Alþýðublaðið - 02.06.1984, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 02.06.1984, Blaðsíða 4
Bryde-pakkhúsið áður en hafist var handa um endurbyggingu þess. Laugardagur 2. jUni 19Ö4 Bryde-pakkhúsið eftir endurbygginguna, t.h. Sívertsenhús. Viðtal við Pál V Bjarnason, arkitekt: Sjóminjasafn íslands loksins að komast í eigið húsnæði Akurgerðislóðin í Hafnarfirði var þar sem Vesturgata 6 er nú. Hún er beint á móti Bílastöðinni í hjarta bæjárins, skáhallt á móti Bæjarút- gerðinni. Á lóðinni blasa við tvö falleg, gömul hús. Þau eru bæði frá síðustu öld og nýuppgerð. Það grænmálaða kallast Siyertsenhúsið og er elsta hús í Hafnarfirði. Það er kennt við Bjarna riddara Sívertsen, sem hefur verið kallaður faðir Hafnarfjarðar. Hitt er í gráum tón- um og kallað Bryde-pakkhús. Þriðja húsið er rauðmálað og í frek- ar hrörlegu ásigkomulagi. Það er Hansensbúðin og er fyrirhugað að það verði gert upp einsog hin húsin og þessi þrjú hús myndi i framtíð- inni byggðasafnskjarna í Hafnar- firði. Bryde-pakkhúsið var gert upp með það í huga að það hýsti Sjó- minjasafn íslands til bráðabirgða. Enn þá er verið að vinna að því að gera upp viðbyggingu hússins og mun áætlað að ljúka því í sumar. Páll V. Bjarnason, arkitekt, hef- ur haft umsjón með endurbyggingu hússins. Við fengum Pál til að sýna okkur Pakkhúsið og segja okkur sögu þess. Auk þess skrapp hann með okkur út á Skerseyri, við Hafn- arfjörð, en þar á Sjóminjasafnið að rísa í framtíðinni. Bryde-þakkhúsið er á þrem hæð- um. Á fyrstu tveim hæðunum eru sýningarsalir, en í risinu geymslu- pláss fyrir safnið. I viðbyggingunni verður svo aðstaða fyrir safnvörð, verkstæði skjalageymsla og snyrt- ing. Saga Bryde-pakkhússins Húsið var byggt á árunum 1866—1868. Það vardanskur kaup- maður, sem verslaði í Hafnarfirði, er lét reisa það. Hann hét P.C. Knudtzon. Hann keypti svokallaða Akurgerðislóð af dánarbúi Bjarna Sívertsen. Á þessari lóð standa nú þrjú af elstu húsum Hafnarfjarðar. ! Hansensbúð á horninu var versl- unin, verslunarstjórinn bjó í Sívertsenhúsi en í pakkhúsinu voru geymdar vörur fyrir verslunina og útgerðina. Það var fyrst og fremst sekkjavara, salt, korn, veiðarfæri o.s.frv. 1896 keypti svo Bryde húsið, en hann var eins og Knudtzon dansk- ættaður kaupmaður, sem verslaði bæði í Hafnarfirði og Reykjavík. 1910 eignaðist Hafnarfjarðarbær húsið. Notaði hann það sem geymsluhúsnæði. Geymdi Bæjar- útgerðin veiðarfæri og ýmislegt annað í því, auk þess sem Byggða- safn Hafnarfjarðar notaði húsið sem geymslurými hin síðari ár. Slökkvilið Hafnarfjarðár flutti inn í viðbyggingu hússins, sem nú var verið að gera upp, árið 1931. Þar var það til húsa allt til ársins 1970 að það flutti upp á Flatahraun. Við- byggingin var reist um 1870 og er því næstum því jafn gömul sjálfu pakkhúsinu. Sjóminjasafnsnefnd íslands Sjóminjasafnsnefnd var skipuð af menntamálaráðherra árið 1979. Hlutverk nefndarinnar er að vinna að stofnun Sjóminjasafns íslands. Gils Guðmundsson rithöfundur og fyrrverandi alþingismaður, hefur verið formaður nefndarinnar frá upphafi. Hann er sá maður, sem hvað ötulast hefur starfað að þess- um málum. í nefndinni eiga nú sæti auk Gils þeir Ólafur G. Einarsson alþingismaður, Jónas Guðmunds- son, rithöfundur og málari, Runólfur Þórarinsson, stjórnar- ráðsfulltrúi og Bragi Sigurjónsson f.v. ráðherra. Þór Magnússon þjóð- minjavörður starfar Iíka með nefndinni. Nefndin ákvað að fara þess á leit við Hafnarfjarðarbæ, að fá hjá honum lóð undir safnið. Hafnar- fjarðarbær brást vel við þeirri um- leitan og úthlutaði safninu landi á Skerseyri við Hafnarfjörð. Auk þess var ákveðið í samráði við Hafnarfjarðarbæ og Hafnarsjóð Hafnarfjarðar að endurbyggja Bryde-pakkhúsið í þeim tilgangi að nota það sem bráðabirgðahúsnæði fyrir safnið. Framkvæmdir hófust haustið 1980. Endurbyggingin hefur verið fjármögnuð af Byggðasjóði og ríkissjóði, auk þess sem Hafnar- fjarðarbær hefur lagt nokkuð af mörkum. Páll V. Bjarnason var ráðinn sem arkitekt að húsinu og fram- kvæmdastjóri verksins. Bygginga- meistari er Bjarni Böðvarsson. Frá sjóminja- og byggðasýningu í Bryde-pakkhúsinu á 75 ára afmœli Hafnarfjarðar. Endurbygging hússins Páll lýsti í stuttu máli fyrir okkur endurbyggingunni. Haustið 1980 var byrjað að mæla húsið upp og kanna ásigkomulag þess. Ástand hússins reyndist mjög bágborið. Framhlið þess og annar gafl voru nánast ónýt vegna fúa. Húsið var missigið og farið að halla. í stuttu máli sagt var það nánast að hruni komið vegna lélegs viðhalds. Árið 1981 voru ráðnir smiðir til að vinna verkið. Húsið var tjakkað upp, tjakkað til, rétt af, steyptar varanlegar undirstöður undir það, framhliðin og annar gaflinn voru algjörlega endurbyggð og húsið fært í sem upprunalegast horf eftir nákvæma rannsókn. T.d. fannst upprunalegur gluggi inni í einum veggnum og var hægt að smíða glugga í húsið eftir honum. Undir bárujárninu á framhlið hússins fannst klæðning með upprunaleg- um lit hússins, en það er sá litur, sem húsið skartar nú. Það er álitið að pakkhúsið hafi verið flutt inn frá Noregi, þ.e.a.s. að timbrið hafi verið tilhöggið þar en ekki er hægt að sanna neitt um það. Þetta er bindingsverkshús og er grindin úr lerki. Upp í bindinginn var síðan múrað með hrauni úr Hafnarfirði. Það var síðan kalkað að innan en klætt með listum að utanverðu. Á þaki og göflum var upphaflega skífa en nú er bárujárn á þakinu. Við endurbygginguna var reynt að nota sem mest af upprunalegum efnivið hússins, en gólfefnið var t.d. svo illa farið, að það sem heilt var af öllum þrem gólfunum rétt dugði á

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.