Lesbók Morgunblaðsins - 03.10.1976, Qupperneq 6

SIGMUND
Framhald af bls. 5
Sigmund það hvarfla að sér að setjast
að í Þorlákshöfn fyrirfullt og fast.
Af þvi varð þó ekki; Sigmund fylgdi
þeim meirihluta Vestmannaeyinga
sem heim sneri Og þó er hann ekki
einn hinna innfæddu. Sigmund er
fæddur í Noregi 1 931, en var á fjórða
árinu, þegar foreldrar hans fluttu til
íslands og settust að á Akureyri. Faðir
hans heitir Jóhann Baldvinsson
löngum kallaður „Jóhann norski".
Hann hafði gert strandhögg í Noregi
og hafði heim með sér eiginkonu.
Hún heitir Cora og þau hjón búa nú á
Skagaströnd.
Sigmund ólst upp á Akureyri til 9
ára aldurs, en um búskap foreldra
sinna segir hann, að það fólk muni
naumast til á landi hér, sem flutt hafi
jafnoft búferlum sem þau. Stundum
bjó fjölskyldan á Akureyri, stundum á
Svalbarðseyri, Dagverðareyri eða
Skagaströnd — og alltaf verið að
flytja milli húsa á þessum stöðum.
Börnin urðu sjö og efnahagurinn var
þröngur svo ekki sé meira sagt, en
alltaf nóg að borða. Jóhann norski
var vélstjóri og löngum við hvalveiðar
eða selveiðar á norskum selföngurum
í íshafinu.
Ekki var Sigmund búinn að sllta
barnskónum, þegar honum fór að
verða hugleikið að fást við teikningar.
Hann minnist þess að kennslukona
hafi kennt honum ungum að loka
augunum, sjá eitthvað fyrir sér og
teikna það síðan.
En þorpin á Norðurlandi, sem áður
eru nefnd, voru vettvangur æsku
hans og á Skagaströnd kynntist hann
ungri stúlku frá Vestmannaeyjum,
Helgu Ólafsdóttur, sem varð konan
hans. Þau byrjuðu búskap á Skaga-
strönd, þá var Sigmund vélstjóri I
frystihúsi og fékkst við að mála
myndir. Það þótti ekki einleikið hvað
hann hafði alla tið hneigst til þess, en
þegar hann lltur til baka þá finnst
honum að það skoplega hafi alltaf
yfirskyggt alvöruna.
Einu sinni átti að láta á það reyna,
hvort strákurinn gæti orðið alvarlegur
listamaður og á þeim tlma var það
hreint ekki svo lltið kraftaverk að vera
sendur frá Skagaströnd I Handfða-
skólann — llklega talið að eitthvað
væri hægt að gera þarfara.
Kurt Zier var skólastjóri um þetta
leyti og fyrst voru nemendur teknir I
mánaðartlma til reynslu. Sigmund
gekk ekki ver en öðrum að teikna
uppstillingarnar, en lét ekki þar við
sitja, heldur bætti hann við skop-
myndum af kennurunum eftir þvl
sem plássið leyfði á blaðinu. Og að
mánuðnum liðnum tilkynnti skóla-
stjórinn honum, að því miður gæti
þessi virðulega stofnun ekki tekið við
honum sem nemanda.
Raunar segir Sigmund nú, þegar
hann lltur til baka, að alvarlegur
listamaður hefði hann aldrei getað
orðið. Hinsvegar hefði verið ágætt að
fá einhverja undirstöðu I teikningu.
O
Sigmund og Helga fluttust til Vest-
mannaeyja 1954 eða 55; hann man
þaðekki nákvæmlega. Þá varaðtaka
því sem gafst og I fyrstu var hann við
flökun I frystihúsi og síðan verkstjóri
þar. Að fara úr vélgæzlu í handflökun
var talsverð breyting á högum og
viðbrigði á ýmsan hátt.
Skömmu eftir búferlaflutningana til
Eyja var ráðizt I húsbyggingu og
húsið þeirra að Brekastlg 12, sem nú
er 20 ára var eitt þeirra sem stóð af
sér gosið. Sigmund hefur teiknistofu
I risherbergi; þar er flest I meiri röð og
reglu en almennt tiðkast á þess konar
verkstæðum.
