Tíminn - 14.12.1966, Blaðsíða 1

JÓLABLAÐ 2
ÞaS átti gér ekki alltaf lang-
an aðdraganda að bömunum
ffölgaði heima hja foreldrum
mínum.
— Það kemur til okkar
dren'gur, dóttursonur hans
séra Tómasar, — sagði
mamma einu sinni sumarið
1927. Og skömmu síðar var
hann kominn, grannvaxinn,
ellefu ára drengur, hjartur
ytfirlitum, nokkur spum í
blóum augunum, þar sem
hann allt í einu -sá ekkert
nema óíkunnug andlit. En
hláturinn var ekki langt
undan og ég efast um að
dia'gurinn hafi verið liðinn,
áður en hann hætti að vera
Karl, sonur hans Magnúsar
heitins læknis Jóhannessonar
og Rannveigar Tómasdóttur
frá Vöilium, og var bara orð-
inn hann Kalli okkar, einn af
Vallakrökkunum.
Mig grunar, að stundum
hatfi ég ónotasþ ögn við hann
Kalla ytfir þvi, að venjulega
voru götin flest og stærst*-á
sokkunum hans og buxunum
og mold og vatn létu flíkur-
nar hans aldrei í friði, því
það var slíkt kvikasilfur í hon-
um að alltaf varð eittlhvað að
aðhafast, alltaf hlaut eitthvað
að gerast, þar sem hann var.
Ef strákarnir mönuðu I hann,
þá synti hann yfir ána miili
skara í hörkuifrosti, ef hann
var sendur til að fá lánaðan
einn heyvagn, þá kom hann
með tvo, bundna aftan í sama
hestinn. Og alltaf var hlegið
og allir hlutu að hlæja með.
Svo liðu árin og við hurfum
að heiman, sitt í hvora áttina,
hötfðum spumir hvort atf öðm
og hittumst með höppum og
glöppum.
En núna fyrir skömmu
hittumst við og höfðum næði
til að spjalla saman. Þá var
Karl á skurðlæknisdei'ld
Landspítalan's.
— Þú fórst í héraðsskólann
á Laugarvatni, hvenær var
það?spyr ég.
— Það var árdð 1935 og
svo fór ég í Garðyrkjuskólann
í Hveragerði fjómm árum
síðar—
— Og þar ílentist þú?
— Já, þar átti ég heima
í tuttugu ár og kvæntist árið
1942, rétt eftir að ég var
sloppinn úr skólanum. Konan
mín er Klara Þórðardóttir,
ættuð frá Bjarnarstöðum í
Ölfusi. Við tókum til óspilltra
málanna að koma okkur upp
sjálfstæðum atvinnuerkstri,
ég byggði gróðurhús og við
sættum okkur við lélegt
íbúðarhúsnæði, meðan verið
var að koma rekstrinum í
horf.
— Ójá, við eignuðumist
fimm stráka á átta árum, svo
'kcman hafði alveg nóg að gera.
Samt vann hún dáiítið í fata-
verksmiðjunni Magna í Hvera-
gerði, þegar hún gat komið
því við.
— Svo fónst þú að kenna
þér meins í baki, hvenær var
það?—
— Ég var búinn að finna
æði lengi til þess, en trassaði
að fara í rækilega rannsókn.
Ég vil aðvara alla, sem þannig
stendur á fyrir, að láta slíkt
ekki henda sig. En svo var ég
sendur til Kaupmannahafnar
árið 1954 og skorinn upp á
Ríkisispítalanum. Reyndist ég
vera með æxli á mænunni. Ég
fór heim og hélt áfram mínu
starfi um sinn,. en bakið var
ekki í sem beztu lagi og þess-
vegna ákvað ég að selja gróður
húsin árið 1959 og flutti þá
til Hafnarfjarðar, þar sem ég
fékk starf hjá bróður mínum
Sverri lyfsala. Ég gat unnið
fram til ársins 1963, þá fann
ég að veikindin í bakimu á-
gerðust á ný og svo fór, að ég
var aftur sendur til Kaup-
mannahafnar til uppskurðar.
í ljós koim, að ekki hafði náðst
fyrir æxlið í fyrri aðge-rð
Nú urðu mikil umsikipti
fyrir mér. Raunar fannst mér
óg fara alheilbrigður á skurðar
borðið, en þegar ég kom
þaðan aftur, þá var ég lamaður
upp að mitti. Já, víst voru það
mikil viðbrigði, en það er nú
einu sinni minn kross og hann
ber ég. Þeir fara alltaf verst
út úr lífinu, sem ekki vilja
sætta sig við mótlætið.
— Hvert fórstu svo eftir
að þú komst af Ríikisspítalan-
um? —
— Þá fór ég á æfingastöð i
Hornbæk og fékk þar byrjun-
ar þjálfun í fjóra mánuði, en
eftir það fór ég að Reykja-
lundi og var þar í heilt ár.
Þar get ég með sanni sagt að
sé ákatflega gott að vera.
— Fannst þér aðstaða og
þjálfun jafn góð þar og á
æfingastöðinni í Hornbæk?
