Alþýðublaðið - 26.11.1985, Síða 4

alþýóu-
Þriðjudagur 26. nóvember 1985
Alþýðublaöið, Ármúla 38, 108 Reykjavik
Sími: (91) 81866, 81976
Útgefandi: Blaö hf.
Ritstjóri: Árni Gunnarsson (ábm.)
Blaðamenn: Friðrik Þór Guömundsson og Ása Björnsdóttir
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guömundsdóttir
Setning og umbrot: Alprent hf., Ármúla 38
Prentun: Blaöaprent hf., Síöumúla 12
Áskriftarsíminn
er 81866
Atvinnukönnun í byggingariðnaði:
11 % fækkun starfsmanna á
Norðurlandi eystra á 1 ári
Ýmsir búast við verkefnaskorti fyrstu 3 mánuði næsta árs atvinnukönnun i byccincaridnadi
Nýlokið er atvinnukönnun, sem Landssamband
íslenskra iðnaðarmanna efndi til í byggingariðnaði. Þar
var spurt um starfsmannafjölda, verkefnastöðu, helstu
verkefni og uppsagnir fastra starfsmanna. Alls bárust
svör frá 108 fyrirtækjum og iðnmeisturum, sem hafa í
þjónustu sinni 2400 starfsmenn eða yfir fjórðung þeirra,
sem starfa við byggingariðnað á vegum einkaaðila.
4 prósent færri
Niðurstöður könnunarinnar
sýna, að starfsmenn í byggingar-
iðnaði á landinu öllu hafi verið um
4% færri í byrjun október en á
sama tima í fyrra. Er það sennilega
minni fækkun en margir höfðu bú-
ist við. Astandið er hins vegar tals-
vert misjafnt eftir landshlutum og
einnig eftir því, hvers konar starf-
semi fyrirtækin stunda.
Ef litið er á atvinnuástand og
verkefnastöðu eftir því, hvaða
starfsemi stunduð er, kemur í ljós,
að ástandið er einna verst hjá þeim
aðilum, sem hafa sérhæft sig í
framleiðslu íbúðarhúsnæðis, og á
Þau voru
kjörin í sam-
bandsstjórn
VMSÍ
Á síóasta þingi Verkamanna-
sambands íslands voru eftirtaldir
kjörnir í sambandsstjórn: fyrir árin
1985—’ 87:
Aðalheiður Þorleifsdóttir, Akur-
eyri. Dagbjört Sigurðardóttir,
Stokkseyri. Einar Karlsson, Stykk-
ishólmi. Elína Hallgrímsdóttir,
Reykjavík. Guðríður Elíasdóttir,
Hafnarfirði. Guðrún E. Ólafsdótt-
ir, Keflavík. Guðmundur J.
Hallvarðsson, Reykjavík. Hafþór
Rósmundsson, Siglufirði. Halldór
Björnsson, Kópavogi. Hallgrímur
Pétursson, Hafnarfirði. Hrafnkell
Jónsson, Eskifirði. Jóhanna
Friðriksdóttir, Vestmannaeyjum.
Jón Karlsson, Sauðárkróki.
Kristján Ásgeirsson, Húsavík. Páll
Jónsson, Vík. Pétur Sigurðsson,
ísafirði. Sigfinnur Karlsson, Nes-
kaupstað. Sigrún Clausen, Akra-
nesi. Sigrún Elíasdóttir, Borgar-
nesi. Sigurður Óskarsson, Hellu.
Sævar Frímannsson, Akureyri.
Varamenn:
Anna María Hafsteinsdóttir, Sauð-
árkróki. Bárður Jensson, Ólafsvík.
Garðar Steingrímsson, Mosfells-
sveit. Hallsteinn Friðþjófsson,
Seyðisfirði. Helga Jóhannesdóttir,
Stöðvarfirði. Jóhann Möller, Siglu-
firði. Karítas Pálsdóttir, ísafirði.
Matthildur Sigurjónsdóttir, Hrísey.
Þorbjörg Samúelsdóttir, Hafnar-
firði.
Endurskoðendur:
Benedikt Franklínsson, Selfossi.
Snjólaug Kristjánsdóttir, Reykja-
vík.
Varaendurskoðandi:
Sæmundur Valdimarsson, Reykja-
vík.
Framkvæmdastjórn VMSÍ skipa:
Guðm. J. Guðmundsson. Ragna
Bergmann. Guðríður Elíasdóttir.
Jón Karlsson. Sævar Frímannsson.
Karl Steinar Guðnason. Jón Kjart-
ansson. Halldór Björnsson.
Sigfinnur Karlsson.
það bæði við um byggingameistara,
sem byggja og selja á hefðbundinn
hátt, og einingahúsaframleiðendur.
Eru ástæðurnar m.a. þær, að sala
hefur dregist saman og verðlækkun
orðið á fasteignamarkaðnum, um
leið og raunvextir á lána- og verð-
bréfamarkaði hafa hækkað að mun
og útborgun húsnæðislána tafist.
