Alþýðublaðið - 15.03.1984, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið segir:
F]mmtudagur 15. mars 1984
53. tbl. 65. árg.
Agnar Friðriksson,__________
framkvœmdastjóri A rnarflugs:
Muimr á styrk
og ríkisábyrgð
„Það er regin miskilningur að
Arnarflug sé að fara fram á styrk
frá ríkissjóði. Það er munur á styrk
annars vegar og ríkisábyrgð hins
vegar. Við erum ekki að biðja um
peninga, en Flugleiðir aftur á móti
eru að fá margra milljón dollara
styrki,“ sagði Agnar Friðriksson,
framkvæmdastjóri Arnarflugs
meðal annars í samtali við Alþýðu-
blaðið um stöðu mála hjá fyrirtæk-
inu.
Aðspurður um hvort það væri
fyrst og fremst Iscargokaupin sem
komið hefðu fyrirtækinu í þá erf-
iðu stöðu sem það nú er í vildi Agn-
ar ekki tjá sig um það, því hann
hefði gerst framkvæmdastjóri eftir
að þessi kaup áttu sér stað. Hitt
væri staðreynd að rekstur Electra-
flugvélarinnar hefði gengið mjög
illa og hann hefði beitt sér fyrir sölu
vélarinnar. Hins vegar væri ekki
hægt að segja til um það á þessari
stundu hversu stóran þátt Iscargo-
kaupin eiga í rekstrarvandanum,
þar sem ekki væri búið að gera upp
Framhald á bls. 2
Frumvarpið um að breyta
lausaskuldum bœnda í föst lán:
Ber að vísa frá
sem óþörfu!
Landbúnaðarnefnd neðri deildar ið um að breyta lausaskuldum
alþingis hefur fjallað um frumvarp- bænda í föst lán. Meirihluti nefnd-
arinnar leggur til að það verði sam-
þykkt, en Jón Baldvin Hannibals-
son, sem skipar minnihluta nefnd-
arinnar, bendir á í nefndaráliti um
frumvarpið, að samkvæmt löguin
um Veðdeild Búnaðarbanka ís-
lands er hlutverk deildarinnar út-
gáfa bankavaxtabréfa og veiting
lána gegn veði í fasteignum. Hún
hafi því ótvíræða heimild til að
breyta í föst lán lausaskuldum
bænda ef næg veð eru fyrir og lána-
drottnar sætta sig við lánstíma og
greiðslukjör. Sérstök lög um þetta
séu því óþörf og leggur Jón til að
frumvarpinu verði vísaö frá.
Framhald á bls. 3
Arnarflug fórnarlamb hinna
dæmigerðu pólitísku spillingar!
í Alþýðublaðinu í gær var frá
því skýrt, að ráðherrarnir Albert
Guðmundsson og Steingrímur
Hermannsson hefðu gert ráðstaf-
anir til þess, að Búnaðarbankinn
lánaði eða útvegaöi Arnarflugi
h.f. lán að fjárhæð 800 þúsund
dollara, eða 22,4 milljónir ís-
lenskra króna út á væntanlega
ríkisábyrgð. Beðið var um þetta
lán til fimm ára.
Frumvarp ríkisstjórnarinnar
um heimild fyrir fjármálaráð-
herra, fyrir hönd ríkissjóðs, til að
ábyrgjast lán fyrir Arnarflug h.f.
hefur ekki enn verið rætt í nefnd.
Hvað þá að Alþingi hafi afgreitt
það. Það er því fullkomnlega
óeðlilegt, að ráðherrar beiti sér
fyrir lánsfyrirgreiðslu hjá ríkis-
banka útá ríkisábyrgð, sem Al-
þingi hefur ekki samþykkt.
Með þessu er ekki verið að
segja, að Arnarflug h.f. eigi ekki
fyllsta rétt á ríkisábyrgð af þessu
tagi, ef það getur orðið til þess að
bjarga fyrirtækinu yfir erfiðleika-
tímabil og ef veð eru fyrir hendi.
Hins vegar mótast viðbrögð ráð-
herranna tveggja af fyrri afskipt-
um af Arnarflugi h.f., þegar fé-
lagið var nánast knúið til að
kaupa gjaldþrota fyrirtæki,
Iscargó hf., sem var í eigu „góðra“
flokksmanna í Framsóknar-
flokki.