— Við megum ekki gera ó-
— Við megum ekki gera
ósanngjarnan samanburð. í
Danmörku á sjúkraþjálfun ára
tuga þróun að baki, hér má
segja, að hún sé á byrjunar-
stigi, en allt er í framför og ég
er mjög ánægður með þá þjálf
un, seim nú er veitt á Reykja-
lundi. Ég álít, að þegar vandi
ber'kla'sjúklinganna er leystur,
en allar horfur virðast á þvj
sem betur fcr, að sá sjúk-
dómur sé á algeru undan-
haldi, þá tel ég, að Reykja-
lundur ætti eingöngu að verða
endurhæfingarstöð fyrir ör-
yrkja. Skilyrði þar eni ágæt að
öllu leyti.—
— En þú fórst enn eina
ferð til Danmerkur, var það
ekki?
— Jú, ég fór þriðju ferð
ina til skurðaðgérðar og endur
þjáitfunar á sömu staðina,
Ríkisspítálann) í Kaupmanna-
'höfn og æfingastöðina í Horn-
bæk og var þar í níu mánuði.
— Hefur lömunin nokkurn
tíma náð til eíri hluta likam
ans?—
— Nei, hún nær að* >s upp
að mitti, en auðvitað hef ’-g
misst þrek við langar rúm
legur og það teku* .s;nn tínia
að ná því upp aftur i hvert
sinn og slakað er í þjálíun-
inni. En það sem skiptir
meginmáli er það. að ég hef
aldrei haft kvalir, svo það er
hreint engin ástæða fyrir mig
að kvaria. Þessari íömun
fylgja aðeins krampakippir
sem eru dálítið óþægilegir, en
úr því er nú verið að bæta með
skurðaðgerðinni, sem þeir eru
að gera á mér núna. Það voru
orðnir svo harðir samdrættir i
fótunum, að ég varð að taka á
öllu afli til að rétta hnéin. Nú
eru þeir búnir að gera á mér
nokkrar spretbur og laga þetta
eins og þú sérð- Og Karl
lyftir undir fæturna til að
sýna mér árangurinn.
— ÆtJi að það sé ekki líka
ágætt fyrir læknana að fá mig
til að æfa sig á, — bætir hann
við og hlær. — Ég vona að
minnsta kosti, að þessar að-
gerðir, sem þeir etu a?K gera
á mér, verði einn þáttur í því
að auðvelda öðrum lífið.
— Ekki býst ég við að
þessar skinnsprettur, sem þú
kallar, séu alveg sársauka-
lausar?—
— Kannski ekki alveg, en
það skiptir engu máli, það er
bara hluti af þeirri lífsreynslu,
sem mér er ætlað að ganga
gegn um.
manna séu ekki tilviljun ein
saman?
— Etf lífið hefði engan til-
gang umfram það, að komast
í gegnum jarðvistina, þá færi
nú að versna útlitið. Nei, mað-
ur verður að tnia því, að það
hatfi lengra þróunargvið — og
varla verð ég svona seinfær,
þegar ég flyt héðan.
— Hvemig hefur fj'ölskyldu
þinni vegnað þessi síðustu ár?
— Konan hefur auðvitað
unnið fyrir heimilinu með að-
sboð drengjanna, sem eru svo
sem ekfci að verða neinir
drengir. Þrir þeirra eru nú
búnir að fastna sér konu.
Tveir eru á sjó, tveir við iðn-
nám og sá yngsti er enn í
gagnfræðas'kóla, fimmtán ára
gamall.
— Við hötfum nú mtest spj'all
að um þá ytri breytingu, sem
orðið hefur á þínum högum,
en ég vænti, að þú hafir með
nýrri reynslu fengið ný lífs-
viðhorf að ýtmsu leytd?
— Það fyrsta, sem fólk á að
hafa í huga, Sigga, — segir
Karl og hvessir á mig au®un,
— það er að vorkenna aldrei
lömuðu fólki og ganga efcki und
ir því, heldur hjálpa því til
að þjáltfa sig, stappa í fyað stál-
inu og sýna því fram á hve
endurþjálfun er mikilvæg. Ann
ars missir fólk sjálfstraustið
og það er hættulegt. f Dan-
mörku kynntist ég til dasrnis
pilti, sem hafði hryggbrotnað.
Fjölskylda hans vorkennni
honum þau ósköp og gerði aiit
fyrjr hann og atfleiðingin varð
sú, að hann fékkst efcki tii
þess að reyna neitt, viidi
efciert á sig leggja. Raunar
finnst mér að hér heima hafi
menn enn aðra afstöðu til
fatlaðra en eriendis. Þar varð
ég aldrei var við annað en
að það þætti jatfn sjálfsa'gt að
vera úti með manneskju i
hjólastól og með þeim, sem
gengið geta. Hér er eins og
fólfc fari hjá sér, ef það mætir
manni í svoleiðis farartæki.
Það skiptir öllu máli fyrir
fatlaða, að lifa eins eðlilegu
lítfi og framast er unnt. Þar í
skiptir húsnæði ákaflega miklu
máli. Öryrkjar verða að geta
komizt út og inn frjálsir og
óhindraðir af stigum og þröng-
um dyrum. Með réttri sjúfcra-
þjálfun geta margir þeirra orð-
ið aigerlega sjálfbjarga við rétt
skilyrði. Öryrkjaheimili elga
vafalaust | eftir að koma mörg-
um að góðum notum, en þau
leysa ekki vanda alira.
Maður í hjólastól, sem er al-
heilbrigður, eins og ég er, get-
ur unnið fulla vinnu, ef hann
fær aðstöðu til þess, bað er, ef
hann fær vinnu, sem hann
Framhald á bls. 3
Þu telur þá, að öriög
/