Tíminn - 02.03.1967, Blaðsíða 5

FIMMTUDAGUR 2. marz 1967.
TÍMINN
5
Otgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjórl: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Pórarlnn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson. Jón Helffason og IndriSl
G. Þorsteinsson Fulltrú) ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
iýsingastj.: Steingrimur Gislason Ritstj.skrlfstofur ' Bddu-
húsinu, simar 18300—18305 Skrifstofur Bankastrætl ? Af.
greiSslusiml 12323. Augiýsingasimi 19523 Aðrar sfcrifstofur,
síml 18300 Askriftargjald fcr 105.00 á mán innanlands — I
iausasölu kr. 7.00 elnt — Prentsmiðjan EDBA n. t.
Þótt núv. ráðherrar séu lítið ánægðir með landið og
þjóðina, sbr. ræður forsætisráðherrans, fer fjarri því,
að þeir séu haldnir tómum böimóði. í staðinn fyrir trúna
á stokka og steina, eins og trúín á landið er að þeirra
dómi, hafa þeir öðlast trú á eigin mátt og megin, eða
a.m.k. látast svo. Forsætisráðh. lét t.d. nýlega Vísi birta
mynd af sér með undirskriftinm Frostið oss herði, og Mbl
birti skömmu áður skáldlega lýsingu á því, hve Alþingi
rísi hátt, þegar Bjarni Benediktsson flytti ræður sínar
á þeim vettvangi.
Þeir ætla sem sagt síður er svo að gefast upp ráð-
herrarnir, þótt landið sé lélegt og þjóðin einnig. Frostið
oss herði, segir forsætisráðherrann.
Og þeir þykjast líka hafa sannað trú sína í verki.
Þannig lýkur t.d. forustugrein Vísis í fyrradag, en hún
mun hafa verið innblásin af forsætisráðherranum, með
þessum orðum:
„Vandamálin hafa verið tekin föstum tökum jafn-
óðum, sem þau hafa komið fram, og sérhver lota hefur
unnizt“. .
Það.,er ekki að furða þótt forsætisráðherrann þykist
geta sagt: Frostið oss herði.
En hefur ísland verið slíkt helgrindahjarn og ætla
mætti af orðum forsætisráðherrans þann tíma, sem hann
hefur skipað stól stjórnarformanns? Hefur afli brugðizt?
Hefur veðráttan verið erfið til landsins? Hefur verðlag
á útflutningsvörum verið óhagstætt? Hefur starf for-
sætisráðherrans þurft að vera þrotlaust erfiði við frost
og óhöpp, vegna óblíðrar náttúru og óduglegrar þjóðar?
Sé þetta álit forsætisráðherrans, þá munu hann og
ráðherrar hans sennilega vera einu mennirnir, sem eru
þessarar skoðunar. Sannleikurinn er sá, að engin íslenzk
stjórn hefur búið við hagstæðara árferði og betri við-
skiptakjör en núverandi ríkisstiórn. Og opinberar al-
þjóðlegar skýrslur sýna ?ð á þessum tíma hefur landið
ekki reynst verra en það og þ.ióðin ekki verr en það, að
óvíða hafa þjóðartekjurnar orðið eins miklar og hér, ef
miðað er við fólksfjölda.
En þrátt fyrir þetta, hafa vandamálin hrannast upp.
En þar hefur hvorki verið land eða bióð um að saka.
Þar hafa stjórnarherrarnir sjálfir verið fyrst og fremst
að verki.
Og hvernig hafa svo vandamálin verið leyst? Þau hafa
nú seinustu mánuðina verið levst með það eitt fyrir
augum. að hægt sé að flevta bjóðarskútunni fram yfir
kosningar \Tiðurgreiðsiur endast aðejns fram eftir árinu.
Bátaútgerðin og hraðfrystihúsin setja þau skilyrði, að
áfallnar skuldir verði ekki innheimtar að sinni. Annars
geta þessir aðilar ekki sætt sig við bráðabireðaaðgerðir
stjórnarinnar Stjórnin siálf játar. að taka verði öll bessi
mál til nýrrar og gagngerar endurskoðunar strax eftir
kosninffarnar.
