Lesbók Morgunblaðsins - 28.04.1990, Qupperneq 3

Y.EgPáW
mansdiNiiiBiAKiiiiffliii]
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík. Framkvstj.:
Haraldur Sveinsson. Ritstjórar: Matthías
Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Aðstoö-
arritstjóri: Björn Bjarnason. Ritstjórnarfulltr.:
Gísli Sigurðsson. Auglýsingar: Baldvin Jóns-
son. Ritstjórn: Aðalstræti 6. Sími 691100.
Nemandinn
sem reis gegn ofureflinu, er fyrirsögn á grein um
Kristján Þórarinsson, skordýra-og vistfræðing, sem
starfar hjá Skógræktinni. Þetta er saga hans úr
bandarískum háskóla, þar sem hann var afburða-
nemandi og sætti sigekki við, að „vísindalegt“ líkan
eftir prófessorinn hans var byggt á fölsunum. Eftir
mikla baráttu hafði Kristján sigur, en prófessorinn
missti stöðuna.
Jeppinn
má segja að hafi komið í stað þarfasta þjónsins,
þegar vélaöld gekk í garð og gamli Willys-jeppinn
er sívinsæll. Nú býður umboðið lipran og vel búinn
Jeep Wrangler, sem Jóhannes Tómasson hefurtek-
ið til reynsluaksturs. Frá niðurstöðum hans segir í
bílaþætti Lesbókar.
Forsíðan
er af hluta úr stóru myndverki eftir Sigurð Örlygs-
son og er á sýningu hans, sem nú stendur yfir á
Kjarvalsstöðum. Sigurður málar allra manna stærst-
ar myndir hér á landi og hefur auk þess sýnt hér
á hveiju ári í fímm ár. I samtali við Lesbók, sem
birt er á bls 6-7, segir hann, að raunar vildi hann
geta málað ennþá stærri myndir, en vinnustofan
setur honum takmörk. í myndum Sigurðar er óskil-
greindur heimur, hér eða úti í geimnum, nú eða
fyrir löngu.
Laugafell
er vin í eyðimörk óbyggðanna um 15 km norðaust-
ur af Hofsjökli. Þar er sæluhús í eigu Ferðafélags
Akureyrar og greinarhöfundurinn, Angantýr H.
Hjálmarsson, telur að það liggi mjög vel við sam-
göngumn á hálendinu, sem nú verður farið að huga
að í vaxandi mæli með hækkandi sól.
ÓLÍNA ANDRÉSDÓTTIR
Svarað bréfi
Þú grátbiður mig að gleyma þér.
Það get ég ei, þó ég vildi.
Því allt, sem að bezt og bjartast er,
það bendir mér á þitt gildi.
— Og elskan hún hefur ábyrgzt mér
þig aldrei ég missa skyldi.
Þú heilsar mér sérhvern heiðan dag,
þig heyri’ eg í lækjar kviki.
Ég finn þig í söng og fögrum brag,
sem faðmur mig örmum lyki.
Ég sé þig við hvert eitt sólarlag
í síðasta geislabliki.
Ogjafnvel þótt augun sviptust sýn,
þá sérðu það, vinur minn góði,
fyrst ódauðleg sál er eiga mín,
þá ert þú í tryggum sjóði.
Það máist ekki’ afhenni minning þín,
sem mörkuð er tárum og blóði.
Ef drottinn sendir mér blund á brá,
þá blæða ekki hjartasárin.
En samt ég ekki'einu sviptast má,
þó svifi úr minni árin:
sælunni mestu, er sorgin á,
að sjá þig í gegnum tárin.
Þó heimili byði heimurinn mér
við hefðar og nautna brunna,
að meta þá tign sem maklegt er
það myndi ég ekki kunna.
— En eilífðin ein vinnst að þakka þér,
að þú hefur kennt mér að unna.
Ólína Andrésdóttir (1858—1935) var frá Flatey
á Breiðafirði, en átti heima í Reykjavík síðari
ár sín.
Eg veit ekki, hvað langur
tími líður, þar til — og
ég er heldur ekki alveg
viss um að hann komi, —
að bautasteinn með þess-
ari áletrun verði reistur á
íslandi af ófæddu útlendu
fólki.
Enginn fær stöðvað þjóð með blaðaskrif-
um, sem er ráðin í að kjapta sig í hel í
„opnum umræðum", og loftkastalasmíð um
nýja atvinnuvegi — og kannski bjargast
þetta rétt einu sinni.
Dýrmætasta eign þessarar þjóðar er dóm-
greindarleysið. Þjóðin er kleyfhuga og hefur
haldið í sér lífinu með dagdraumum — og
forðast að leggja rétt mat á getuleysi sitt
(hún væri þá löngu dauð) — þessvegna hef-
ur hún gert margt, sem hún hefði alls ekki
getað, ef hún hefði skilið getu sína réttum
skilningi; í sögugangi um gróða af fiskeldi,
æstu menn hver annan upp og fjölmennur
hópur hóf sigtil flugs og stefndi á stjörnur.
