Tíminn - 23.04.1967, Blaðsíða 6

TIMINN
SUNNUDAGUR 23. aprfl 1967
FALLNAR HETJUR
DYLAN
THOMAS
Dylan Thomas lézt í New
York þann 9. nóveníbex 1958.
Hann hafði farið til New York
tiil iþess að lesa u-pp úr lei!k-
ritum og ljóðum, en þetta var
tekjulind, sem hann bafði orð-
ið æ meira (háður eftir því,
sem árin liðu. Kvöld eitt eftir
erilsaman dag, yfirgaf hann í-
búð sína og kom ekki aftur
næsfcu 90 mínúfcurnar. Þegar
hann kom til baka sagði hann
ráðskonunni, að hann hefði
dembt ofan í sig 18 sjússum
af Wlhiskýi. Skömmu seinna
féll hann í dá, og lá í sex dæg-
ur án þess að vita í þennán
heim né annan. Hann félkk
aldrei meðvitund. Sögurnar um
síðustu lífdaga Thomasar eru
mjög ýktar. Jafnvel sagan um
18 sjússana reyndist eftir þvi,
sem hrezkir vinir hans kom-
ust að, aðeins vera dæmigerðar
ýkjur, svo sem oft vill verða
þegar miklar persónur eiga í
hlui. En Thomas hafði samt
drulkkið kvöldið, sem hann dó,
og um tíma bafði bann verið
illa haldinn líkamlega. Það
var nofckurs konar opinber
staðffesting á hinni bóhemísku
arfsögn um Dylan Thomas, þeg
ar banamein hans var sagt
vera „sfcemmd á heila“. Tho-
mas varð aðeins 39 ára að aldri,
en óreglusamt líferni hans
flýtti wjög fyrir dauða hans.
Harin var sífellt flæktur í smá-
skuldir. Heimilislaus var hann
til ársins 1949, en þá fékík hann
ókeypis not að húsi einu við
Lauglharne í Carmarthenshire.
Hann borðaði sparlega, reykti
stöðugt, og lýsti því jafnframt
einu sinni yffir, að hann hefði
aldrei skrifað eina einustu ljóð
línu, meðan krár voru opnar.
Hann var afskaplega .feiminn
£ návist ókunnugs fólks, sér-
sfcaklega eff það var frægt, en
meðal vina gat hann leikið
hlutverk hins veraldarvana
skrafihreyffna kaffibúsaskálds.
Óöryggi Ihans var efcki aðeins
félags og fjármálalegs eðlis,
heldur var Thomas eins og
mörg önnur skáld mjög var við
óstöðugleika hæffileika sinna,
og honum fanost stundum sem
tilvera sín byggðist á þessum
hverfulu eiginleifcum. Þegar
hann var ungur maður í Swan-
sea, hafði hann eitt sinn lýst
■ sjálfum sér sem „Rimbaud frá
Cwmdonkin Drive“. Hann sagði
offt, að bann byggist ekki við
þvi að ná fertugs aMri, og
hann varð aðeins tveimur árum
eMri en Rimbaud. Hann varð
var við það, að hann eyddi
tíma sínum og bæfileikum til
einskis, í kvikmyndahandrit, út
varpsumræður, fyrirlestra og
ef til vill það sem hann hafði
minnst upp úr, í bréfaskriftir,
þar sem hann fór firam á lán,
styrki og aðra aðlstoð. Enda
þótt hann ætti mjög auðvelt
með að sikrifa, þarfnaðist hann
langs tíma, þar sem hann gat
ótruflaður einbeitt sér að hin-
um alvarlegu verkum sínum.
Hvað sem alla ytri óreiðu lífs
hans snerti, þá lét hann ekkert
aftra sér frá því að ná sem
mestri fullkomnun í Ijóðagerð
sinrii. Hann endurritaði verk
sín stöðugt. Handrit bans voru
þafcin útskrifcuðum línum, og
leiðréttingum rétt eins og
spássíuathiugasemdir í kross-
gáfcu.
Sem drengir í barnasfcóian-
um í Swansea við lok styrj-
aldarinnar, vissum við auðvit-
að ekkert um þjáningar sfcálda
lífsinis, þótt við á hinn bóg-
inn hefðum heyrt mikið um
glæsimenrosku þess. Thomas
var uppálbaldið okfcar. Við viss-
um, að hann hetfði verið rit-
stjóri skólablaðsins og leifcið á
sviði. En mest urðurr við þó
hrifnir af Thomas, þegar við
fengum lánað eintak af „Port-
raÞ of the Artist as a young
Dog“. Þetta safn sjálffsævisagna
var nákvæmlega það, sem við
höfðum vonast eftir í bók-
menntum. Leikandi létt, bráð
fyndið, og kjarnyrt. Það var
borgin okfcar og skólinn, sem
hann skrifaði um. Við könn-
uðumst við hvert kenniieiti ailt
frá Pleasant fjalli til Orms
böfuðs. Uro þetta leyti lásum
við, um það, að hinn „ungi
herra Thomas“ væri atvinnu-
laus, en menn bjuggust við því,
að hann myndi freista gæf-
unnar í London og jafnvel
vinna sem lausráðinn blaðamað
ur í Chelsea.
í apríl 1951 kom Thomas i
heimsókn til háskólans í Swan-
sea, til þess að tala. Hann var
feitari, bústnaði, og eldri, en
við höfðum búizt við. Við vor-
um ekkert sérlega hriffnir, þeg-
ar hann byrjaði. „Ég myndi
halda fyrirlestur, ef ég hetfði
ekki skrifað hann með ósýni-
legu blefci á toilet pappír og
skilið það eftir úti í sólinni.“
f stað þess las hann úr verk-
um Yeats, Audens, Plomers, og
Herberts Reads.
