann var drepinn fyr-
ir nokkrum dögum, það kom
þyrla og henti sprengjum yfir
þorpið." Hún segir sprengjur.
Það segja þau alltaf þegar
dauðann hefur borið að úr
lofti, enda þótt um skothríð ein
hvers konar geti verið að
ræða.
„Hvað varð af hinum ibú-
unum?“ „Sumir dóu, aðrir
hurfu út í buskann, ég sá ekki
svo mikið, ég lagði af stað.“. . .
„Hvað ætlastu nú fyrir?
Hvað um framtíðina?" Hér verð
ur hún ringluð og klumsa. Ger
ir brjóstumkennanlega til-
raun til að svara — hún veit
ekki, veit ekki hvernig neitt
fer, þetta hefur borið svo
brátt að, hún veit aðeins að eig
inmaðurinn er horfinn.
Við látum hana í friði. Við
vi'ldum gefa nærri hvað sem
væri til að fjarlægja þennan
ráðvillta ringlunarsvip af and
liti hennar. Konur og böm á
flótta, konur og börn. . . Það
eru aðallega þau, sem koma og
gamlir menn; það er alitaf sá
veikburða, lítilmagninn, sem
það bitnar á.
Joan er fórnarlamb frá Suð-
ur-Súdan. En í norðurhluta
Súdan eru aði’ir flóttamenn.
Þeir koma frá Eritreu, þeim
hluta Eþíópíu, sem liggur að
Súdan í austri og suðri. Þar
berjast einnig skæruliðar þjóð
ernissinna við stjórnvöldin.
Þar brenna einnig bæir. . .
Konnr og börn — í þessn
liiigtaki má lesa siigu frelsis-
striðsins. I fyrra koni flótta-
mannahópur frá Eritren liingað
til Tokar, sem er |iorp nærri
Port; Sndan við Rauðahafið.
Þetta voru milli 15 og 17 þús-
Framliald á bls. 15.
■ ■ .. ■
TVÖ LJÓÐ
EFTIR
ROBERT FROST
Þóroddur Guðmundsson þýddi.
*
Aning
(Stopping by Woods on a Snowy Evetning).
Ef skilst mér rétt, hver skóginn á,
hans skýli stendur þorpi hjá;
hann sér mig ekki æja hér
né allan skóg sinn fyllast snjá.
Minn ungi hestur undrast fer,
að áð sé fjarri bænum, hér
við skóg og frosið laxalón,
fyrst ljósbrún dagsins horfin er.
Þá hristir bjöllu hófaljón,
sem hafi ég drýgt yfirsjón.
Og élja dynur fer um frón.
Ég fyrirbrigðið hrifinn lít.
Ég aldrei lífsins boðorð brýt,
en loforð mitt ég halda hlýt:
að sveima langt unz svefns ég nýt,
að sveima langt unz svefns ég nýt.
Silkitjaldið
(The Silken Tent)
Hún er á sumardegi silkitjald,
þá sólin gyllir bæði laut og mó,
er þurrkað hefur daggir vindsins vald
og vaggar því í tígulegri ró,
þess bugðast sedrusviðar súla vönd,
að settum lögum teygist himni mót
og táknar vissu þá, sem á sér önd,
en engum þræði virðist bundin hót,
er satt að mæla frjálst, en fjötrað samt
með fjöld af silkiþráðum kærleikans
og jarðar eðli öllu bundið rammt,
þótt aðeins tengi lítill strengja krans,
í kenjum veðurfarsins finnur vet
sem frelsis töpum hverja skúr og él.
*
23. maí 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3