Það var um skeið ekki lesið svo blað né
opnað útvarp, að þar væri ekki ræddur gróð-
inn fyrir þjóðina af fiskeldi. Ekki þarf að
minna á loðdýrakastalana, svo sárt sem sá
draumur brennur á mörgum einstaklingum
og þjóðinni allri. Nú er næst nytjaskógur á
íslandi og timburframleiðsla, þar er nú al-
deilis umræðan í gangi með fögrum fyrir-
heitum. Undirrót þessa alls er sú, að mikill
hluti þjóðarinnar lifir í draumi um að geta
forðað sér úr erfiðum atvinnuvegi fiskveið-
Hér hvflir þjóð
sem kjaptaði sig íhel
um og fiskvinnslu. Nú til dæmis snýst allt
um það að koma sem flestum í að selja fisk,
í stað þess að vinna fisk. — Menn eru út
um allt að reyna að fínna nýja markaði —
þótt við getum engan veginn fullnægt þeim
sem við höfum, og það sem okkur vantar
er meiri vinnsla á fiski, og um leið nýjar
vinnsluaðferðir og fískafurðir í því ástandi
að þær skili söluágóða til þjóðarinnar.
En það er ekki eins fínt að pæla í vinnsl-
unni eins og að þvælast með skjalatösku á
fímmstjömu hótelum út um allar jarðir, þar
í hópi stjórnmálamanna einkum ráðherra
malandi út um allan heim og vilja komast
í heimsstjórnina með stórveldunum, með
allt í buxunum heima fyrir og minnandi á
hinn íslenzka bisnismann, sem nú er í Eng-
landinu og hélt höfðingjum landsins dýrlega
veizlu, og hélt þar sjálfur ræðu um hvernig
ætti að reka fyrtrtæki, en við bakdyrnar
beið lögreglan að færa hann í skuldafang-
elsi.
Það er búið að liggja fyrir í áratugi und-
ir einokun fisksölusamtaka, að við þurftum
að leita nýrra leiða í fískvinnslu, en það er
ekki snúið sér að því að endurhæfa frysti-
vinnsluna, þessa gömlu geymsluaðferð,
heldur komið upp her til að selja þessa fram-
leiðslu, sem ekki er hægt að selja með
ágóða, og hefur aldrei verið hægt. Fiskveið-
arnar hafa alltaf verið látnar borga frysti-
vinnsluna með lágu fiskverði.
En það lifum við af, að frystivinnslan
falli í sitt gamla far innan múra, og mehn
sektaðir fyrir að halda framhjá henni, og
fari loðdýrarækt og fari fiskeldi og fari
nytjaskógur, en það er flestu (skyggilegra,
að ástarlíf þjóðarinnar er lent í kjaptasúgn-
um og þar með í rennusteininum. Nú er það
orðin lenzka að einstaklingar beri ástarlíf
sitt á torg til umræðu með almenningi. Sú
var tíðin að það var talið eyðileggja ástarlíf
að kjapta um það við Pétur og Pál.
Líkt og atvinnuvegir þróast bezt á jörðu
niðri, með vinnu en ekki kjaptagangi, þró-
ast ástalíf bezt með leynd, og einstaklings-
framtaki. Um leið og einstaklingur fer að
kjapta um það, missir það gildi sitt og glat-
ast fólkinu sjálfu.
Einn daginn rakst ég á, við að fletta
Lesbók, rabbgrein eftir hana Agnesi, en hún
er alltaf hressileg hún Agnes og kallar ekki
allt ömmu sína, en nú virtist gengið fram
af henni. Þama hlaut eitthvað krassandi
að hafa gerst, og ég leitaði uppi gömul
Morgunblöð og sá að satt var það, hér var
um að ræða vandræðamál nafngreindra
giftra kvenna, en líka vandræðamál Morg-
unblaðsins. Konurnar höfðu leitað til blaðs-
ins og þar með almennings í samfaramálum
sínum.
Morgunblaðið er blað allrar þjóðarinnar
en einnig gamla Vesturbæjaraðalsins og
frúrnar í Vesturbænum þögðu þunnu hljóði
um lífsreynslu sína í hjónarúminu og tíund-
uðu ekki mistök þar fyrir almenningi.
Hvorki konur né karlar báru hjónalíf sitt í
þessu efni og reyndar engu á torg.
Morgunblaðsmenn vilja gjarna hvers
manns vanda leysa, en þama hafa þeir
líklega tekið nærri sér.
Ekki nennti ég að lesa pistla frúnna
grandgæfílega, en skilst á túlkun Agnesar,
að þær séu á móti hraðaupphlaupum, „eins
og þau gerast í handboltanum“ hann tekur
á sprett og mark. Hann er ekki lengi að
því „pilturinn“. Frúrnar vilja náttúrlega ráða
því sjálfar, hvenær skorað er hjá þeim og
ekki geta þær lokað markinu, enda myndi
það gera illt verra. Þær vilja því stjórna
þeim, sem er með boltann og þeirra er rétt-
urinn óumdeilanlega. En getur Morgunblað-
ið og þá almenningur leyst málið fyrir þær?
ÁSGEIR JAKOBSSON
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 28. APRÍL 1990 3