Etftir á fórum við aliir á
krá eina. En þar sem honum
fundust samræðurnar ekki neitt
sérlega skemmtilegar dró hann
sig algerlega í Mé. Inroan tíð-
ar fór hann. Allt sem hann
hafði upp úr þessari heimsófcn,
voru fiáein sterlingspund, sem
Tbe English Society borgaði
honiun. Hann blýtur að hafa
eytt mörgum slíkum tilgangs-
lausum kvöidum.
Það er sorglegt að Tbomas
sfculi hafa dáið rétt í þann
mund, sem peningaáhyggjur
hans voru á enda. Hann hafði
lokið leikriti sínu „Under Milk
Wood“ áður en hann fór til
Bandarfkjanna, og ljóðasafn
hans, sem gefið hafði verið út
árið áður, seldist mjög vel.
Astæðan tii þess, að hann fór f
þessa síðustu fyrirlestrarfferð,
var — fyrir utan það að losa
sig úr skuidum — að fá eitt-
hvað upp í kostnað til þess að
heimsækja Stravinsky í Kaii-
forníu. Þeir ætluðu að vinna
saman að óperu.
Orðalagið „skemmd á heila“
er þung ákæra. Þar sem mað-
ur skilur það ekki læknisfræði
legum skilningi getur maður
aðeins litið á það, sem vondan
siðferðilegan dóm.
Meiningin skilst, en hefði
ekki verið hægt að segja hana
viðkunnanlegri hátt.
Geoffrey Nicholson.
Salvatore
GIULIANO
Sailvatore Giuliano var verik-
færi í hendi taugaóstyrkrar
ytfirstéttar á Sikiley. Mifcill
Mifcili órói ríkti á ítalíu vegna
yffirvofandi aifturhvarfs til þing
ræðis eftir aldarfjórðungs
stjórn fasista. Árið 1946 var
hin undirokaða bændastétt
Sikileyjar farin að ráðast inn
á hin óræktuðu lönd stórjarð-
eigandanna, og menn óttuð-
ust, að við kosningar myndu
þeir kjósa vinstri flofckana.
Mafían og jarðeigendur voru
staðráðin í að koma í veg
fyrir þetta. Ráðabrugg það,
sem þeir höfðu á prjónunum,
kann að þykja fráleitt í dag,
en naut töluverðs stuðnings
á þessum tíma. Sikiley átti að
-segja skilið við ítalíu, sem
menn töldu vera að komast
undir yffirráð kommúnista, og
verða fyl'ki í Bandaríkjunum.
Til þess að koma þessu í
framkvæmd, þurfti dugmikinn
mann, og samsteypa landeig-
enda og Mafíunnar komu sér
saman um Giuliano, foringja
eins hinna 30 útlagaflokka,
sem þrifust í ringulreið þeirri,
sem ríkti á Sikiley eftir stríð-
ið. Giuliano var orðinn þjóð-
sagnapersóna aðeins 23 ára
gamall. Hann vax hötfuðpaur-
inn í mörgum ránum og flótt-
um, leit á sjólfan sig sem
ógnvald hinna ríku. Hann
dreiffði mifclu af ránsfengn-
um tii ýmiss konar góðgerða-
starfsemi og hélt uppi ströng-
um aga í bækistöð sinni í
Montelpre.
Hann kynntist nú myrkvið-
um stjóramálalegra samsæra,
Á leynilegum fundi voru hon-
um fengin yfirráð liðsatfla
skilnaðarlhreyfingarinnar á
vestur hluta Sikileyjar. Giuli-
ano átti að fá uppgjöf saka
sinna, sem voru margvíslegar,
og að auki átti hann að fá
gott embætti í hinni nýju
Sikileyjarríkisstjóm, sem átti
að stofna.
Þetta var efcki ósvipað og að
Hrói Höttur hefði, samþykkt
að taka við aðalstign. Giuliano
var sennilega jafnoki FMels
Castro á sviði sfcæruhernaðar,
og eitt sinn hélt hann heilli
deild fótgönguliða, sem naut
stuðnings úr lofti, í skefjum
með aðstoð hundrað manna.
Baráttan gegn Giuliano ein-
kenndist af leynilegum brögð-
um og svikum, svo að nú-
tíma njósnasaga hljómar sem
baraaævintýri í samanburði
við það. Eitt sinn sat Verdi-
ani foringi öryggissveitanna,
sem settar höfðu verið til höff-
uðs ber Giuliano, við matborð
glæpaforingjans í afskefcktu
húsi, á meðan ráðizt var á
menn hans úr launsótri og
þeirn slátrað í fjöllunum. Nyt-
semi sú, er yfirmenn Giuliano
höfðu af honum, tók að
minnka þegar skilnaðarihreyf
ingin varð að engu, og efftir
það átti hann aðeins einu verki
ólokið. Honum var skipað að
drepa bændur þá, sem farið
höfðu að hlýða á vinstri sinn-
aða ræðumenn við 1. maí Ihó-
tíðahöMin f Portélia 1947.
Þetta gerði hann og tryggði
þar með lénsvaMinu ySnráð
Sifcileyjar, en með þvi nndir-
ritaði hann einnig dauðadóm
sinn. Einu sinni enn hatfði
horoum verið loffað frelsi, en
hann vissi of mikið til að hann
fengi að halda liffi. Að lofcram
var hann skotinn tl bana i
svefni af bezta vini sinum.
Dæmigerð lausn Mafíunnar á
vanda, sem skapast er vinsæl
hetja verður opinbert vænd-
ræðabara.
J