Lesbók Morgunblaðsins - 24.03.1979, Blaðsíða 8

Björg á vinnustofunni meö eitt af nýjustu verkunum.
lesa um þessa furðu stéttar-
bróður mína og kunningja á
beirri þróun.sem orðið hefur
hór og á Noröurlöndum, að
fólk helgi sig grafík, en stundi
ekki aðrar listgreinar með.
Raunar get ég fullvissað þig
um að þessi þróun er ekki
bundin við ísland og Norður-
löndin; þetta tíðkast alls-
staðar. í samtalinu stendur
orðrétt: „Á Spáni var talið, að
myndlistarmaður væri ekki
„fúlbinfarinn“ eins og stund-
um er sagt, nema hann gæti
jöfnum höndum unnið í
grafík.“
Það kann að vera, að þessi
skoðun só almenn á Spáni,
en ég hef ekki orðið vör við
hana fyrr. Með þessu er gefið
í skyn, að þeir listamenn,
sem helga sig grafíkinni ein-
göngu, séu ekki „fúlbinfarn-
ir“. Ég vil undirstrika, að við
eigum grafíkera á heims-
mælikvarða, sem einungis
stunda grafík, enda er hún
ærið ævistarf.
I samtalinu segir ennfremur
að hérlendir grafíkerar hafi
lagt meiri áherzlu á akvatintu
og harðgrunn heldur en
mjúkgrunn. Þarna er
smámisskilningur á ferðinni.
Mjúkgrunnsæting hefur
mikið verið notuð hér og
verið áberandi á sýningum,
þótt kunningi okkar virðist
ekki hafa tekið eftir henni og
strax á fyrsta misseri grafík-
TRÚIN (I
Enn hafði hlaðið niður snjó, himinninn
blýgrár.
Inni í stofunni hjá Björgu Þorsteins-
dóttur ríkti aftur á móti feguröin ein.
Falleg, björt og vistleg stofa með parket-
gólfi og timbri í loftinu. Það er eins og við
er aö búast í nýlegu húsi. En heimili
myndlistarmanna koma oftast á óvart og
hjá Björgu tekur maður fyrst eftir
myndunum; ekki bara á veggjunum, en
einnig í stæðum meðfram þeim. Myndir,
sem þarf að skoða og draga lærdóm af;
sumar nýjar, aðrar nokkurra ára, málverk,
grafík. Á einum veggnum stór samstæða;
þrímynd, — form sem taka lögun af
gínum og fatnaði á sveimi innanum stóra
litfleti. Hvaö skyldi hún Björg vera aö
meina með þessu?
Getur veriö að listamenn hugsi öðruvísi
en aðrir? Ef maðurinn er það sem hann
hugsar, ættu þeir einnig að vera öðruvísi.
Björg: „Auövitað hugsa engir
tveir einstaklingar alveg eins.
Myndlistarmenn skynja sumt
kannski öðruvísi, því starf
þeirra er fólgiö í aö tjá sig í
formi og lit. En þeir eru
auðvitað ekkert frábrugðnir
öörum og teljast líka til
þeirrar tegundar, sem kölluö
er Homo Sapiens.
En það er með myndir eftir
mann sjálfan; um þær er
ákaflega erfitt að taia.
Kannski lýsa þær hughrifum,
veðri eða hreyfingu. Maður
veit ekki hvernig þær veröa
fyrr en verkinu lýkur. Það er
líkt og aö fara í ferðalag og
vita ekki fyrirfram, hvar
verður áð, né hversu langt
verður fariö.
Sumir hafa fundið Stórasannleik og
velkjast ekki í minnsta vafa; eru handviss-
ir um aö hlutverk þeirra í lífinu og listinni
sé aö framleiða nákvæmlega þaö sem
þeir éru að gera þá og þá stundina. Það
er án efa mjög þægileg tilfinning, blandin
trúarlegri fullvissu. Til eru einnig þeir, sem
stæra sig af því aö fara ekki á sýningar og
vilja sem minnst af því vita, sem gerist í
kringum þá, því það truflar þá bara í
sannfæringunni. Aðrir hafa efann yfir
höföi sér eins og Glámsaugu; eru veikir í
trúnni á eigið ágæti, tvístígandi á þeirri
leið sem valin hefur veriö. Ahrifin berast
að úr öllum áttum og geta orðiö mjög
áleitin.
Viö ræddum dálítið um þetta; um efann
og leitina.
„Maður getur aldrei veriö
viss, “ segir Björg, „þar sem
trúin er, þar er efinn einnig
og pessa tvo póla tel óg
nauðsynlega. Ég trúi því alltaf
staðfastlega, aö óg munigera
betri myndir á morgun en
þær sem ég geri í dag.
Þá leið, sem ég hef valiö mór
má ef til vill kalla hálf-ab-
strakt. Hversvegna? Það er
erfið spurning. I raun og veru
er öll myndlist abstrakt þegar
betur er að gáö. Með mynd-
unum finnst mér aö ég endur-
spegli eitthvað úr samtíðinni.
Kannski byggingarmátann, —
gler og ál, — allt þetta mann-
gerða. En ég meðtek líka
áhrif frá náttúrunni og sér-
stæðri fegurð landsins".
Viö ræddum um samkeppnina, — og
viðkvæmnina. Ég sagði: „Nú ertu kannski
búin að segja eitthvað sem móðgar og
særir heilan hóp.“
Björg: „Það má vel vera.
Manns eigið sjálf er svo við-
kvæmt og verk hvers manns
eru svo nátengd honum, að
hann tekur eins nærri sér
harðan dóm um þau og eigin
persónu. Margir eru
viökvæmir fyrir gagnrýni.
Kannski hef ég verið þar á
meðal. En ég hef sjóast.
Ég les gagnrýni í blöðunum
til að kynnast gagnrýnendun-
um. Og ég öfunda þá ekki af
starfinu."
„Mér kom þetta í hug vegna þess að
listamenn eru afskaþlega hörundsárir,
Jafnvel virðist vera hægt að lesa á milli
línanna það, sem ekki er sagt beint. Fyrir
skömmu varð til dæmis allt í suðumarki í
grafíkfélaginu útaf einhverju, sem Baltas-
ar sagði í samtali við mig í Lesbók".
Björg: „Já, það kom mér
mjög spánskt fyrir sjónir aö
Rætt við
Björgu
Þorsteins-
dóttur
grafíker og
listmálara
náms í Myndlista- og hand-
íðaskóla Islands, vinna
nemendur í mjúkgrunn jafn-
hliða öðrum aðferðum.
Þaö er óþarfi aö hafa áhyggj-
ur vegna vinnubragöa, tækni
og útfærslu íslenzkra grafík-
era. Við eigum alþjóðlega
listamenn á því sviði; verk
þeirra eru eftirsótt í „grafík-
heiminum“ án tillits til þjóö-