Þetta kalla svo ráðherrarnir að taka málin „föstum
tökum“. Blað Sjálfstæðisflokksins segir sigri hrósandi, að
hver „lota hafi unnizt“. Og forsætisráðherrann þykist
mikili maður og segir: Frostið css herði.
Er það ekki mikil bót fyrir þjóð, sem hvorki má
trúa á sjálfa sig eða land sitt, að geta þó alltaf treyst
á „föstu tökin“ hans Bjarna Benediktssonar?

ERLENT YFIRLIT
Liöast Indland sundur eða
tekur „sterkur" maður völdin?
Ósigur Kongressflokksins getur haft mikilvægar afleiðingar
ÝMSIR EBLENDRA blaða SS
INDIRA GANDHI
manna, sem þekkja vel til í
Indlandi, létu í ljós þann
ugg áður en þingkosningar
þar fóru fram, að þær gætu
orðið seinustu aUsherjarkosn-
ingamar, sem færu þar fram
og telja mætti nokkurn veginn
frjálsar. Spádómar þessir voru
byggðir á .því, að Kongress-
flokkurinn myndi tapa, en í
kjölfar þess myndi fylgja auk
inn glundnoði og upplausn. f
framhaldi af þvi, gæti annað
hvort gerzt: að Indland
liðaðist sundur og skipt-
ist í fleiri ríki eða ein-
hver „sterkur“ leiðtogi tæki
völdin í sínar hendur með að-
sfoð hersins, líkt og gerzt hefur
í Pakistan, Burma og víðar í
Ihinum nýfirjálsu löndum í
Asíu og Afríku.
Fljótt á litið mætti álykta
að þessari hættu hafi verið af-
stýrt, þar sem Kongressflobk-
urinn héit meiriihluta sínum á
þinginu. Þegar óljóst var að-
eins um úrslit í ellefu kjör-
dæmum (kosið er í einmenn-
ingskjördæmum), var staðan
iþessi:
Kongressflokkurinn 278 þing-
sæti, en hafði áður 364.
Swatantra-flokkurinn, sem
er í ætt við lýðræðissinnaða
íhaldsflokka á vesturlöndum,
43 þingsæti í stað 22 áður.
Jan Sangih-flokkurinn, sem
er flokkur afturthaldssamra og
þjóðernissinnaðra Hindúa, 35
þingsæti í stað 12 áður. Hann
fékk meirihluta í höfuðborg-
inni, Nýju Dellhi, en þar var
það eitt helzta baráttumál fhans,
að hinar heilögu kýr væru látn
ar í friði.
Hægri kommúnistar, sem
fylgja Moskvu, 21 þingsæti, en
áður hafði Kommúnistaflokkur
inn áður en hann skiptist í
Moskvukommúnista og Peking
kommúnista, 11 þingsæti.
Vinstri kommúnistar, sem
fylgja Peking að málum, 19
þingsæti. í fylkiskosningunum
urðu þeir mun sigursælli en
Moskvukommúnistar, t. d. ;
Kerala, og fengu í heild mun
meira atkvæðamagn. Ef komm-
únistar hefu verið ókiofnsr,
myndu þeir hafa orðið iar.g
stærsti fíokkurinn á eftir Kon-
gressflokknum.
Praja-jafnaðarmannaflokkur-
inn 10 þingsæti, en hafði áð-
ur 9.
Samyukta-jafnaðarmanna
flokkurinn 23 þingsæti, en
ihafði áður 11.
Dravida-flokkurinn, sem er
Óháður flokkur í Madras og
berst aðallega fyrir viðlialdi
sérstaks tungumáls þar (Tam-
il), 25 þingsæti í stað 8 áð-
ur. Það var einn af fransbjóð-
endum hans, sem felldi Kamar
aj, formann Kongressflokksms,
en hann hafði áður verið for-
isætisráðherra í Madras og
taldi sig öruggan þar.
