Lesbók Morgunblaðsins - 23.08.1986, Blaðsíða 3

USBOK
HHHSSHfflHHEfflESlS]
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reyicjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoð-
arritstjóri: Bjöm Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Stgurðsson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Rrtstjóm: AÖalstrœti 6. Sími 691100.
Óbirtu
börnin
hans Jóns Trausta nefnist grein eftir Jón
B. Guðlaugsson. Þar er fjallað um ljóð af
léttara taginu frá árum skáldsins á Seyðis-
firði.
Forsíðan
Um þessar mundir eru 50 ár liðin frá stofn-
un Flugmálafélags íslands. Forsíða Les-
bókar um þessa helgi á að minna á afmælið.
Hún er af félögum í Fallhlífaklúbbi Reykja-
víkur svífandi í háloftunum í nágrenni
höfuðborgarinnar með Esju í baksýn. Mynd-
ina tók Sigurður Baldursson.
I Lesbókinni birtast einnig greinar um marg-
háttaða starfsemi aðildarfélaga Flugmálafé-
lagsins, s.s. Fallhlífaklúbbs Reykjavíkur,
Svifflugfélags íslands og Svifdrekanefndar
Flugmálafélagsins og rakin er saga félags-
ins í stórum dráttum.
Tónskáldið
Tjækovský og ekkjan Nadjeschda Meck
stóðu í sérkennilegu ástarsambandi í meira
en áratug. Frá því segir í þýddri grein sem
er samantekt úr bók um Tjækovský eftir
Kurt Phalen og er þetta fyrri hluti þýðingar-
innar.
Jorge-Luis Borges:
Og kastið hinum ónýta þjóni út í
myrkrið fyrir utan. Þar mun vera
grátur og gnístran tanna.
Mattheus, 25. kap., 30. vers
(Thor Vilhjálmsson
sneri á íslenzku)
Fyrsta þrúin í Constitucion, og mér við tær
dynur lesta sem mynda völundarhús úr jámi.
Reykur og eimblístrur gusu upp í nóttina
sem snögglega var orðin að dómsdegi. Frá óséðum
sjóndeildarhringnum
og frá djúpum míns eðlis hrópaði rödd
þessa hluti (þessa hluti, ekki þessi orð
sem eru fánýt veraldleg þýðing á einu einasta orði):
— Stjömur, brauð, austurlenzk og vesturlenzk bókasöfn,
mannspil, skákborð, gangaríhúsum,þakg!uggarogkjaIlari.
Mannslíkami til að geta eigrað um jörðina,
neglur sem vaxa um nótt, í dauðanum,
skuggar til þess að gleyma, önnum kafnir speglar sem
margfalda,
tónasveiflur, tillátast allra forma tímans,
landamæri brasilíu og úrúguay, hestar og morgnar,
koparvog og eintak af Grettissögu,
algebra og eldur, árásin á Júnín í minningu blóðs þíns,
þéttbýlli dagar en Balzac, ilmur af hunángsblómum,
ást og dagur á undan ást og óbærilegar minningar,
draumurinn um djásn í haugi, gæfan,
og minnið sjálft sem maðurinn skoðar ekki án svima,
allt þetta hefurþér hlotnazt og aukþess hin foma næring
ætluð hetjum,
svik, ósigur, auðmýking.
Til einskis var höfunum á þig sóað, til einskis
sólinni sem undrandi augu Whitmans litu.
Þú hefur kastað árunum á glæ,
og ennþá, ennþá hefurðu ekki skrifað Ijóðið.
Argentínsku skáldið Jörge-Luis Borges lézt á þessu
ári, eitt af höfuðskáldum heimsins og mikill að-
dáandi íslenskra fornbókmennta.
Að taka
helgina snemma
Allir vita hvemig fór fyrir
laugardeginum. Roskið
fólk er alið upp við að
vinna laugardaginn ekki
síður en aðra daga; ungt
fólk og gleðigjamt tók
kannski helgina snemma,
en það var þá á laugardagskvöldi. Hitt er þó
í ferskara minni að venjulegri vinnuviku
lauk um hádegi á laugardögum. Þannig var
búið að lengja helgina til nokkurra muna,
og virðist engum manni hafa komið i hug
að lengja hana í hinn endann, til hádegis á
mánudögum, sem þó hefði frá vissu sjónar-
miði ekki verið órökrétt. Viðleitnin er alltaf
sú að taka helgina snemma. Alveg eins
þegar hún var aftur lengd um hálfan dag:
þá var það fyrri hluti laugardags, ekki
mánudags, sem tekinn var út af vinnu-
vikunni. Að taka helgina snemma hefur
síðan verið geit á föstudagskvöldum.
En hvert stefnir um afganginn af föstu-
deginum? Hann er nú í sömu stöðu og
laugardagurinn var fyrir nokkrum áratug-
um. Og óhjákvæmilega er hann líka undir
þá sök seldur að menn vilja gjarna taka
helgina fyrr og fyrr. Það er ekki bara föstu-
dagskvöldið. Langt er síðan það komst á
að eftirvinna sé miklu síður unnin á föstu-
dögum en aðra daga, og síst á sumrin;
jafnvel að fólk fái að vinna af sér síðustu
dagvinnutíma hásumarföstudaganna. Og í
agalítilli vinnu grasséra mannhvörf, frá-
skreppur og snemmhættur á föstudögum
öðrum dögum fremur.
