Lesbók Morgunblaðsins - 07.06.1980, Qupperneq 8

„Bak viö skilrúm í vinnustofunni
getur Geröur óhindraö látið neistana
fljúga," skrifaöi franski gagnrýnandinn
Michel Raymond 1952 í listatímaritiö
Cimaise í París. „Þaö er alveg furðu-
legt aö sjá þessa Ijóshæröu bláeygu
stúlku innan um öll þessi áhöld, sem
hún notar. Ég þekki engan kvenmynd-
höggvara, sem hefur þoraö aö ráöast
á járniö og er Geröur þó mjög blíðleg
aö sjá. Maöur á erfitt með aö skilja aö
hún skuli geta unnið meö sömu
verkfærum og hinn risastóri Jakobsen.
En hún fer meö gasflöskurnar eins og
sjálfsagöa hluti og járnborö með
málmsögum, klippum, þjölum af öllum
stæröum og geröum til aö pólera
suöurnar og skrúfstykki gefa herberg-
inu smíöaverkstæöisblæ. Geröur sjálf í
bláum slopp meö suöugleraugun fyrir
augunum breytist í persónu úr vísinda-
reyfara.“ Og Rayon bætir því viö að
hún sé í sífelldu húsnæöishraki, því
gashylkin hennar skelfi húsveröina.
Þegar í þokkabót sé ung stúlka, sem
notar slíkar vélar, sé henni hiklaust
sagt aö fara eitthvaö annaö og leika
lærling galdrameistarans.
Þessi lýsing á Geröi Helgadóttur
kemur mér ákaflega kunnuglega fyrir
sjónir frá því viö bjuggum saman í
hússkrifli yfir fiskimarkaöi í listaborg-
inni um þetta leyti. oq síöar, er ég var á
Nokkur orð í tilefni
yfirlitssýningar á
verkum Geröar
Helgadóttur
myndhöggvara,
sem nú stendur yfir
að Kjarvalsstöðum.
ferðinni þar sem hún hafði komiö sér
fyrir í Frakklandi eöa Hollandi. Og ég
hygg aö flestum, sem kynntust lista-
konunni Gerði þá og síðar hafi svo
farið, aö þeir undruöust þann mikla
kraft, stálvilja og vinnuþrek, sem bjó
aö baki fíngerðu og Ijúfu yfirboröi
þessarar rauöhæröu smágeröu stúlku
frá íslandi. Gagnrýnendur, sem ekki
þekktu hana persónulega virtust líka
oft undrast í verkum hennar þennan
fínleika, sem þeir skynjuöu í svo
grófum efniviði sem steini og málmum.
Yndisþokki og léttleiki var oft sagt um
verkin eftir aö hún var farin aö vinna
meö stálteina og síðar bronsteina í
skúlptúr og bræöa þá niður sjálf.
Þessar andstæður, fínleiki og styrkur,
virtust einkennandi í verkum hennar
og lífi.
í fyrrgreindri tilvitnun kemur gagn-
rýnandinn inn á hinn stóra vanda
myndhöggvarans umfram aöra lista-
menn viö aö skapa sér vinnuaðstööu.
Geröur þurfti stóran vinnusal meö
margra metra háum vegg, eftir að hún
fór líka aö gera steinda glugga og
stækka vinnuteikningar fyrir þá og
mosaikmyndir. Og hún þurfti aö búa á
vinnustaðnum, því hún lagði venjulega
nóttina við daginn, þegar hún var
niöursokkin í verkefni. Flutningar meö
allt hafurtaskiö milli staöa var ekkert
smáfyrirtæki, og ekki heldur sendingar
höggmynda á sýningar á fjarlæga
staði. Þaö var því stórátak fyrir
efnalitla myndlistarkonu aö koma sér
viö þær aðstæður áfram í hinum stóra
heimi. í þaö verkefni réöist Geröur
óhikaö, eins og allt annaö. Eftir
flæking milli staöa um árabil í París,
tókst henni í árslok 1955 aö kaupa litla
vinnustofu í gömlu húsi í Rue Camp-
agne Premiere, sem byggt haföi verið
úr efni frá heimssýningunni um alda-
mót. Helgi Pálsson. faöir hennar, lagöi