Lesbók Morgunblaðsins - 03.02.1979, Blaðsíða 2

hefur hún vakið mig til lífsins á ný." Hiö
konunglega bros breikkaöi, og þaö var
greinilegt, að þunglyndi þjáöi ekki lengur
hans hátign.
„Og þess vegna finnst mér, að ég sé
sennilega fær um að lifa eins og ég var
vanur foröum og ekki síöur ef til vill."
Þetta var ekki ást við fyrstu sýn.
Konungurinn man ekki einu sinni, hvenær
þau sáust fyrst. Kynni þeirra þróuöust
hægt, en Lisa Halaby vann fyrir konung-
inn sem arkitekt.
„Hvernig báöuö þér hennar?" spuröi
ég-
„Mér finnst þetta allnærgöngul spurn-
ing,“ sagöi konungur þrjózkulega. „En ég
spuröi hana, hvort hún gæti hugsaö sér
aö deila kjörum viö mig. Hún sagöist fegin
vilja það.“
Viö hvaða aðstæöur kaus konungurinn
aö mæla þessi orö? Bar hann þessa
spurningu fram viö dýrlegan, hátíölegan
og rómantískan kvöldverð, sem fjöldi'
konungsþjóna framreiddu? Bar konungur
í landi hinna arabisku nátta upp bónorð
sitt í stjörnuskini,.við tungslljós eða undir
birtu kerta? Nei, Hussein, konungur, baö
Elizabetar Halaby síödegis eitt sinn, er
þau voru í hinni ófullgerðu höll, sem ætluö
var gestum og hún vann að.
Aö sögn konungs kom hin 26 ára gamla
stúlka, sem hafði numið húsageröarlist
viö Princeton-háskóla, til hallarinnar til aö
bjarga málum í sambandi við bygginguna,
en ílentist til að bjarga kóngi. Þaö hlýtur
aö valda Lisu Halaby áhyggjum, hve oft
konungur hennar hefur þurft á björgun aö
halda.
Hiö ótrúlega við konungdóm Hússeins
er, aö hann hefur dugaö lengur en nokkur
annar stjórnandi í Miðausturlöndum.
Þetta met ætti meö hliösjón af öllum þeim
hættum, sem konungur hefur oröiö aö
horfast í augu viö, aö stuöla að því aö róa
Skóladrengurinn Hussein í Harrow
í Englandi.
Kóngur með níu líf
Hússein, konungur, hefur átt nærri því
eins margar konur og Hinrik VIII og
jafnmörg líf og köttur. Fjórar konur hafa
gifzt honum, og miklu fleiri menn hafa
reynt aö ráöa hann af dögum. Hann
virðist vera persónugervingur hinnar
tilfinningaheitu og tvísýnu sögu síns
heimshluta.
Konungurinn er nú 42ja ára, en hefur
þó ríkt lengi, og á þeim tíma hefur hann
sloppið lifandi frá uppreisnum, borgara-
styrjöldum, samsærum, banatilræöum og
eigin glannaakstri. En eigi fyrir alls löngu
virtist sem honum ætlaði ekki að takast
að sleppa frá örlögum ættar ’sinnar —
þunglyndinu. Það velti föður hans úr
konungsstóli og kom í veg fyrir, aö bróöir
Hússeins yrði útnefndur krónprins. Og
þunglyndi virtist vera aö leggja Hússein,
konung, að velli.
„Ég var aö berjast við aö komast upp á
yfirborðiö," sagði konungur mér í viðtali í
konungshöllinni í Amman. „Mér fannst ég
vera nær magnþrota."
Hinn hörmulegi dauðdagi þriðju konu
hans, Aliu, flýtti fyrir þunglyndinu og
magnaði það, en hún fórst með þyrlu (
óveðri.
Meö missi konu sinnar virtist konungur-
inn einnig missa áhuga á stjórnmálum, er
friðarumleitanir fóru fram, og jafnvel á því
að vera konungur. Hann varö svo þölsýnn
og niöurdreginn, aö konungdómur hans
var í hættu. Svo virtist sem þunglyndinu
ætlaöi aö takast þaö, sem tilræðismönn-
um haföi mistekizt.
En þá varð konungurinn ástfanginn.
„Hvernig mynduö þér lýsa Lisu
Halaby?" spuröi ég konunginn og gleymdi
aö nota hið arabiska nafn hennar, Noor.