Óháðir þingmenn eru taldir
49. AJIs eru þingmenn á sam
bandsþinginu 520, en voru áð-
ur 509. Ellefu nýjum þingsæt
um hafði verið bætt við með
tilliti til fólksfjölgunar og end
urskipunar í kjördæmunum.
EINS og kunnugt er, hefur
Kongressflokkurinn farið með
völd óslitið síðan Indland varð
sjálfstætt eða í 20 ár. Öll
óánægja hlaut því að bitna
á honum, en hún hefur mjög
magnazt seinustu árin, m.a.
vegna uppskerubrests, er leitt
hefur til almennrar hungurs-
neyðar í landinu. Það styrkti
hins vegar aðstöðu Kongress-
flokksins, að andstæðingar
hans voru margklofnir. fhalds
menn voru klofnir í trvo
flokka, kommúnistar !í tvo
flokka, jafnaðarmenn í tvo
flokka, og auk þess var fjöldi
smáflokka og óháðra fram-
bjóðanda.
Samkvæmt framangreindum
tölum, hefur Kongressflokkur
inn alltaf tapað um 90 þing-
sætum. Það er vitanlega mikið
áfall. Hitt er þó vafalaust enn
meira áfall, að hann missti
meirihluta sinn í helmingi
fylkjanna. Fylkin sem hafa all
viðtæka heimastjórn, eru sext
án. Flokkurinn hafði áðui
meirihluta á þingum þeirra
allra, nema 1 Keraia. Nu missti
hann til viðbótar meirihlutann
í Madras, þar sem áðurnefnd
ur tungumálaflokkur fékk
meiri'hlutann, í Orissa, þar sem
Swatantraflokkurinn mun
sennilega taka við stjórn með
aðstoð óháðra, og í Vestur-
Bengal, þar sem Calkutta er,
en þar er líkleg samsteypa
Pekingkommúnista og óháðra.
í Kerala vann samsteypa und
ir forustu Pekingkommúnista.
Þá missti Kongressflokkurinn
meirihluta sinn í fjórum fylkj
um öðrum, Punjab, Rajasthan,
Uttar Pradesh og Bihar, en
í þessum fylkjum eru andstæð
ingar hans svo klofnir að ef til
vill getur hann farið þar á-
fram með völd með aðstoð ein-
hverra smáflokka og óháðra.
Únslit fylkiskosninganna
þykja líkleg til þess, að á-
greiningur aukist milli sam-
ríkisins og fylkjanna, og það
geti ýtt undir það að Indland
skiptist í fleiri ríki. Annað.
sem þykir ills\ viti í því sam- |
bandi er það, að hægri menn I
unnu mest á í Norður Indlandi, 9
þar sem Hindúar eru sterkas*'- |
Lr, en vinstri menn unnu eink 1
um á í Suður-Indlandi, þar |
sem áhrif Hindúa eru minni. |
VAFALAUST' veitur fram-
tíð Indlands mjög á því, hvern
ig samheldnin verður í Kon-
gressfl. næsta kjörtímabil.
Flokkurinn er ósdm.-.cæðp-. í
honum eru bæði vinstri menn
og hægri menn. Indira Gandhi
er umdeild, en ssnnilegt er
þó, að flokkurinn hefði heðið
meiri ósigur undir annarri for
ustu. Samt er nú uppi háværar
kröfur eftir kosningarnar um
„sterkari" forustu og hafa
þeir, sem það mæla, einkum
augastað á Desai, f./rrv. fjár
málaráðherra, sem er íhaldssam
ur Hindúi, 72 ára gamall. Að
þeim Indiru Gandhi og Desai
frágegnum, er einkum nefnd
ur Ghavan innanríkisráðherra,
sem var áður varnarmálaráð-
herra og þótti reynast vel sem
slíkur, en þar áður var hann
aðalleiðtogi flokksins í Mahara
sjtra, en þar hélt flokkurinn
einna bezt velli i kosningunum
nú.
Þingflokkur Kongressflokks-
ins kemur saman 12. þ. m. til
að velja forsætisráðherra. Þess
fundar er beðið með eftirvænt
ingu, þvi að hann getur orðið
örlagaríkur fyrir Indland.
Þ.Þ.