Staðan verst í Norðurl.
eystra
Af einstökum landshlutum er
staðan greinilega verst á Norður-
landi eystra, einkum þó á Eyja-
fjarðarsvæðinu, en á Norðurlandi
eystra fækkaði föstum starfsmönn-
um fyrirtækjanna um ll°7o frá
október 1984 til október 1985.
Athygli er vakin á, að þessi fækkun
er til viðbótar við stöðugan sam-
drátt á undanförnum árum. Þannig
sýndi athugun, sem Landssamband
iðnaðarmanna og Meistarafélag
byggingarmanna á Norðurlandi
gerðu á sínum tíma, að starfsmönn-
um í byggingariðnaði á Akureyri og
Eyjafjarðarsvæðinu fækkaði um
30“7o frá ársmeðaltali 1980 til fyrsta
ársfjórðungs 1984. Atvinnuhorfur í
byggingariðnaði á Norðurlandi
eystra virðast sömuleiðis ekki góð-
ar, þar sem fyrirtækin í könnuninni
gera ráð fyrir 19% fækkun starfs-
manna fram í janúar á næsta ári.
Fjármögnun ótrygg
Könnunin gefur til kynna, að ef
frá er talið Norðuland eystra, sé
atvinnuástand í byggingariðnaði
ennþá víðast hvar viðunandi og
sums staðar jafnvel gott. Víða á
landinu eru talsvert miklar fram-
kvæmdir í gangi og verkefni full-
nægjandi, en hins vegar er fjár-
mögnun þeirra í mörgum tilvikum
Reykjavíkurlag
— í léttum dúr
Reykjavíkurborg hefur ákveðið
að efna í samvinnu við sjónvarpið
til samkeppni um sérstakt „Reykja-
víkurlag” í tilefni af 200 ára afmæli
borgarinnar á næsta ári. Er til þess
ætlast að lagið sé í „léttum dúr“,
þannig að borgarbúar (og aðrir
landsmenn) geti og vilji syngja lag-
ið þegar svo ber undir.
Samkeppni þessi var kynnt á
blaðamannafundisl. fimmtudagog
kom fram að texti skyldi fylgja
hverju lagi og hann fjalla um borg-
ina, sögu hennar og mannlíf fyrr og
nú. Fyrstu verðlaun verða 100 þús-
und krónur, 2. verðlaun 50 þúsund
og þriðju verðlaun 25 þúsund krón-
ur, alls 175 þúsund krónur. Sérstök
dómnefnd velur fimm lög í úrslita-
keppni, sem fram mun fara í sjón-
varpinu í mars næstkomandi. Síðan
er hugmyndin að gefa úrslitalögin
út á plötu og kassettu. Áhugaaðil-
um er bent á að senda lög sín til af-
mælisnefndar Reykjavíkur í Aust-
urstræti 16, fyrir lok janúarmánað-
ar 1986.
LANDID ALLT
HlutfalLsleg breyting á fjölda startsmanna (%)
Okt. ’84 Okt. '85
-okt. '85 -jan. ’86
Verkt. starfsemi/húsasm. -5.3 -8.0
Húsasmíði 3.7 —4.8
Tréiðnaður -3.1 -3.6
Húsamálun -1.1 -6.7
Múrun 4.8 -19.1
Pípulagning 0.0 -13.7
Rafvirkjun -7.5 0.0
Veggfóðrun ogdúkal. -13.0 0.0
ALLARIÐNGREINAR -1.0 -7.6
Iðnaðarmenn -0.5 -5.7
Verkamenn -11.8 -14.6
Aðrirstarfsmcnn -1.0 -2.7
STARFSMENN ALLS -4.0 -7.6
Verkefnastaða
Hlutfall (%) þáttlakcnda
scmskorti(r) vcrkefni:
Okt. Jan.
-dcs. '85 -mars '86
Vcrkt. starfscmi/húsasm. 16.3 31.8
Húsasmíði 3.0 41.9
Trciðnaður 3.2 29.8
Húsamálun 10.1 41.7
Múrun 30.9 62.5
Pípulagning 17.3 63.4
Rafvirkjun 0.0 10.5
Vcggfóðrun ogdúkal. 0.0 0.0
ALLAR IÐNGREINAR 13.6 33.9
ótrygg og greiðslugeta húsbyggj-
enda virðist mjög þverrandi. Auk
þess er ljóst, að það mun fljótt segja
til sín í byggingariðnaði, ef langvar-
andi rekstrarstöðvun og atvinnu-
brestur verður í sjávarútvegi víðs
vegar á landinu, eins og nú er því
miður talsverð hætta á.
Áætlun fyrirtækjanna um starfs-
mannafjölda í upphafi næsta árs
bendir til um 8% fækkunar starfs-
manna í byggingariðnaði á tímabil-
inu október 1985 til janúar 1986, og
er mest fækkun áætluð við múrun.
