Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1986, Page 6

Strikið í Kaupmannahöfn ergamalgróið oghlýlegt og dregur til sín fjölda fólks.
Miðborg New Orieans er eflaust líflegust bandarískra miðborga, enda er umhverfið
þar einkaraðlaðandi. Myndin erúrFranska hverfinu.
nalda
miðborgum
lifandi
þessari þriðju og síðustu grein minni um miðborgir
fjalla ég um nauðsynlegar aðgerðir hins opinbera
til að halda lífi í miðborgum. Skipta má viðfangsefn-
inu í tvennt, annars vegar það sem snýr að upp-
byggingu miðborganna sjálfra og hins vegar það
3. grein eftir
Bjarka Jóhannesson
arkitekt og
skipulagsfrυing
sem snýr að notendum þeirra. Til að byrja
með er nauðsynlegt að gera sér grein fyrir
hvaða starfsemi á í raun heima í miðborginni
og hvers vegna. í kjarna miðborganna
þrífast best sérverslanir og sérhæfð þjónusta
sem fólk þarfnast tiltölulega sjaldan en þar
sem velta miðuð við stærð húsnæðis getur
orðið mikil. Þar má til dæmis nefna fata-
og skartgripaverslanir, snyrtistofur og
annað í þeim dúr. Fólk vill hins vegar gjama
eiga styttri og greiðfærari leið í matvöru-
verslanir, og húsgagnaverslanir eru full
stórar til að rúmast í þröngu og dýru hús-
næði í miðborgunum. Fjármálastarfsemi,
skrifstofur og stjómsýsla þrífast einnig best
í miðborginni, en oftast skiptir starfsemin
sér eftir hverfum innan miðborgarkjamans.
Talað er um verslunargötur, íjármálahverfí
og stjómsýslukjama.
ÁHERSLA MILLIHLEMMS
OgLækjartorgs
Glöggur má sjá vísi að þessari skiptingu
í miðborg Reykjavíkur. Aðal verslunargöt-
umar em Laugavegur og Skólavörðustígur,
fjármálahverfíð er í Austurstræti og Banka-
stræti, stjómsýslukjaminn er við Austurvöll
og skrifstofumar inn með Suðurlandsbraut.
Að sjálfsögðu em þessi skil þó ekki skörp.
Miðborgum er bestur greiði gerður með
því að styrkja þetta mynstur, þannig að
verslunargötumar hafi upp á reglulega
mikið að bjóða, en ekki sé reynt að dreifa
verslunum inn í önnur hverfí þannig að úr
verði hvorki fugl né fískur. í Reykjavík ber
þannig að leggja mesta áherslu á upp-
byggingu verslunar og þjónustu milli
Hlemms og Lækjartorgs. Bankamir í Aust-
urstrætinu em staðreynd, þeir eiga heima
í miðborginni og þeir taka upp mestalla
norðurhlið götunnar hvort sem okkur líkar
betur eða verr. Austurstrætið er því síður
hentugt sem verslunargata, þótt það geti
myndað sæmilega heild ásamt Hafnarstræt-
inu og þessar götur megi gjama taka við
þegar ekki rúmast meira við Laugaveginn.
Eins og ég gat um áður er eðlilegt að
þétt íbúðabyggð sé næst miðborginni. Mið-
borgimar em yfírleitt langþéttustu atvinnu-
svæðin og það sparar fólki bæði fé og tíma
að geta búið nálægt þeim. Utan miðborg-
anna, en í góðum tengslum við þær, er svo
gjama dreifðari þjónustuiðnaður, skrifstofur
og plássfrekari sérverslanir. Dæmi um þetta
er svæðið inn með Suðurlandsbraut og þar
í kring. Mjög þétt íbúðabyggð er við götum-
ar kringum Laugaveginn og nú er fyrir-
hugað að byggja þétta íbúðarbyggð í svo-
nefndu Skuggahverfi í miðborg Reykjavík-
ur. Þetta er rökréttur staður fyrir þétta
byggð að sama skapi og Breiðholtið er
rangur staður.
Húsastærðir Innan
VissraMarka
Deiliskipulag hverfa bindur m.a. þéttleika
og hæð húsa. Eðlilegt er að í miðborgum
sé þétt byggð og þar með tiltölulega há.
Þó verður að gæta þess að hérlendis er sól
yfírleitt lágt á lofti, og skuggsælar götur
em ekki aðlaðandi. Þótt byggðin sé há ber
Líkan sem sýnir fyrirhugaða íbúðarbyggð íSkuggahverfinu. Séðfrá sjónum.