Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1974, Page 9

Á leiS að Ófæru-
fossi. Hér sést vel,
hvernig umhorfs
verður, þegar farið
er á bílum um allt
og sífellt verið að
mynda nýjar slóðir.
För af þessu tagi
geta verið áratugi
að gróa upp.
<2
í Landmannalaug-
um. Viðleitni í þá
átt að ekki sé ekið
um allt: Skilti
hvetja ökumenn til
að skilja bílana eftir
við grjótgarðinn á
myndinni. En
gestirnir hafa ekið
yfir garðinn milli
skiltanna. Talandi
tákn um umgengn-
ismenningu íslend-
inga.
þurrkatið. Ég hef sjálfur orðið
fyrir óþægindum af því á Þing-
völlum.
,,En hvað uin fénað? Er æski-
legt að þjóðgarðar séu alfriðaðir
fyrir sauðfé til dæmis?“
,,Það er okkur ekkert trúar-
atriði, eins og sumir virðast telja,
að gera búfé útlægt af friðlýstum
svæðum. Persónulega finnst mér
kostur heldur en hitt að hafa búfé
á útivistarlöndum þar sem það á
við. Villidýr á íslandi eru fá og
fáséð eða staðbundin, og því
ánægjuleg uppbót að hafa húsdýr-
in. Sum svæði eru þess eðlis, að
þau þola vel beit. Annars staðar
þykir hins vegar rétt að halda við
fjölbreyttum gróðri, en það gerist
ekki nema beit sé útilokuð. í skóg-
lendum tefur beit fyrir eðlilegri
endurnýjun og þurfa þau því að
vera undir öruggri beitarstjórn,
þar sem hún er ekki með öllu
bönnuð. Ofbeit er að sjálfsögðu
hvergi þoluð. í samræmi við þá
stefnu verður búskapur áfram í
Jökulsárgljúfrum og eitthvað
verður áfram af fé í Skaftafells-
högum, en Þingvallaþjóðgarður-
inn er alfriðaður fyrir búpen-
ingi.“
„Sumarbústaðir þar hafa líka
orðið nokkurt hitamál.“
,,Já, það er rétt. Mér finnst að
sumarbústaðir einstakra manna
eigi ekki að eiga sér stað í þjóð-
görðum og að rétt sé að stefna að
því að láta þá hverfa, þótt það taki
tíma og kosti nokkurt fé. Ég vona
•'kJZ
að minnsta kosti, að nýjum bú-
stöðum verði ekki bættvið."
,,En er ekki rétt að gera sér
grein fyrir því, að einhversstaðar
i nánd við þéttbýlið sé kostur á
aðgengilegu og fallegu landi til
handa þeim, sem endilega vilja
koma sér upp sumarbústað?"
„Jú, mér finnst að það þurfi að
vera fyrir hendi. En sá sem ásæl-
ist land undir sumarbústað, kepp-
ir venjulega við þá aðila, sem
vilja koma upp almenningsað-
stöðu, fölkvangi eða þjóðgarði.
Þesskonar samkeppni myndast
um skóglendi, hraunjaðra, ár-
bakka og annarskonar fallega
staði, þar sem hlýleiki og viðsýni
eru fyrir hendi. Þar sem þessi
stjónarmið keppa um sama landið
álit ég að fyrst eigi að hugsa um
heildina. Þetta segi ég sérstaklega
með það i huga hve lítið er um
skóg og annað skjólgott land á
Islandi. Réttara er að hafa sumar-
bústaði i nágrenni útivistarsvæða,
sem íbúar þeirra hafa samnot af
með öðrum almenningi. I upp-
sveitum Árnessýslu hentar land
víða vel fyrir sumarbyggð enda er
þar hátt í helmingur allra sumar-
húsa í landinu i fjórum sveitum.
Þar sem svo háttar til má vel
hugsa sér að verulegt iand sé lagt
til sumarbústaða án þess að þurfi
að þrengja að þjóðgarðinum í ná-
grenninu. En ég tel, að ástæða
sé að kanna, hverjir ætla
að byggja sumarbústað
með það fyrir augum að
rækta og fegra landið f
kring og gera eitthvað sérstakt
fyrir þá. Það er fólkið með
„græna fingur" sem Gunnar
Bjarnason kallaði svo í grein i
Morgunblaðinu. Þann ræktunar-
áhugaþarf aðstyrkja."
,,Nú vitum við að auðvelt er að
veita þessari sérstæðu náttúru
okkar svöðusár, sem seint gróa og
þar á ég einkum við menn með
ólæknandi jeppadellu, sem fara
að iða í skinnlnu, ef þeir sjá
bratta grasbrekku utan vegar.
Þeir gætu valdið miklum land-
spjöllum eins og átt hefur sér stað
við Sófheimajökul og Eldgjá."
„Rétt er það, að sá möguleiki er
fyrir hendi. En hættan af þess-
konar skemmdum er mest uppi á
hálendinu, þar sem hjólför eftir
bíla geta staðið áratugum saman.
©