Tíminn - 30.05.1967, Side 3

ÞRIÐJUDAGUR 30. maí 1967
TÍMINN
Kristján Thorlacíus:
Efnahagsvandamálíð og kjaramálin
Það Ieikur vart á tveim tung
um, að Danir höfðu áður fyrr
mikinn arð af verzlunarrekstri
sínum hér á landi og öðrum
atvinnufyrirtækjum, og er það
stundum á orði haft, að Kaup-
mannahöfn hafi að nokkru leyti
verið byggð fyrir þennan gróða.
Á sama tíma höfðust íslend-
ingar sjálfir við í hreysum og
bjuggu við bjargarskort.
f þeirri kosningabaráttu, sem
nú er háð, ber margt á góma,
eins og tíðkast, bæði stór mál-
efni og smámál. Mönnum er al-
mennt ofarlega f huga þessa
daga það ískyggilega ástand,
sem ríkir nú í atvinnumálum
þjóðarinnar, þegar hverja at-
vinnugreinina af annarri ber
npp á sker vegna fjárhags-
erfiðleika.
En þó menn hafi áliyggjur
vegna þeirra erfiðleika, sem
skapazt hafa í atvinnu og pen-
ingamálum þjóðarinnar, vegna
rangrar stjórnarstefnu og
slæms stjórnarfars undanfar-
inna ára, er það þó eitt, sem
fjöldi manna hefur mestar á-
hyggjur af vegna framtíðarinn
ar, en það er sú skoðun, sem
sífellt verður vart hjá ríkis.
stjórninni, að fslendingar eigi
að ganga í Fríverzlunarbanda-
lagið og væntanlega síðar í
Efnahagsbandalag Evrópu.
Ótti manna byggist fyrst og
fremst á þeirri sögulegu stað-
reynd, sem ég minntist á, að
fyrr á tímum þegar erlendir
aðilar höfðu réttindi til atvinnu
rekstrar hér á landi, hirtu þeir
ágóðann af striti landsmanna,
fluttu hagnaðinn til síns heima
lands, en hér á okkar fagra
landi sat hnípin þjóð í vanda.
Er ástæða til þess, að við
íslendingar stígum nokkurt það
skref, sem hefur í för með sér
þá hættu, að þessi saga endur-
taki sig?
f þessu máli hafa forráða-
menn þjóðarinnar ekki þá af-
sókun, að þeir viti ekki, hvað
fyigir því að ganga í Efnahags-
bandalagið.
Þau tvö efnahagsbandalög,
sem um er að ræða, hafa þegar
verið stofnuð fyrir nokkrum
árum með grundvallarsamning-
um milli þeirra þjóða, sem
stofnuðu til þessara samtaka.
Þeim samningum verður ekki
breytt fyrir okkur fslendinga,
og þess vegna vitum við að
hverju við göngum, ef ákveðiði
verður að sækja um aðild að
oandalögunum.
f hinum svonefnda Rómar.
sáttmála, sem er grundvallar-
samningur Efnahagsbandalags
Evrópu eru ákvæði, sem hrein-
lega afsala vcigamiklum þátt-
um í fullveldi 'þeirra þjóða, sem
gerast aðilar að Efnahagsbanda
laginu, í hendur stjórnar banda
lagsins. Þetta þýðir auðvitað
fyrir smáþjóð, að hún afsalar
hluta af sjálfstæði sínu í hend.
ur þeirra stórvelda, sem eru
hið ráðandi afl í Efnaliagsbanda
taginu. Auðvitað yrðu fulltrúar
ísiands aldrei annað en áheyrn
arfulltrúar í stjórn bandalags-
ins með bænarskrá i hendi, eins
og varð hlutskipti fulltrúa fs-
lendinga um langan aldur í sam
skiptum þjóðarinnar við dönsk
stjórnarvöld.
Þó eru þau ákvæði sáttmál-
ans hættulcgust, sem fjalla um
gagnkvæm atvinnuréttindi í
iöndum bandalagsins og gagn.
kvæm réttindi hvers Iands um
sig til þess að stofna til at-
vinnurekstrar í hverju hinna
aðildarríkjanna.
Á undanförnum árum hefur
það farið vaxandi, að hingað
sæki útlendingar víðsvegar úr
neiminum til þess að leita sér
vinnu um stundarsakir, en til
þess þarf leyfi íslenzkra stjorn-
arvalda. Sumt af þessu iólki
hefur vafalaust verið ágætt
fólk, en innan um hafa verið
svartir sauðir, sem vægast sagi
hafa ekki verið líklegir til að
bæta þjóðfélag okkar.