„Sem konu, sem breytti lífi mínu í raun
og veru a sinn hátt,“ svaraöi konungur og
brosti í fyrsta sinn. „Meö einlægni sinni og
vitsmunum, hjartahlýju og umhyggju
Hussein Jórdaníu-
kóngur er sá meðal
leiðtoga í Araba-
löndum sem vest-
rænum leiðtogum
gengur einna bezt
að komast í sam-
band við og hefur
margsýnt að hann
er gegn þjóðhöfðingi
og starfi sínu
vaxinn
Hussein varö kóngur 17 ára og
stundaöi nám í akademíu hersins í
Bretlandi.
hina konunglegu brúöi. Henni er ef til vill
hollt að minnast þess, aö eiginmaður
hennar hafi verið konungur nær jafnlengi
og hún hafi lifaö.
Eins og val Hússeins á eiginkonum
gefur tii kynna, hefur áhugi hans beinzt
jafnt í vestur sem austur. Hann hefur
tvisvar kvænzt vestrænum konum og
tvisvar austrænum.
Ég spuröi hann, hvenær hann teldi, að
hann heföi verið næst dauðanum. Hann
hugsaöi sig um dálitla stund, því aö þaö
var um mörg atvik að velja. Síöan kvaöst
hann halda, að þaö heföi veriö 1970,
þegar her hans baröist viö Palestínu-
skæruliöa. „Okkur var gert launsátur á
leiðinni til Amman,“ sagöi Hússein og lýsti
atvikum lágri röddu. Konungar þurfa ekki
aö brýna röddina, til þess að á þá sé
hlustáð. Þegar ég hlustaöi á frásögn
konungs, fór ég að skilja það, sem Lisa
Halaby haföi sagt viö fréttamenn á
blaðamannafundi. „Það er erfitt," sagöi
hún um unnusta sinn, „að líta á hann eins
og konung."
Þessi 160 sm hái maöur er ekki
konunglegur, en þó hefur hann mikinn
persónuleika. Mér varö þó stööugt á að
gleyma aö ávarpa hann „Yðar hátign", en
hann lét sem hann tæki ekki eftir því.
Jórdanskur blaðamaður sagöi mér, aö
hann héldi, aö konunginum heföi haldizt
svo vel á völdunum að nokkru leyti af því,
aö hann kynni aö tala viö Vesturlandabúa.
Flestir leiötogar Araba — og jafnvel sumir
forystumenn ísraelsmanna — viröast loga
af öfgum og eigingirni. Eftir aö hafa
hlustað á svo margar skrækar raddir á
þessum slóöum, finnst vestrænum sendi-
mönnum sem þeir séu komnir heim til sín,
þegar þeir tala viö hinn háttvísa mann,
sem Bretar kalla „litla hugrakka konung-
inn“.
Þegar afi Hússeins var myrtur, tók faöir
Hússeins viö konungdómi. Hann hlaut
nafniö Talal, konungur, en áöur en ár var
liöið, var honum vikiö frá völdum vegna^
geöveiki. Þegar Hússein var í leyfi í Sviss í
ágúst 1952, fékk hann skeyti frá Amman,
stílaö til „Hans hátignar Hússeins kon-
ungs“. Hann var þá nýorðinn sautján ára.
Um viöbrögðin sagöi hann síðar: „Eg
þurfti ekki aö opna þaö til að vita, að
dagar mínir sem skólapilts voru á enda.“
Viöþrögö hans síöar viö samsærum
hafa veriö mjög óvenjuleg fyrir mann í
hans stöðu. 1958 geröi hluti hersins
uppreisn gegn honum í annað sinn á einu
ári. Þá endurtók hann fyrri aöferö, fór á
bíl sínum til hinna uppreisnargjörnu
hermanna og ávarpaöi þá. En nú bætti
hann nokkru við aðferðina. Hann bað 700
liösforingja aö ganga fram, einn og einn í
einu, heilsa aö hermanna sið, taka í hönd
sér og heita sér hollustu. Þetta tók hálfan
annan tíma. Sjö hundruð manns höföu sjö
hundruð tækifæri til að skjóta hann hreint
og beint, eins og afi hans haföi verið
skotinn.
Eftir að hafa lifaö af þaö kvöld refsaði
Hússein, konungur, þeim, sem höfðu
staðiö fyrir samsærinu, meö því að láta
handtaka þá, senda þá síöan í útlegö,
bjóða þeim svo heim og fá þeim aftur fyrri
störf. Þessi háttur hefur að vonum vakiö
furöu margra austur þar, en þaö er
margra trú, aö hann sé ein af ástæðunum
til þess, aö konungdómur Hússeins hafi
enzt svo lengi. Konungurinn vildi heldur
halda áfram aö vera konungur en halda
áfram að vera reiður. Og þegar á allt er
litið, og þó aö auðvelt sé að reka
uppreisnarmann úr landi, þá er erfitt aö
reka burt fööur hans og móöur, bræöur
og systur, frændur og frænkur. Með því
aö bjóöa hinum glötuðu sonum heim aftur
hefur Hússein tekizt aö losna við
langvinnar deilur viö valdamiklar fjöl-