Lesbók Morgunblaðsins - 15.05.1978, Qupperneq 5

/
I
RAUN
OG
VERU
Þœttir um
lífið og til-
veruna eftir
Margaret
Haikola
Sá, sem vill tala viö tvo
aöila, verður aö standa á
brú milli þeirra.
Hugleiöingar þær, sem eru í
þessari bók, eiga rót sína aö rekja
til útvarpsþátta, sem ég hef haldiö
í Finnlandi og í Svíþjóö. Kjarninn
er hinn sami, þó aö innihaldiö sé
umsamiö verulega.
Sá, sem tekst þaö verkefni á
hendur aö láta uppi skoöun sína
á vandaspurningum lífsins, sækir
efni í þann hugsanavef, sem meö
árum veröur til hiö innra meö
manninum. Ég hef reynt aö skýra
nokkra af þeim þráöum, sem mér
hafa sýnzt mikilvægastir í breyti-
legu mynstri þessa vefs.
Kristin lífsskoöun er grunntónn
í öllum hugleiöingunum, en þær
eru engin biblíuskýring. Þær hafa
meira aö geyma af íhugunum og
umhugsunum en boöun. Þess
veröur sjálfsagt vart, aö ég er
náttúrufræðingur, en ekki guö-
fræöingur aö mennt. Kristin trú
hefur ekki veriö mér sjálfsögð,
heldur hef ég gengið götu leitand-
ans.
Hugleiðingar mínar eru leik-
mannsiöja, og hafa oröiö til fyrir
„áskoranir". Mér er ofurljóst, aö
orö einstaka manns geta ekki
gefið hverjum einum neitt veru-
legt, svo ólíkir sem menn eru. En
ég ber þó þá von í brjósti, aö þær
hugsanir, sem liggja aö baki
orðunum, veröi einhverjum til
hjálpar eða gleöi.
í þessum þáttum reyni ég ekki
aö gefa nein algild svör viö
spurningum lífsins — aöeins
nokkur persónuleg, ófullkomin
svör. Ég hef aö mestu leyti gengiö
út frá hinu ytra, hversdagslífinu,
og þaðan hafa hugsanir mína
beinzt aö djúpinu.
Setningarnar, sem hverri hug-
leiöingu lýkur meö, hafa, eftir því
sem árin liöu, oröiö til sem minni
háttar mynstursýnishorn í vef
hugsunarinnar.
Líf mannsins veröur alltaf fyllra
í samfélagi viö aöra menn. Ég
þakka vinum mínum og vanda-
bundnum, sem hafa frætt mig ekki
svo lítiö um breytileg vandamál
lífsins. M.H.
/ daglegri umgengni við menn ræðum
við sjaldnast um mestu vandamál lífsins.
Það er ekki eins sjálfsagt að rabba um
morgunbœn dagsins og sjónvarpskvikmynd
dagsins í gær.
Samt sem áður held ég, að ekki megi
draga’af því þá ályktun, að flestir menn
séu grunnfæmir. Vissulega virðast margir
vera úthverfir, ef við dæmum útfrá orðum
þeirra, en þá skulum við muna hitt, að til
eru menn, sem hvorki vilja eða geta komið
orðum að hugsunum sínum.
í okkur öllum býr hugsanadjúp, og upp
frá því stíga spumingar, sem valda okkur
áhyggjum. Hvemig fæ ég öðlazt kraft til
að bjarga við málum mínum? Hver er
tilgangur lífsins? Býr nokkuð að baki
dauðanum?
Spumingamar snerta hin miklu vanda-
mál lifsins, og við leitum að minnsta kosti
öðm hvoru eftir svari. Við höfum reynslu
af innra heimi, þar sem hugsanir okkar og
tilfinningar mótast til þess að ráða okkar
ytri athöfnum síðar, þó að við verðum þess
ekki vör.
í hversdagslífinu opinberum við lítt
okkar innra heim. Þegar lífiðfer sér hœgt
og við höfum orku til að leysa vandamálin,
látum við hugsanir okkar og orð renna
þœgilega eftir yfirborðinu. Það er þegar
hin jafna hrynjandi rofnar — í sorg eða
gleði — að hugsanir okkar beinast inn á
við, að djúpinu. Þar nálgumst við hver
annan. Við finnum að við eigum saman,
þegar við stöndum frammi fyrir sameigin-
legum, erfiðum vandamálum.
Þessi samkennd veldur því, að við getum
náð hver til annars með orðum okkar og
rétt hver öðrum hjálparhönd. Við finnum,
að við megum ekki láta okkar innra heim
lönd og leið, að hann er mikilvœgur þáttur
x Ixfi okkar.
