Alþýðublaðið - 19.03.1985, Qupperneq 1

Þriðjudagur 19. mars 1985 55. tbl. 66. árg.
Nokkrir bankar og sparisjóðir:
Fjárfest langt
umfram eigið fé
Nokkrir viðskiptabankar og
sparisjóöir hafa á undanförnum
árum fjárfest langt umfrarn bók-
fært eigið fé. í svörum viðskipta-
ráðuneytisins við fyrirspurnum
Jóhönnu Sigurðardóttur, vara-
formans Alþýðuflokksins, kemur
þannig fram, að hlutfall eiginfjár
sem bundið er í fjárfestingu í varan-
• •
Oryggismál
Evrópu
Jón Baldvin á ráð-
stefnu Alþjóðasam-
bands jafnaðarmanna
Jón Baldvin Hannibalsson, for-
maður Alþýðuflokksins, heldur í
dag áleiðis til Portúgals, þar sem
dagana 20r23. mars mun standa
yfir ráðstefna sem haldin er að
frumkvæði Mario Soares, leiðtoga
portúgaiskra jafnaðarmanna og
verður sérstaklega fjallað um sam-
starf lýðræðisríkja i Evrópu í
öryggismálum.
Soares setur ráðstefnuna á morg-
un. Á ráðstefnunni verða fulltrúar
frá öllum jafnaðarmannaflokkum
Evrópu. Þess má geta að Egon
Bahr, V-Þýskalandi, mun flytja
erindi um stöðu V-Evrópu milli
risaveldanna, Paolo Vittorelli, íta-
líu, flytur erindi um samstarf
Evrópuríkjanna, Klaas De Vries,
Hollandi, flytur erindi um slökun-
arstefnuna og afleiðingar hennar
fyrir öryggi Evrópu og Jacques
Huntzinger, Frakklandi, mun fjalla
um samstarfið innan Atlantshafs-
bandalagsins.
legum rekstrarfjármunum var í lok
ársins 1983 yfir 100% í 6 tilfellum
meðal viðskiptabankanna og
stærstu sparisjóðanna.
Fram kemur að í lok síðasta árs
var þetta hlutfall hjá Samvinnu-
bankanum 106,3%, hjá Alþýðu-
bankanum 170,8% hjá Búnaðar-
bankanum 73,7% og hjá Lands-
bankanum 62,4%, en ekki fengust
upplýsingar frá öðrum bönkum eða
sparisjóðum fyrir stöðuna í lok síð-
asta árs. Sé hins vegar litið til stöð-
unnar í lok ársins 1983, kemur í ljós
að eftirfarandi bankar og spari-
sjóðir höfðu bundið yfir 100%
eiginfjár í fjárfestingum: Sam-
vinnubankinn (118,6%), Verslunar-
bankinn (141,6%), Alþýðubankinn
(140,9%), Sparisjóður Ólafsfjarðar
(139,7%), Sparisjóður Þórshafnar
og nágrennis (107,4%) og Spari-
sjóður Glæsibæjarhrepps (112%).
Hlutfallið hjá Iðnaðarbankanum
var það árið 99,6% og 76,2% hjá
Útvegsbankanum.
Þegar litið er til eiginfjárstöðu
bankanna síðustu árin kemur í ljós
að hlutfallið hjá einstökum bönk-
um og sparisjóðum hefur verið afar
mismunandi. í lok ársins 1982 var
hlutfallið meðal viðskiptabank-
anna lægst hjá Alþýðubankanum
(4,6%) en hæst hjá Verslunar-
bankanum (9,4%). í lok ársins 1983
var hlutfallið lægst hjá Landsbank-
anum (5,7%), en aftur hæst hjá
Verslunarbankanum (12.1%). í lok
síðasta árs var hlutfallið rétt rúm-
lega 5% hjá Landsbankanum og
Alþýðubankanum, en rétt rúmlega
8% hjá Búnaðarbankanum og
Samvinnubankanum, en ekki feng-
ust upplýsingar frá öðrum.
í töflu yfir fjármunamyndun 11
Framh. á bls. 3
Meðfylgjandi myndir voru tekn-
ar á opnum fundi Alþýðuflokksins
áAkureyri um helgina, þar sem um
150 menn og konur komu saman til
að mótmœla aðför Norðmanna að
íslenskum sjávarútvegi með ríkis-
styrkjum og undirhoðum á erlend-
um fiskmörkuðum. Allmiklar um-
rœður urðu á fundinum.