Meðal milljónaþjóða Evrópu
er margur misjafn sauður, og a
samri stundu sem við gerumst
aðilar að Efnahagsbandalagi
Evrópu, hafa allir þegnar að-
ildarþjóðanna jafnan rétt og
víð íslendingar sjálfir tii þe;s
að leita sér atvinnu hér á landi,
án sérstaks leyfis. f sumum
aðildarríkjanna hefur verið ali
mikið atvinnuleysi og þaðan
hafa menn á undanfömum ár.
um streymt til Norðurlanda í
stórum hópum til þess að leita
sér atvinnu.
Ég þori ekki að spá neinu
um það í live ríkum mæli íbú
ar Efnaliagsbandalagsríkjanna
myndu leita hingað atvinnu, en
því hygg ég að reikna megi
Kristján Thorlacius
með, að fslendingar myndu fá
frá þessum löndum verulega
samkeppni um þá atvinnu, sem
fyrir hendi er hér.
Og þá eru það hin óhcftu
réttindi útlendinga til atvinnu
rekstrar hér á Iandi.
Allir vita, að fjármagnseig-
endur hjá stórþjóðum eru sí-
fellt á liöttum eftir aðstöðu til
þess að koma á fót. arðvænleg
um fyrirtækjum, hvar sem er
í lieiminum. Og það er alveg
áreiðanlegt, að erlend fyrirtæki
setja hér á fót atvinnurekstur
í þeim greinum, sem arðbærast
ar eru — fleyta rjómann ofan
af atvinnurekstrarmöguleikun-
um — liinu fá heimamenn að
halda fyrir sig.
Og þegar hingað taka að
streyma hundruð og ef til vill
þúsundir erlendra manna í at-
vinnuleit, jafnréttháir fslend-
ingum, verður erlendum og
innlendum atvinnurekendum
léttur róðurinn að halda kaup
gjaldi í því lágmarki, sem
þeim hentar,
Þið hafið vafalaust veitt því
athygli að í dagblöðunum hafa
þessa dagana birzt auglýsingar
frá Aluminvcrksmiðjunni í
Straumsvík um lausar stöður
hjá þessu erlenda fyrirtæki,
sem ber íslcnzkt nafn og kall-
ar sig íslenzka Álfélagið h. f-
Þarna er um að ræða stöður
forstöðumanna verkstæða, vakt
formanna, sölumanna, rafvirkja
o. fl.
Það er eftirtektarvert, að
skilyrði tii að hljóta stöður þess
ar er að kunna þýzku eða
ensku eða bæði máíin. Það er
gott, að sem flestir íslendingar
læri erlend tungumál- En
hvernig haldið þið, að okkur
fyndist sú þróun, að íslendingar
þyrftu að vera fullfærir i er-
lendu tungumáli eða jafnvel
fleiri en einu erlendu máli, til
þess að vera taldir færir um
að vinna t- d. sem verkstjórar
og iðnaðarmenn hjá fyrirtækj
um í föðurlandi okkar?
Við skulum minnast þess, að
fyrir síðustu alþingiskosningar
voru stjórnarflokkarnir komn
ir á flugstig með að sækja um
aðild að efnahagsbandalaginu,
og viðskiptamálaráðherra hélt
hástemmda ræðu i Þjóðminja
safninu um að það væri heppi
legast fyrir okkur og aðrar
þjóðir að tengjast stærri heild
— við gætum ekki staðið utan
efnahagsbandalagsins.
Það strandaði ekki á neinu
öðru en því þá, að Bretar
fcngu ekki inngöngu í Efna-
hagsbandalagið. Nú verða þeir
sennilega teknir inn og þess
vegna kemur vafalítið að því
á næsta kjörtímabili, að ákvörð
un verði tekin um, hvort fs-
land gerist aðili að Efnahags-
bandalaginu. Ríkisstjórnin ætl
ar að fara að stíga fyrsta skref
ið með inngöngu í Efta.
Ef við göngum í Efnahags-
bandalag Evrópu verður það
banabiti íslenzks iðnaðar, launa
kjörum hér á Iandi verður
þrýst niður með innflutningi
erlends verkafólks og arðbær
asti atvinnureksturinn mun fær
ast á erlendar hendur.
Framsóknarflokkurinn hefur
lýst sig algerlega andvígan þvi
að íslendingar gangi í Efna
hagsbandalögin. Hann vill
tryggja viðskipti við þessi ríki
með venjulegum viðskiptasamn
ingum og engum réttindum af-
sala.
Þessar alþingiskosningar geta
orðið örlagaríkar. Á þeim getur
oltið efnahagslegt og menning
arlegt sjálfstæði þjóðarinnar.
Ég vona, að þeir verði marg
ir, sem vilji á næstu dögum
leggja sig fram til þess að efla
Framsóknarflokkinn og bægja
þannig frá þeirri hættu, að þeir
menn, sem misst hafa trú á
land sitt, afsali ré^tindum þjóð
arinnar, sem henni eru dýr-
mætust.