Stundum veitum við því athygli, að
spumingamar, sem við erum að reyna að
fá svar við, eru þær sömu og biblían fjallar
um. Það er að segja, að við finnum orð
Guðs, sem huggar, frœðir, aðvarar og
áminnir okkur. Orðið blandast saman við
svörin við spumingum okkar — jafnvel þó
að við köllum það ekki Guðs orð. En það
ber við, að við hlustum einmitt ekki á
svarið, þar eð það gerir strangar kröfur á
hendur okkur. Mundu, að það er þá, er
kröfumar em mestar, að við náum lengst!
Ef við í alvöru leitum svara við þyngstu
spumingum lífsins, komumst við ekki há
jroí að taka afstöðu til orða . biblíunnar.
Orð, sem veita okkur öryggi, cru m viðfús
til að trúa á. En innihald biblíunnar er svo
margþætt. Getum við samþykkt allt?
Getum við trúað sköpunarsögu Gamla
testamentisins eftir að hafa fengið vem-
lega nasasjóð af rannsóknum náttúmvís-
indanna? Getum við trúað á Krist bæði
sem Guð og mann?
Við ættum ekki að skipta mönnum í
fylkingar, þá sem trúa og hina sem ekki
trúa. — Maryir cm í senn trúaðir og
efablandnir. A okkar dögum ölum við upp
menn til þess að hugsa sjálfstætt, rökrœnt
og bera saman það, sem ekki er sjátfu sér
samkvœmt. Þetta hefur það í för með sér,
að margir reyna árekstur trúar og vísinda.
Ef við krefjumst bókstarfstrúar á orðum
biblíunnar — þýðir það, að við takmörkum
innihald kristinnar trúar.
Til em menn, sem ekki heimta neinar
skýringar á bókstaflegum sannleika 6iblí-
unnar, en treysta á orð Jesú í Fjallræð-
unni. En biblían verður samt sem áður
vegvísir í lífi þeirra á einn eða annan hátt.
Þeir leysa af hendi Kristilega kœrleiks-
þjónustu án þess að kalla sig þjóna Guðs
af þeim sökum.
Við hliö þessara manna em svo aðrir.
Þeim er biblían öll Lífsins bók. Þeir lesa
orð bibiliunnar stöðugt og komast að raun
um, að því meir sem þeir kappkosta að
komast að kjarna orðsins, því meira gildi
finna þeir í þvi.
Við skulum ekki draga upp of þröngar
markalínur fyrir því, hvað rétt trú felur
í sér! Öll við, sem byggja viljum líf okkar
á kristinni siðfrœði, emm í vissum
skilningi biblíuskýrendur og getum hjálpað
einxim eða öðmm að skilja, hvað kristinn
fagnaðarboðskapur hefur að geyma.
Vandamálin eru sameiginleK, lausnirn-
ar mismunandi.
Að baki efanum er trú sem lcitar.
Bjami Sigurðsson frá Mosfelli
SUMAR-
MÁL
Manstu morgunsárið,
hvað ég var preyttur,
dapur og prútinn
eftir veizlur samfelldra nátta?
Manstu, að tennurnar mínar hvítu,
sem voru dýrari en skart gullintannans,
voru brostnar
og eftir stóðu skörð
eftir brimskafla dægranna?
Og skyrtan, sem var strokin og hvít
kvöldið, sem við gengum léttum skrefum
saman í dans,
hvað hún var velkt
og ötuð blóöi
— blóði mínu
og blóði peirra og lit,
sem ég fór um óhreinum höndum,
er pær horfðu á mig,
litu mig sollnum augum
innan úr rauða myrkri liðinna nátta
viö dans og vín
og hásan hlátur
og slitróttar raddir í fjarska.
Og allt í einu í skímu óttunnar
rís upp endurmínning
um tvo litla fugla,
sem einhvern tíma að kvöldlagi
trítluðu saman til fagnaðar.
Og gieði pessa glaums
inni í myrkrinu
brotnar mélinu smærra.
Og sljóir fætur hafa vit
fyrir myrkvuðum huga og feta
leiðina heim
reikulum skrefum til pín.
Og eftir mikla göngu um óravíðáttur
stend ég allt í einu yfir pér
ilmandi milli skínandi rekkjuvoða.
Og hvítur faðmur pinn spyr sefandi:
Hvaða ópokkar hafa brotið tennur míns vinar?
— Manstu pað?
©