Á laugardagskvöldið var haldin
árshátíð alþýðuflokksmanna á
Norðurlandi. Fórhún fram í félags-
heimili Karlakórsins Geysir og
sóttu hana um 200 manns hvaðan-
œva af Norðurlandi. Við munum
birta myndir frá árshátíðinni siðar,
en hún var í alla staði frábœrlega
vel heppnuð.
Reynir Ingibjartsson, Búseta:
Dæmalaust rugl í
Halldóri Blöndal
„Það hefuraldrei veriö sýnt fram
á að það dæmi (Búseti, innsk. Alb.)
geti gengið upp. við viljum að fólk
eigi sínar eigin ibúðir."
Þannig lýkur viðtali við Halldór
Blöndal í Þjóðviljanum um helg-
ina, þar sem hann er tekinn á beinið
um húsnæðismálin.
Okkur á Alþýðublaðinu lék for-
vitni á að vita, hvað forvígismenn
Búseta hefðu um þessa fullyrðingu
Halldórs að segja. Við hringdum
því í Reyni Ingibjartsson og spurð-
um hann, hvort þeir hjá Búseta
hefðu aldrei sýnt fram á að Búseta-
fyrirkomulagið gæti gengið upp.
„Auðvitað höfum við gert þaðþ
sagði Reynir. „Þetta sem haft er eft-
ir Halldóri Blöndal í Þjóðviljanum
er bara dæmalaust rugl. Ég botna
einfaldlega ekkert í þvi hvað
maðurinn er eiginlega að fara. Það
liggur ljóst fyrir samkvæmt lögum,
að við fáum 80% lán af íbúðarverði
til 31. árs. Síðan reiknum við með
að bankarnir láni okkur um 10-15%
af byggingarverðinu og restin verð-
ur fjármögnuð með Búseturéttind-
um. Það liggur Ijóst fyrir að þeir,
sem fá Búseturéttaríbúð verða að
greiða fjármagnskostnaðinn á 30
árum, en með því að borga ekki
hærri leigu en gerist og gengur í
þjóðfélaginu, er það vel kleift.
Svona félagsskapur er eins öruggur
með greiðslur og hver annar og
þetta dæmi gengur upp, ef bygg-i
ingasjóðirnir og húsnæðisstofnun
sér um sitt. Það veltur því á þeim en
ekki Búseta, hvort dæmið gengur|
upp. Ég vísa þessum ummælum
Halldórs Blöndals á bug, sem al-
gjöru rugli. Við þurfum ekki annað
en að vísa til nágrannalanda okkar,
þar sem þetta kerfi hefur verið við
lýði í áratugi og reynst mjög vel.
Kjarni málsins er lokasetningin í
málflutningi Halldórs Blöndal.
Þeir geta ekki hugsað sér, að íbúðir
Framh. á bls. 3
Maríanna á þing
Marianna Friðjónsdóttir tekur í
dag sæti á Alþingi i fjarveru Jóns
Baldvins Hannibalssonar.
Maríanna var í fjórða sæti lista
Alþýðuflokksins fyrir síðustu al-
þingiskosningar. Bjarni Guðnason,
sem var í þriðja sæti, er erlendis.
Skipan sveitarstjórnar-
mála er tímaskekkja
Ályktun flokksstjórnar um nýja byggðastefnu
Um helgina var haldinn sögu-
legur flokksstjórnarfundur hjá
Alþýðuflokknum. Hann var
sögulegur fyrir þá sök að hann var
haldinn á Akureyri, en þetta var í
fyrsta skiptið í sögu flokksins sem
flokksstjórnarfundur er haldinn
utan Reykjavíkur.
Flokksstjórnarfundurinn var
opinn fyrir alþýðuflokksmenn á
Norðurlandi og sóttu fjölmargir
fundinn auk flokksstjórnarmeð-
lima, sem komu hvaðanæva af
landinu. Fundurinn var einnig
sögulegur að því leyti að sam-
þykkt var róttæk ályktun um að-
alefni fundarins, byggðastefnuna.
Framkvæmdastjórn Alþýðu-
flokksins var falið að skipa starfs-
hóp um þetta málefni og fær
ályktunina í veganesti, en álykt-
unin er á þessa leið:
ÁLYKTUN um nýja
byggðastefnu
„Flokksstjórn samþykkir að
fela framkvæmdastjórn að skipa
starfshóp til þess að vinna að mót-
un nýrrar byggðastefnu jafnaðar-
manna. Niðurstöður starfshóps-
ins verði lagðar fyrir flokksstjórn
til umræðu og afgreiðslu. Aður en
flokksstjórn tekur tillögurnar til
endanlegrar afgreiðslu skulu þær
sendar út til allra flokksfélaga til
umræðu og umsagnar.