TILBOÐ
óskast í malar og sandsorteringartæki (Hristisigti)
með færiböndum og öljru tilheyrandi. Ennfrem-
ur malar og sandþurrkara með færibandi. Upp-
lýsingar verða veittar á *krifstofu vorri kl. 10—12
árdegis næstu daga. Timoðin séu í hvort tækið
fyrir sig og verða opnuð á skrifstofu vorri kl. 11
árdegis, föstudaginn 2. 'úni.
Sölunefnd varnarliðseigna
Auglýsið í TÍMANUM
STJÓRNUNARFÉLAG iSLANDS
Aðalfundur Stjórnunarfeiags ísiands verður hald-
inn, laugardagin n3. júní kl. 14,00 í Átthagasal
Hótel Sögu.
Fundarefni:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Karl H. Masters rekstrarhagfræðingur
flytur erindi á ensku, er nefnist:
Stjórnandinn sem ieiðtogi.
STJÓRNIN.
3
Á VÍÐAVANGI
Dýrlingurinn
Sjálfstæðisflokkurinn virðist
hafa valið sér dýrling er hann
ætlast til að ríki með Bjarna
eða án í höll þeirri, sem Við-
reisnarháteigur nefnist, en oað
er cins konar Hliðskjálf, sem
íhaldið boðar nú að reist verffi
á „viðreisnargrunninum", ef
stjórnarflokkarnir haldr. velli.
Þetta er nú í annað sinn á
skömmum tíma, sem Morgun
blaðið básúnar orð dýrlingsins
á forsíðu, og nú með risamynd
í ranni hins friðsæla heimili
kirkjumálaráðherrans. Myndin
er því miður ákaflega skugga-
leg, en þó má glöggt greina,
að yfir höfði ráðherrans hang
ir gríðaarstór mynd, cr sýnir
Drangey rísa úr úfnum sæ, en
óvcðursský hrannast á lofti.
Mundi ýmsum sýnast, sem nokk
ur útlegðarblær hvfldi yfir svið
inu öllu, eða dapurleg for-
spá um lok þeirrar orrahríðar,
sem yfir stendur, enda er það
inntak þessarar dagskipunar
Jóhanns Hafsteins, að „örlaga
rík barátta standi nú yfir“, og
,',enginn megi liggja á liði sínu“.
Þó vekur það nokkra furðu,
að kirkjumálaráðherranum
skuli þykja svona mikils bið
þurfa, því að í næstu andrá
segir hann. „Svartsýni og
glundroði einkennir stjórnar
andstæðinga“. Er þá nokkuð
að óttast? Er Viðreisnarháteig
ur í nokkurri hættu? Er nokk
ur ástæða til að birta mynd
af dýrlingnum með útlegðar-
eyna að baki. Sjaldan sigra
menn með svartsýni og glund
roða að vopni? Hvers vegna
æpir Jóhann út úr kolsvartri
Drangeyjarmynd framan á
Mogga?
Hvaða einkunn fengu
Jóhann og Bjarni?
Jóhann Hafstein segir m. a.
svo í þessu neyðarópsviðtali
framan á Mogga á sunnudag.
inn:
„Undir forsæti Olafs Thors
tók Sjálfstæðisflokkurinn að
sér að rétta þjóðarbúið við eft
ir gjaldþrot og öngþveiti
vinstri stjórnarinnar. Þetta
verkefni hefur nú tekizt að
leysa."
Af því að Jóhanu nefnir Ólaf
Thors hæfir að minna á orð
Ólafs sjálfs rétt áður en han’>
lét af embætti forsætisráðherra
1963, er hann sagði, að því
miður hefði „viðreisnai stjórn
inni“ ekki tekizt að ráða við
verðbólguna, en það væri svo
hættulegt, að allt annað væri
unnið fyrir gýg, ef ekki yrði
þar bót á.
Nú segir Jóhann, að stjórn
inni hafi tekizt verkefni sitt.
Annað sagði Ólafur, og hvor
um mundu menn trúa betur?.
Og hvaða cinkunn mundu þeii
Jóhann og Bjarni fá nú hjá
Ólafi, eftir að hafa magnað
þetta, sem Ólafur taldi öllu
öðru verra, um allan helming-’
Einkunnin var gefin begar
1963: Unnið fyrir gýg.
Gaman að vera
ráðherra
Jóhanni þykir harla gaman
að vera ráðherra, og spurningu
um ráffherrareynsluna s-’arar
hann svo: „I aðalatriðum er
reynsla mín af ráðherrastörfum
jákvæð. Vifffangsefnin eru
mikil og mörg og heillandi",
Framhaid á bls. 11