Tíminn - 24.12.1966, Blaðsíða 5

LAUGARDAGUR 24. desember 1966
Útgefandi: FRAMSÖKNARIFLOKKURINN
Framkvæmdastióri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. FuUtrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur 1 Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusími 12323, Auglýsingasimi 19523 Aðrar skrifstofur,
siml 18300 Áskriftargjald kr. 105.00 á mán tnnanlands — í
lausasölu kr. 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h. t.
Bræðralag manna og
friður á jörðu
í öön því amstri og önnum, kauptíð og skarkala, er
jólahaidi á síðari hluta tuttugustu aldar fylgir vill svo
fara hjá æði mörgum, að boðskapur sjálfra jólanna gleym-
ist Jafnvel fer svo stundum, vegna þess álágs,
sem jóiaundirbúningurinn er orðinn á suma einstaklinga,
að áhrif jólanna verða algerlega neikvæð við þann boð-
skap, sem þau eiga að flytja mönnunum.
Jólaboðskapurinn er boðskapurinn um frið — frið á
jörðu. Boðskapur Krists er mesti friðarboðskapur, sem
fluttur hefur verið. Háleitast allra markmiða er að skapa
frið með mönnum. Skapa frið á jörðu.
Þegar þetta er skrifað geisar blóðug og miskunnarlaus
styrjöld í Víetnam. Konur og börn falla þar hungruð og
hrakin í eldi voðalegra vígvéla. Þrátt fyrir allt megna þó
jólin að gera stundarhlé á þeim átökum, sem í Vietnam
geisa. Um vopnahlé samdist í tvo daga yfir hátíðina. Þar
hefur sagt til sín samvizka þeirra, sem ábyrgð bera á þeim
hryggilegu morðum á meðbræðrum, sem í Vietnam eiga
sér stað. En það er ekki nóg að samvizkan vakni rétt um
stundarbil og sofni síðan og sofi til næstu jóla. Án bræðra-
lags og réttlætiskenndar verður mannkynið aldrei far-
sælt. Þess vegna skiptir svo miklu að menn játi ekki holl-
ustu sína við jólabarnið í orði, heldur fyrst og fremst í
verki, — og ekki aðeins um jólin, heldur ætíð í hverju
verki sínu. Það er eitt mesta spakmælið, sem sagt hefur
verið á síðari árum, að frelsið geti orðið neikvætt, ef
bræðralagsandann skorti. Hann er hinn eini öruggi grund-
völlur friðar og réttlætis og hinn rétti rammi þess, að
frelsið fari ekki yfir takmörk sín og á það jafnt við ein-
staklinga sem þjóðir.
Því miður verður það að játast, að hugsjónir kristninn-
ar hafa ekki eflzt að sama skapi og vaxandi árangur hef-
ur náðst á sviði vísinda og verklegrar tækni. Þvert á móti
bendir margt til þess, að hið gagnstæða hafi átt sér stað.
Stefnur efnishyggjunnar, kapitalisminn og kommún-
isminn, hafa meira mótað hugarfarið en kristindómurinn
á meðal þeirra manna, sem lifa á jörðinni 1966 árum eftir
að Guð sendi son sinn til jarðar til að boða þeim frið á
jörðu.
Efnishyggjunni fylgja vaxandi átök um hin veraldlegu
gæði. í kjölfar þess fylgir ofdrottnun einstakra manna og
stétta, forgangsréttur hins sterka — hver og einn hrifsar
það til sín, sem hann bezt getur, án þess að hugsa um
bróður sinn. Þetta mótar svo samskipti þjóða í milli.
Þannig molnar úr þeim grunni, sem kristindómurinn
grundvallast á, bræðralagsandanum, að hinn sterki hjálpi
þeim veika, en ekki öfugt.
í stað hinnar skefjalausu samkeppni efnishyggjunnar,
græðginnar og sérhyggjunnar, þarf að koma bróðurleg
samvinna einstaklinga og stétta, og ekki sízt þjóða. Sam-
vinna í anda bræðralags á að byggjast á frjálsum vilja
einstaklinga og þjóða og skilningi hvers og eins, en hana
á ekki að þvinga fram með öfríki og lagavaldi. Þá er það
ekki samvinna, heldur gagnstæða hennar, sem sáir sæði
tortryggni og haturs meðal manna-
í trausti þess, að jólin megi glæða þann bræðralags-
anda, sem öllum er farsælast, — þjóðum sem einstak-
lingum, — að tendra með sér, óskar Tíminn gleðilegrar
jólahátíðar.
TÍMINN
■ ... i ■ ......
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Rhodesíustefna Wilsons hefur
f rá upphafi byggst á blekkingum
Rhodesíudeiluna á að leysa með skynsamlegum samningum
«wn<w«.x4«SSBbBS*«%v.;:v..:is
Harold Wilson
Jan Smith
HAROLD Wilson forsætisráð
herra hefir mistekist að nó
samningum við Rhodesíumenn,
| sem byltingu gerðu gegn brezku
krúnunni. Hann hefir beðið
Sameinuðu þjóðirnar að taka
við vandanum og leysá hann ef
þær geta.
Til hvaða bragða er Samein
uðu þjóðunum ætlað að grípa
gagiwart byitingunni?' Þeim
er ætlað að stöðv,a verzlun við
RJhodesíu, eða að minns-ta kosti
eins mikla verzlun og unnt er
að stöðva án þess að eiga á
hættu að lenda í ófriði við Suð
ur-Afríku og Portúgal.