í gerð eldhússins hefur uppfinn-
ingamaðurinn farið á kostum; það
gæti verið úr kvikmynd um lífið á 21.
öldinni eða hannað fyrir geimskip.
Kjarni eldhússins er hringlaga og
stendur á gólfinu miðju. Svo dæmi sé
nefnt um tækniafrek Sigmunds I eld-
húsinu, þá má geta þess að maður
getur staðið á sama punkti og farið I
alla efri skápana, því þeir snúast I
kringum kjarnann.
Sigmund kann ekki vel við sig
annarsstaðar en I Vestmannaeyjum
nú orðið. En samneyti við fólk þar I
bænum hefur hann ekki ýkja mikið.
Að sumu leyti er það vinnan sem
einangrar, segir hann og að nokkru
leyti hefur það til komið vegna þess
að hann var um árabil verkstjóri og
þeir geta átt á hættu að einangrast.
„Frystihús er alveg heimur út af fyrir
sig", segir Sigmund,
0
Eins og áður var vikið að, taldi
Sigmund sig hafa nokkuð annað mat
á verðmætum llfsins en fyrir gos.
Áður fóru þau hjónin til útlanda;
stundum jafnvel tvisvar á ári. En nú
er langt um liðið síðan þau hafa farið
og Sigmund sagði, að sig langaði
ekki lengur út fyrir pollinn. „Mín
hugmynd um gott líf, erað geta verið
heima — æsingalítið," sagði hann.
íþróttir stundar hann ekki utan sund
og hobbýið sitt gerði hann að atvinnu
og situr svo uppi hobbýlaus að mestu
siðan.
Teikningarnar vinnur Sigmund
nokkra daga fram I tfmann. Hann
talar um, að helzt vildi hann geta séð
það I blaðinu á morgun sem hann
teiknar I dag. En á því eru tæknilegir
annmarkar. Auk þess kann flug að
teppast til Eyja dögum saman og þá
þarf blaðið að eiga tvær eða þrjár
teikningar til vonar og vara.
Stundum er talað um, að íslend-
ingar séu litlir húmoristar, en það er
naumast rétt. Þeir eru það á sinn
hátt. Sérgrein landans eru nafngiftir
ýmiskonar og uppnefni, sem stund-
um hitta óþægilega nærri markinu.
Mér koma til hugar nýyrði eins og
Spilverk sjóðanna (Framkvæmda-
stofnunin) og Framsóknarvist (gæzlu-
varðhald). í verstöð eins og Vest-
mannaeyjum hefur húmorinn ugg-
laust sérstakan blæ og þá tegund af
gamansemi þekkir Sigmund bezt.
Um það segir hann svo:
„Það má segja að gamanið sé
stundum grátt. Þeir sem vinna við
fisk og fiskvinnslu, hafa ákveðinn
húmor, sem er grófur og oft heldur
kaldranalegur eins og líf sjómannsins
er og var. Nei, hér eru engir dansk-
ættaðir orðaleikir eða fáguð gaman-
semi. Menn sem búa I stöðugu nábýli
við harðræði og hættu Ifta öðruvísi á
hlutina og þeir hafa annarskonar
skopskyn. Og það verður að segjast
eins og það er, að ærið oft er gaman-
ið á kostnað náungans."
Eldhúsið á Brekastíg 12 hefur Sigmund sjálfur hannað og mun það vart eiga sinn
líka. Þar hefur uppfinningamaðurinn farið á kostum. Miðja eldhússins er byggð
utanum öxul og efri skáparnir snúast utanum öxulinn.
Sveinn Bergsveinsson
HLJÖÐLÁTT
FERÐALAG
Sál mín er þreytt —
Ég sé enga von,
mér sýnist dagur hver opin gröf.
Mér var ýmislegt veitt, —
þótt ég ætti ekki son.
Aftur tók náttúran sina gjöf.
Og má aðeins þjást, —
og mælt út það pund
að mega ekki riða í eigið hlað.
Það flaug til min ást
þessa einu stund,
þegar árröðull fluttist úr hádegisstað.
Andvari — kul
síðan ofsarok
ýfði mitt hár sem varð snemma hvitt.
Svo heilsa menn þul, —
siðan hljóðlát lok.
Og menn harma að gerist hér ekkert nýtt.