Fjármálaherra þvældist inn í
það mál sem formaður bankaráðs
Útvegsbanka íslands, en Iscargó
hafði fengið mikla fjárhagslega
fyrirgreiðslu í þeim banka, og
langt umfram það sem eðlilegt gat
talist á þeim tíma. Það voru því
hagsmunir Útvegsbankans að sal-
an tækist og bankinn bjargaði
aurunum sínum með greiöslum
og betri ábyrgðum, en einmitt á
þeim tíma þurfti Útvegsbankinn á
opinberri aðstoð að halda svo
hann mætti rétta úr kútnum.
Núverandi forsætisráðherra lét
Arnarflugi í té nokkrar áætlunar-
flugleiðir gegn því að félagið
keypti Iscargó. Þessar flugleiðir
hefði félagið getað fengið án
nokkurrar greiðslu, þar eð tví-
hliða loftferðasamningar voru í
gildi á milli íslands og þeirra
landa, sem Arnarflug vildi fljúga
til. — í þessu máli hefur Arnar-
flug h.f. orðið fórnarlamb póli-
tiskrar spillingar af versta tagi.
Það breytir engu í þessu máli,
þótt ríkisstjórnin hafi ákveðið að
stinga þeirri dúsu upp í Flugleiðir,
að félagið fái niðurfelld lending-
argjöld á sama tíma og Arnarflug
fær rikisábyrgðina. — Fjárhags-
Framhald á bls. 3
Borgarstjórn:
__ r __
Einum togara BUR
breytt í frystiskip?
Á borgarstjórnarfundinum í dag
mun Sigurður E. Guðmundsson,
fulltrúi Alþýðuflokksins, leggja
fram tillögu, sem miðar að því að
láta áætla hversu hagkvæmt sé að
breyta einum af eldri togurum
Bæjarútgerðar Reykjavíkur í frysti-
togara þar sem unnt er að vinna og
frysta fiskinn um borð.
Fyrir áramót lagði Björgvin Guð-
Alþýðublaðið hefur greint frá því
áður að Davíð Oddsson hafi stund-
að það mjög að standa í samninga-
viðræðum og undirrita samninga
fyrir hönd borgarinnar án þess að
hafa samráð við borgarráð og borg-
arstjórnarfulltrúa. Hefur hann
jafnvel hundsað eigin flokksmenn
og því gengið frá málum upp á eigin
spýtur án þess að Ijóst sé um meiri-
hlutastuðning að baki.
mundsson fram i útgerðarráði
Bæjarútgerðarinnar sams konar til-
lögu, en það var á síðasta útgerðar-
ráðsfundi hans áður en ihaldið kaus
að bola honum burt. Var tillögunni
frestað, en hún hefur ekki verið tek-
in fyrir að nýju. Slík málsmeðferð
er í hæsta máta óeðlileg, því ljóst er
að útgerð þeirra þriggja frystitog-
ara sem fyrir eru í landinu hefur
Engar ákveðnar reglur, lög eða
samþykktir eru í gildi um tilhlýðileg
vinnubrögð í slíkum málum og því
hefur borgarstjóri getað farið sínu
fram að vild, eins og í ísfilm-mál-
inu, þar sem borgarráði var kynntur
samningurinn aðeins tveimur dög-
um fyrir undirritun.
Það er þvi að gefnu tilefni sem
Sigurður E. Guðmundsson borgar-
Framhald á bls. 2
gengið all vel og því sjálfsagt fyrir
stærsta útgerðarfélag landsmanna
að kanna þennan möguleika.
Nauðsynlegt er að fá fram og úr
því skorið hvort vilji sé fyrir því að
kanna þetta, enda óviðunandi að
borgaryfirvöld sitji með hendur í
skauti og láti sem engin þróun eigi
sér stað.
Borgarstjórn stöðvi
geðþóttasamninga Davíðs
Viðbrögð manna, þegar launin nœgja ekki fyrir mat
Fylkingar riðlast
og biðlund þrýtur
Friður og ró á vinnumarkaði er
mikils virði, þegar glímt er við
hörmulegar afleiðingar óstjórnar
fjölda ára. íslensk verkalýðs-
hreyfing gerir sér þessar stað-
reyndir ljósar, og þótt læknisráð
ríkisstjórnarinnar hafi eingöngu
verið blóðtaka hjá launamönn-
um, hafa þeir reynt eftir mætti að
veita henni svigrúm til aðgerða, í
trausti þess, að betri tímar séu
framundan.