Starfshópnum er falið að taka
afstöðu til eftirfarandi meginhug-
mynda:
1. Til þess að draga úr mið-
stjórnarvaldi ríkisins og emb-
ættismannakerfis þess skal
koma á nýjum stjórnsýsluein-
ingum í sveitarstjórnarmál-
um, er taki við veigamiklum
verkefnum sem nú heyra und-
ir ríkisvaldið og fái sjálfstætt
ákvörðunar- og fjármálavald
á þeim sviðum.
2. Fjórðungarnir eða fylkin
skulu annaðhvort fylgja hinni
gömlu fjórðungaskipan,
ásamt með höfuðborgar-
svæðinu, eða núv. kjördæma-
skipan.
3. Hinnýjaskipansveitarstjórn-
armála skal ákveðin í stjórn-
arskrá lýðveldisins. Efnt skal
til sérstaks stjórnlagaþings til
þess að lúka endurskoðun
stjórnarskrárinnar, og um
leið kveða á um kjördæma-
skipan og kosningalög.
4. Kosið skal til fylkisþings með
lýðræðislegum hætti, eins og
til annarra sveitarstjórna.
Fylkisþingin skipi hverju
fylki sérstaka stjórn.
5. Endurskoða skal núgildandi
lagaákvæði um tekjustofna
hins opinbera, nieð það fyrir
augum, að fylkin öðlist fjár-
hagslegt sjálfstæði og hafi
sjálfstætt skattlagningarvald
og sjálfstæða tekjustofna.
6. Að því skal stefnt að saman
fari ákvörðunarvald, fram-
kvæmd og fjárhagsleg
ábyrgð, þegar fylkjunum er
fengin sérstök verkefni.
7. Að því skal stefnt við endur-
skoðun bankalaga, að í
hverju fylki starfi öflugur rík-
isbanki með óskoruðum
gjaldeyrisverzlunarréttind-
um.
8. Tillögur að nýrri stjórnar-
skrá, sem samþykktar verða á
stjórnlagaþingi, verði lagðar
fyrir þjóðina 1 þjóðarat-
kvæðagreiðslu.
Greinargerð
Megintilgangur þessara til-
lagna er að setja skorður við sí-
vaxandi miðstjórnarvaldi ríkisins
og embættismannavalds þess með
því að dreifa hinu pólitíska valdi í
innanlandsmálum á fleiri hendur
og færa það nær fólkinu.
Núverandi skipan sveitar-
stjórnarmála er tímaskekkja.
Sveitarfélögin eru alltof mörg og
of smá og of ósjálfstæð, gagnvart
ríkisvaldinu. Sveitarfélögin eru í
núverandi skipan eins konar nið-
ursetningar stjórnkerfisins. Þau
eru ekki nægilega fjárhagslega
sjálfstæð. Réttur þeirra til frum-
kvæðis um framkvæmdir er of
takmarkaður. í flestum tilvikum
þurfa sveitarstjórnir að leita á
náðir Alþingis, ríkisstjórnar, sér-
stakra sjóða, banka og stofnana
um fyrirgreiðslu og mótframlög
til framkvæmda. Einn versti galli
núverandi skipunar er sá, að
frumkvæði mála, ákvörðunar-
vald og fjárhagsleg ábyrgð fer
sjaldnast saman.
Núverandi kerfi er því hvort
tveggja ólýðræðislegt og óskil-
virkt stjórnsýslukerfi.
Þessu vilja jafnaðarmenn
breyta með róttækri uppstokkun
á stjórnkerfi sveitarstjórnarmála,
með nýskipan byggðamála.
Starfshópi framkvæmda-
stjórnar er jafnframt falið ’að end-
urskoða tillögur svokallaðrar
„stofnananefndar", sem skilaði
álitsgerð og tillögum um flutning
ýmissa ríkisstofnana eða útibúa
þeirra og deilda, út í landsfjórð-
ungana.
Jafnframt er starfshópum falið
að endurskoða tillögur, sem fram
voru settar um það leyti sem lýð-
veldið var stofnað og á næstu ár-
um þar á eftir, um fylkjaskipan í
líkingu við hina fornu landsfjórð-
unga, sem einn af hornsteinum
stjórnskipunar lýðveldisins sam-
kvæmt nýrri stjórnarskrá.
Sérstaklega er vakin athygli á
samþykktum Fjórðungsþings
Austfirðinga 1946 um þetta efni.