Lesbók Morgunblaðsins - 05.11.1972, Blaðsíða 4

Þaö er alveg eðlilegt aö hinir iifandi
syrgi þá sem eru nýlega dánir og hugs-
unin um erföaskrá og fé frá líftrygginga-
félaginu komi þar næst. Megan Pugh, sem
var kona Sams tvífingraða, hugsaöi fyrst
um tryggingu manns síns daginn þann, er
undirforstjórinn viö námuna kom persónu-
lega inn i eldhúsiö hennar og sagöi henni,
að öll von væri úti um að bjarga Sam og
hinum tveim sem lokaöir voru inn í nám-
unni. Megan gretti sig þvingað. En hugsan
ir hennar voru allar á ringulreið. Það
væri til skammar ef hún neyddist til að
ganga í svörtu um hríö. í Parísarmagasíni
Lewis hafði hún séð kirsuberjarauðan
kjól, sem hún var sjúk í aö eignast.
„Það er vatnið," sagöi hr. Rowlands með
sorgarhreim í röddinni, ,,þeir eru áreiöan-
lega drukknaöir." Hugsunin um, aö menn-
irnir þrír hefðu aö öllum líkindum hlotið
miklu hryllilegri dauðdaga, olli honum
óþægindum og hann sneiddi helzt hjá
henni, drukknun hljóðaöi öllu betur. ,,Verð-
ur víst ómögulegt að komast inn til þeirra
að sinni," muldraði hann, „kannski aldrei,
steinblokkirnar eru á stærð við hús og
vatniö fossar inn. Öll náman fyllist af
vatní ef viö sprengjum þær.“ — Fyrir fjór
um dögum hafði stór skriöa fallið í nám-
unni, í fjóra daga höföu mennirnir veriö
lokaöir inni.
Sam haföi veriö tryggöur fyrir fimmtíu
pund hjá Globus & Atlasfélaginu, skírtein
ið hans hékk á veggnum, og þar við bætt-
ust einnig skaöabætur frá námufélaginu.
Hún gæti farið til strandarinnar, loksins
gæti hún flutzt burt úr dalnum og búiö ein-
hvers staöar annars staöar. Og hvers
vegna skyldi hún ganga í svörtu, hún
mundi líta dauflega út í svörtu.
Kannski var það á margan hátt eðlilegt
að Megan tók þessu svona ónáttúrlega.
Sam haföi alla tíö verið sínkur á pen-
inga, þegar hún átti í hlut; það var engin
leið aö halda honum frá hundaveðhlaup-
unum, en þaö var ekki þannig, aö hann
drykki, og aldrei haföi hann bariö hana.
Hann gekk undir nafninu Sam tvífingr-
aði, því aö einu sinni haföi hann í námu-
slysi misst þrjá fingur annarrar handar.
Það skrítna var, aö með tímanum hafði
hann komizt upp á lag meö aö halda hlut-
um járngripi meö þeim tvei-m fingrum,
sem eftir voru. Það voru nú tvö ár síðan
þau höfðu setzt á brúðarbekkinn, og þá
nokkrum mánuðum eftir brúðkaupið haföi
hún áttað sig á að henni höfðu orðið á mis-
tök. Sem vonbiðill hafði hann sprangað
stoltur sem hani viö hlið hennar, og hún
hafði haldið aö þaö væri vegna ánægjunn-
ar af að vera með henni. Sem eiginmaður
varð hann, strax frekur og yfirráðagjarn,
og þegar hún kvartaði yfir, að hann væri
aldrei heima, svaraði hann: „Getur maður
kannski flutt hundaveðhlaupin heim í stof-
una? Sef ég kannski ekki eins og þókn-
anlegt er heima á hverri nóttu? Hvað get-
urðu heimtað meira?"
En hún vildi að hann tæki hana með
sér út, hún vi'ldi eignast föt, hún vildi ferð
ast, hún vildi ekki vera eins og luralegu
konurnar í námudalnum, sem aldrei fóru
út fyrir dyr, nema þegar þær fóru í búðir
eða kirkju. Þau höfðu rifizt heiftarlega. En
þessi tvö ár höfðu sigrað hana. Dalurinn
vár heimkynni karlmannanna — með bör-
um, klúbbum, hundaveðhlaupi, fótbolta —
allt saman bara fyrir karlmenn.
„Félagið lætur yður áreiðanlega fá
skaðabætur, það er ég viss um,“ sagði hr.
Rowland til þess að segja eitthvað. Hann
hélt, að fjarrænt blik hennar stafaði af
áfallinu og ýmsum áhyggjum.
„Hve miklar?" spurði hún.
Hr. Rowland tinaði ihöfðinu. „Það verða
að fara fram umræður og rannsókn áður
en ákvörðun veröur tekin.“ Hann var
gugginn og þreytulegur við þessar erfiðu
aðstæður en margra ára reynsla af námu
slysum hafði hert hann. En svo var guði
fyrir að þakka, að kona Sams tvífingraða
var ekki með neitt múður eins og sumar
hinar óhamingjusömu konur, einkum hinar
ungu. Hann stóð þunglamalega á fætur í
því augnamiði að fara til hinna tveggja
ekknanna með þessi erfiðu tíðindi. Niðri í
sinni dimmu gröf lágu mennirnir — lausir
við sorgir hinna lifandi. Megan Pugh var
skynsöm. Hún var ekkert að gera kröfu
til að finna þá sem fórust og grafa þá á
ný í vígðri mold.
Megan læsti útidyrunum á eftir honum.