Þótt kjarasamningar hafi verið
samþykktir víðast hvar, þá fer það
ekkert leynt, að mikil óánægja
ríkir innan launþegasamtakanna.
Þessi óánægja á sér þá einföldu
skýringu, að lágtekjufólk lifir
ekki lengur af launum sínum, og
ríkisstjórnin hefur nákvæmlega
ekkert aðhafst til að leysa vand-
ann eftir öðrum leiðum en með
kjaraskerðingu.
Varla hefur biðlund og ábyrgð
íslenskrar verkalýðshreyfingar
verið meiri en einmitt nú. Svo
langt hefur hún gengið, að undir-
rita samninga þar sem lágmarks-
laun eru 12.600 krónur. Sá þáttur
samninganna er gagnrýni verður
og slæmt, að íslensk launþega-
hreyfing skuli hafa misst sjónar á
einu helsta markmiði kjarabarátt-
unnar: Að daglaun nægi fyrir
nauðþurftum. En segja má, að
þessu hafi verið fórnað í þeim til-
gangi, að veita ríkisstjórninni
tækifæri til að ná tökum á efna-
hagsvandanum.
Nú virðist hins vegar Ijóst, að
svo stór hópur launamanna hefur
hvorki til hnífs eða skeiðar, að
böndin bresta áður en langt um
líður. Vitað er, að kjarasamning-
arnir voru víða samþykktir fyrir
orð og áeggjan forystumanna
launþegasamtakanna. Víða hefur
það aðeins verið brot af félags-
mönnum, sem samþykkt hefur
fyrir hönd heildarinnar. Má í
þeim efnum minna á fund Versl-
unarmannafélags Reykjavíkur,
þarsemum 1% félagsmanna sam-
þykkti samningana fyrir alla hina.
Verkafóik í Vestmannaeyjum
sættir sig ekki við kjarasamning-
ana, ekki Dagsbrún í Reykjavík
og nú hefur Sókn fellt þá. A
Húsavík voru samningarnir
betrumbættir og fáir vita hver var
raunveruleg niðurstaða kjara-
samninganna í Straumsvik. Á
fundum BSRB að undanförnu
hefur komið fram megn óánægja
með samningana, en fundarmenn
yfirleitt talið rétt að gefa ríkis-
stjórninni tækifæri til haustsins.
Eftir kennarafundinn mikla í
fyrradag getur þó komið upp sú
staða að samningarnir verði felld-
ir í allsherjaratkvæðagreiðslu,
enda kennarar nærfellt þriðjung-
ur af félögum í BSRB. — Allt ber
þetta að sama brunni. Hvorki rík-
isstjórnir né leiðtogar launþega-
hreyfinga geta ráðið ferðinni, þeg-
ar launakjör eru orðin slík að sult-
ur sverfur að. Eða vita menn
kannski ekki, að á sumum heimii-
um eru menn farnir að selja bæk-
ur sínar til að eiga fyrir nauð-
þurftum.
En á sama tíma og sverfur að
launamönnum situr rikisstjórnin
ráða og aðgerðalaus. Vissulega á
hún úr vöndu að ráða, en vegna
helmingaskiptareglunnar, sem
ríkir á þeim bæ, verður aldrei-
hægt að taka á sukkinu, skatt-
svikunum, milliliðakerfinu og
öðrum þeim þáttum, sem launa-
maðurinn verður að greiða fyrir
með vinnu sinni. Þess vegna mun
þessi ríkisstjórn ekki ráða við
þann vanda, sem framundan er.
Það má líkja ástandinu við
gufuketil. Þrýstingurinn á katlin-
um eykst stöðugt og hann getur
sprungið hvenær sem er. Gufan
myndast á öllum þeim heimilum,
þar sem menn eru nú að berjast
við það eitt að bjargast frá degi til
dags. Og ríkisstjórnin kyndir
undir kötlunum með skilnings-
leysi og vítaverðum mistökum, m.
a. við fjárlagagerð. — Ef bardag-
inn við verðbólguna á að vinnast
verður ríkisstjórnin að hefja leit-
að peningum annarsstaðar en hjá
launafólki
—Ág—