Tjilgangur viðskiptabannsins
;r að lama Rhodesiu nægilega
;il þess að sannfæra ríkisstjórn
andsmanna um að þeirri
itefnu, að útiloka innfædda
Alfníkubúa frá valdaáhrifum,
sé ekki unnt að - framfylgja.
Stjórn landnemanna beri því
að ganga að skilmálum Breta.
ÞETTA er að sjáifsögðu al
veg einstæð aðferð til að kveða
niður uppreisn gegn yfirráð
um heimsveldis. Á öllum öðr
um tímum en þessum hefði
brezkum hersveitum verið beitt
til þess að kveða niður slíka
uppreisn í Salisbury, höfuðborg
Bhodesíu. Hefðu hersveitirnar
ekki reýnzt þess umkomnar að
kveða uppreisnina niður, hefði
sjálfstæði nýju ríkisstjórnarinn
ar í Bhodesíu verið viðurkennt
og staðfest í friðarsamningum.
f raun og veru hefir ekki
gerzt annað en það, að ríkis
stjórn Wilsons taldi sig ekki
nægilega öfluga til að kveða
uppreisnina niður, eða óttað
ist, að brezkir kjósendur sner
ust til andstöðu við tilraunir
í þá átt. Forsætisráðherra Bret
lands hefir að minnsta kosti
® fullvissað stjórn uppreisnar-
manna um, að uppreisnin yrði
ekki' bæld riiður með vopna-
valdi. Wilson gafst þegar í önd
verðu upp í leiknum, en síðan
hefir hann eigi að síður sífeílt
verið að reyna að vinna sigur
með því að valda þreytu beita
blekkingum og ógnunum eða
öðrum slíkum ráðum.
SÚ staðreynd gnæfir yfir allt
annað, að brezkt drottinvald
er liðið undir lok i Bhodesíu,
en Wilson reynir að láta svo,
sem það sé enn við lýði. Hann
er að reyna að þykjast vera
vörður og verndari meirihiut
ans, innfæddra Afríkubúa.
Hann er að reyna að útvega
afríkanska meirihlutanum auk
ið pólitískt vald, en því væri
unnt að koma smátt og smótt til
leiðar með styrkri og viturlegri
nýlendustjórn, ef brezka heims
veldið héldi enn fyrri aðstöðu
sinni þarna.
Wilson hefir auðvitað mistek
izt. Þar sem afli heimsveldis-
ins var afneitað þegar í upp
hafi, geta engin bellibrögð,
hversu umfangsmikil sem þau
eru, komið ríkisstjórn uppreisn
anmanna til þess að láta líta
svo út sem Bretland haldi enn
frumkvæði sínu og forréttind
um. Stóra Bretland getur ekki
bæði látið heimsveldið af ‘hendi
og haldið því.
EN viðlíka miklu óraunsæi
lýsir að svo sem Sameinuðu
þjóðirnar geti haft afl til þess
að kveða uppreisnina niður.
Nýju ríkin í Afríku ráða ekki
yfir neinu' afli, hvorki hernað
arlegu né efnahagslegu, sem
hrökkvi til þess að hafa veru
leg áhrif á ríkisstjórnina í
Bhodesíu ef Suður-Afríku styð
ur við bakið á henni.
Bretar höfnuðu sjálfir beit
ingu valds þegar í upphafi og
er því ekki sennilegt að þeir
fari að grípa til þess héðan
af. Ekkert Evrópuveldi mun
beita afli sínu til þess að kné
setja hvítu stjórnendurna,
sem enn eru við lýði og hafa
búið rammlega um sig á syðri
Iheilmingi meginlands Afríku.
Og ósenniiegt virðist, að banda
rínkum afskiptum verð: komið
í kring.
Sameinuðu þjóðirnar búa ekki
yfir neinu afli öðru en því,
sem öflugar aðildarþjóðir
þeirra leggja sjálfar fram eða
mæla með að beitt verði.
BEIÐNIN um að Sameinuðu
þjóðirnar gangist fyrir valdbeit
ingu gegn Rhodesíu er ógreiði
við samtökin. Wilson er að
fara fram á, að Sameinuðu
þjóðirnar geri það, sem þeim
var aldrei ætlað að gera, eru
ekki skipulagðar til að takast
á hendur og geta því ekki gert.
Til eru þó þær aðstæður,
að réttlætanlegt hefði verið
að leita til Sameinuðu þjóð-
anna. Til dæmis hefði verið
réttlætanlegt að Wilson hefði
beðið Sameinuðu þjóðirnar um
aðstoð við að koma á samning
um um sjálfstæði Bhodesíu.
Möguleikar á viðurkenningu
heimssamfélagsins væru nokk
urt keppikefli og töluvert ætti
að vera á sig leggjandi í samn
ingum í því sambandi.
En um hvað átti þá að 1
semja? Jú, með hvaða skilyrð
um og í hvaða áföngum afrí
kanski meirih'lutinn yrði leyst
ur úr ánauð og hve langan
tíma sú lausn skyldi taka.
Afríkumennirnir geta hvorki
öðlast frelsi undir eins, né
innan verulega skamms tíma.
Hinn ráðandi minnihluti hvítra
manna er allt of öflugur og
alit of ákveðinn til þess að
svo megi verða.
Hins vegar er ekki unnt að
neita afríkanska meirihlutan-
um um aðild að pólitísku valdi
um alla eilífð og ekki einu sinni
um ótiltekna framtíð. Ekki er
unnt að gera sér vonir um að
stjórnmálaáhrif geti komið
öðru eða meiru til léiðar en að
finna viðunandi og aðgengileg
an meðalveg milli þessara
tveggja öfga.