Hún kærði sig ekki um að nábúarnir
kæmu til að sýna hluttekningu. Nú þurfti
að hngsa fyrir mörgum hlutum. Hún var
ekki bundin af neinu. Það var ekkert barn
sem gat tafið áætlanir hennar. Hinir löngu
dagar voru liönir. Næsta morgun var hún
snemma á fótum, og fyrir hálf tíu sat hún
í einum sporvagninum sem gekk milli þorp
anna í dalnum. Júlísólin skejn í heiði. Það
yrði dásamlegt að fara niður á ströndina,
ef veðrið héldist svona.
Hún fór úr við endastöðina, gekk upp
að húsi, sem sneri að járnbrautinni, og
barði að dyrum. Frændi hennar Dai átti
það, hann var smyrjari við járnbrautina
og bókhaldari í frítímum. Dai var enginn
kjáni þegar um peninga var að ræða. Kon-
an hans bjó til te þegar hún hafði heyrt
fréttirnar. Hún tók mið af þurrum augum
Megan og spurði: „Hvað ætlastu nú fyr-
ir?“ Það var alltaf eitthvað sérstakt við
Megan, hún gat valdi’ð hatti, húð hennar
var fersk og hún hafði góðar tennur. Meg-
an leit ennþá vel út.
„Til að byrja með verð ég að eiga náð-
ugu daga," svaraði Megan, „eiga nokkra
náðuga daga út við Weston-super-Mare —
til að átta mig.“
„Þú ættir nú að gæta betur að þér
næst þegar þú giftir þig," sagði kona Dais
hvasst.
„Hann hélt mér lokaðri inni,“ sagði Meg-
an heiftug.
„Já, reglulega gamaldags kurfur — það
var hann Sam þinn. Kona var nokkuð, sem
maður fékk í eitt skipti fyrir öll, og þá
átti maður hana."
Klukkan tólf kom Dai heim til að borða
hádegismat. Hann vann sér inn meiri pen-
inga við sína einkaiðju en við járnbraut-
ina, og hann hafði engan ýmigust á
frænku sinni. Megan tók. tryggingarskírt-
einið Sams upp úr töskunni. Allar hinar
vikulegu innborganir voru færðar þar eins
og vera bar.
„Og svo koma skaðabæturnar frá fé-
laginu," bætti hún við. Frú Bevan við hlið-
ina á mér fékk nundrað pund þegar maður
inn hennar fórst."
Hún bað frænda sinn um fimmtíu punda
skyndilán, þar eð áreiðanlega vika eða
lengra mun^i líða áður en tryggingamenn-
irnir hefðu lokið rannsókninni og yrðu til-
búnir til að greiða út peningana. Fyrir
þennan greiða var hún til með að borga
honum tvö pund í þóknun. Hann gat feng
ið tryggingarskírteinið að veði, og svo ætl
aði hún að tala við mennina hjá trygg-
ingafélaginu og segja þeim, að frændi sinn
Dai sæi um fjárreiður hennar. Sjálf ætl-
aði hún að fara til Weston-super-Mare
strax; áfallið hafði gengið nærri taugum
hennar.
Hugsunin um að græða tvö pund á við-
skiptum, sem þar að auki voru örugg, átti
nú við hann, og hann leyfði sér meira að
segja að fitja upp á gríni: „Nú já, Meg-
an, þú kynnir nú að finna þér eitthvert
leikfang í Weston-super-Mare? Kannski í
buxum? Ha, ha.“
Það leit svo sem ekki vel út, en daginn
eftir laumaðist hún samt af stað. Hún tók
lestina til baðstaðarins, greiddi hið háa
verð, sem krafizt var í gistihúsinu, og fór
strax að skoða beztu tízkuhús bæjarins og
áður en klukkutími var liðinn hafði hún
notað tíu pund. Djörfustu kaup hennar
voru hárauður kjóll og taska í sama lit.
Þrjá daga í röð eyddi hún næstum öllum
tímanum í búðum og fékk aftur trú á ham-
ingjunni. Þegar komið var fram á sunnu-
dag hafði hún fengið nóg. Hún fór að
skoða ströndina og dýrðina og spurði
sjálfa sig, hvort það væri ekki til að líta
á mennina, sem störfuðu ofanjarðar, sem
hún var komin hingað. Því að námumanni
— sem kæmi upp úr skítugum göngunum,
svartur og hokinn, mundi hún aldrei gift-
ast.
Weston-super-Mare er indæll staður á
sumrin. Hún sat og borðaði ískökur og
dag nokkurn síðdegis fór hún til Cheddar
til að skoða hina frægu dropsteinshella.
Hún hélt sig út af fyrir sig en tók eftir
manni nokkrum, sem horfði á hana í stað-
inn fyrir að skoða kristallana í hellin-
um. Og í vagninum á leiðinni heim sat
hann vissulega alveg við hliðina á henni.
Þau tóku tal saman. Hann var frá Birming-
ham, en hellunum hafði hann ekki minnsta
áhuga fyrir; hann sagði að í Ind-
landi væru þeir miklu tilkomumeiri.
Hann var þokkalegur, hæglátur maður
— talaði svo skynsamlega. Hann hafði
orðið að fara frá Indlandi vegna malaríu.
Hann var rafvirki og var nú ráðinn hjá
verksmiðju í Birmingham. Hann var hár
og grannur og leit út fyrir að'vera ein-
mana; hann langaði víst til að einhver
slægist í félag við sig og það var hann,
sem hjálpaði henni út úr háa og gamal-
dags farþegabílnum. Hún tók boði hans um
hressingu á einhverju veitingahúsinu niðri
við ströndina. f endaðri annarri vikunni
sagði hún honum þaff: „Ég er ekkja. Mað-
urinn minn fórst í námunni heima. En ég
hef dálitla peninga. Einkaeign," Hún sagði
það með ákveðnu stolti því að hún vildi
vekja hjá honum virðingu fyrir sér.
„Það er stórágætt," sagði Ted Crick'.
4