Eiginlega er um tvær leiðir að velja gagn-
vart þessum vanda föstudagsins, nokkuð
dæmigerðar fyrir hugsanleg viðbrögð í mjög
mörgum mannlífsvanda: að spyrna við fót-
um eða fljóta með straumi.
Að öðru jöfnu er skynsamlegra að fljóta
með straumi, ef þannig er unnt að ná með
þægilegra móti þeim árangri sem að er
stefnt. Og gagnvart föstudagsvandanum
legg ég eindregið til að sú leiðin sé valin.
Að við bara sættum okkur við það að helg-
in leggist yfir með sívaxandi þunga eftir
því sem líður á föstudagssíðdegið, þannig
að innan skamms verði hinn virki föstudag-
ur meira eða minna liðinn undir lok um
kaffileytið og gleðigjarnt fólk farið að taka
helgina snemma löngu fyrir kvöldmat.
Nú veit ég alveg hveiju þeir bera við sem
í hveiju máli hneigjast til að spyma við
fótum fremur en berast með straumi. „Ef
hér er látið undan,“ hugsa þeir, „og föstu-
deginum fórnað eftir kaffi, hvenær kemur
þá röðin að föstudeginum frá hádegi og
fram að kaffi? Og föstudagsmorgninum?“
Eg hef svarið á reiðum höndum: „Jú, mikil
ósköp, auðvitað . kemur að þessu líka; við
sáum bara hvernig fór fyrir laugardeginum,
og sjálfsagt endar föstudagurinn þannig
líka, fyrr eða síðar.“ „Þama sérðu,“ hugsa
þeir þá, „einhvers staðar verður að spyrna
við fótum, svo að helgin flæði ekki yfir
endilanga vikuna, og því fyrr því betra.“
„Neineinei," svara ég, „ekki ef unnt er með
þægilegra móti að ná þeim árangri sem að
er stefnt.“
Og það er nefnilega unnt í þessu máli.
Sko, fólk vill taka helgina snemma. Alveg
endilega. En það er ekki endilega eins áfjáð
í að hafa hana neitt óskaplega langa. Það
er jafnvel hægt að verða hálfleiður á helg-
inni, svona í hinn endann. Þess vegna er
þægilegri lausnin sú að láta undan með
föstudaginn, svona smátt og smátt, en færa
líka upphaf vinnuvikunnar smátt og smátt
fram á sunnudaginn. Hafa helgina kannski
frá hádegi á föstudegi til hádegis á sunnu-
dag. Og síðan allan föstudag og laugardag;
kannski verður þá orðið tímabært að stytta
vinnuvikuna enn og halda áfram að hafa
frí á sunnudagsmorgnum.
Svo kemur auðvitað roðin að fimmtudeg-
inum líka, en það er langt þangað til, og
þá má líka hugsa fyrir því að gera laugar-
daginn að einhveiju leyti að vinnudegi.
Eina vemlega vandamálið er auðvitað
sunnudagshelgin, ég meina trúarleg helgi
sunnudagsins. Fljótt á litið útilokar hún
þessa lausn. En athugum það nú betur:
Fólk af ýmsum trúarbrögðum hefur allt
aðra helgidaga og hefur þó bjargað sér
sæmilega í kristnum löndum þar sem vinnu-
vikan er stíluð upp á sunnudagshelgi.
Flest fólk stundar vinnu sem í sjálfu sér
er ekkert ókristilegri (og glepur huga þess
ekkert miklu meira frá trúarlegum efnum)
en það sem það hefur fyrir stafni um helgar.
Þeir fáu núverandi frídagar, sem ekki eru
helgidagar, einkum 17. júní, nýtast alveg
sæmilega til kristilegs helgihalds, og um
föstu og aðventu tíðkast líka messur á virk-
um dögum; þannig mætti líka einhvem
veginn dreifa helgihaldinu á frídaga í miðri
viku og sunnudaga sem væru vinnudagar.
Loks er þess að gæta, að þótt helgarfrí
vinnuvikunnar og kristileg sunnudagshelgi
gengju þannig á misvíxl (alveg eins og ég
held það sé orðið aðkallandi að aðskilja
páskafrí vinnuársins og páskahelgi kirkj-
unnar), þá kæmi að því fyrr eða síðar að
það væri ekki aðeins fimmtudagurinn sem
deilt hefði örlögum með laugardegi og föstu-
degi, heldur miðvikudagurinn líka, þriðju-
dagurinn, mánudagurinn og sjálfur
sunnudagurinn. Vikan væri komin hring-
inn, helgin komin heim, sunnudagurinn
frídagur á ný. Ef reynslan þætti slæm væri
óþarfi að endurtaka hana; þá væri tíma-
bært að prófa hina leiðina, spyrna við fótum.
HELGl SKÚLI KJARTANSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 23. ÁGÚST 1986 3