Þátttakendur í könnuninni voru
einnig spurðir um horfur á verkefn-
um til áramóta svo og á fyrstu þrem
mánuðum næsta árs. Þegar þessi
svör hafa verið vegin með mannafla
fyrirtækjanna, kemur í ljós, að um
14% þeirra, sem svara, telja sig
skorta verkefni fram til áramóta, en
um 34% fyrirtækjanna búast við
verkefnaskorti á fyrstu þrem mán-
uðum næsta árs. Til samanburðar
má geta þess, að 63% fyrirtækja á
Norðurlandi eystra, sem þátt tóku í
könnuninni, sjá fram á verkefna-
skort á tímabilinu janúar—mars
1986.
Uppsagnir
Loks skal nefnt, að spurt var um
fjölda fastra starfsmanna, sem sagt
hefði verið upp, og einnig áætlaðar
uppsagnir til áramóta. Frá því í
septemberbyrjun höfðu fyrirtækin
þegar sagt upp 91 starfsmanni og
ráðgerðu að segja upp 126 starfs-
mönnum til viðbótar fram til ára-
móta. Uppsagnir og ráðgerðar upp-
sagnir til áramóta eru því alls 217
eða um 9% af mannafla fyrirtækj-
anna. Ef þessar uppsagnir eru
dæmigerðar fyrir þá, sem ekki tóku
þátt í könnuninni, samsvarar það,
að síðustu fjóra mánuði ársins verði
alls sagt upp um 750 manns í bygg-
ingariðnaði. Vafalaust er í mörgum
tilvikum sagt upp í öryggisskyni, en
á þessu stigi verður hins vegar ekk-
ert fullyrt um endurráðningar.
Hér hefur aðeins verið getið
nokkurra þeirra atriða, sem lesa má
úr niðurstöðum könnunarinnar. Sé
óskað frekari upplýsinga um könn-
unina og niðurstöður hénnar, mun
Landssambandið fúslega veita þær,
nema upplýsingar um einstök fyrir-
tæki, sem eru trúnaðarmál. Lands-
samband iðnaðarmanna þakkar
þeim, sem svöruðu könnuninni.
Magnús Marísson:
Förum milliveginn
Það er ónæðissamt í „fílabeins-
turni stjórnmálanna” um þessar
mundir. Þar hafa menn hvað eftir
annað orðið að gera hlé á hinu
„pólitíska fiðluspili“ vegna síend-
urtekinna truflana sem berast
þangað inn, utan úr þjóðfélaginu.
Enginn skyldi samt halda að þeir
séu hættir „spili“ sínu, öðru nær.
Það er aðeins verið að færa „hljóð-
færin“ fjær eldinum, síðan verður
tekið til við spilverkið af fullum
krafti. Á meðan brenna eldar verð-
bólgu og fjármálaspillingar glatt
úti í þjóðfélaginu.
Menn opna varla dagblað þessa
dagana án þess að við blasi alls kyns
frásagnir af efnahagsvandræðum
og annarri óáran af þeim vettvangi.
Við iesum um greiðsluvandræði
einstaklinga og fyrirtækja, við les-
um um það hvernig fyrirtæki og
einstaklingar verða að sæta afar-
kjörum á lánamarkaði frjálshyggj-
unnar og að lokum lesum við um
það hvernig einstaklingar og fyrir-
tæki verða gjaldþrota og eignir
þeirra lenda á nauðungaruppboð-
um og fara þar fyrir smánarverð.
Það verður að segjast eins og er
að það er í hæsta máta stórfurðu-
legt og nánast óskiljanlegt að á sama
tíma og við erum að upplifa mestu
aflaár íslandssögunnar þá skuli
efnahagslíf okkar vera nánast ein
rjúkandi rúst. Málið væri skiljan-
legra ef við værum nú að fást við
áfall svipað því og varð þegar síldin
hvarf af miðunum á seinni hluta
sjöunda áratugarins eða eitthvað í
þá áttina, en því er ekki fyrir að
fara.
Nei, málið er ekki það að afla-
hrun eða eitthvað þessháttar sé á
ferðinni því aflabrögð hafa verið
með besta móti síðustu ár. Ástæðan
fyrir þeirri óáran sem nú er í efna-
hagsmálum okkar er ekki sú að
tekjur þjóðarbúsins hafi ekki verið
nægar, heldur er búið að fara
skammarlega illa með þær, það er
meginástæðan. Þetta vita allir sem
vilja vita, en það er ekki aðalmálið.
Aðalmálið er að komast út úr víta-
hring vitleysunnar.
Því er jafnan haldið fram að þeg-
ar launþegar gera kröfur um hærri
laun, að törsenda slikrar launa-
hækkunar verði að vera aukin
framleiðni og aukin framleiðsla.
Hækkun vaxta hlýtur að lúta sömu
lögmálum fyrir atvinnureksturinn,
þannig að ef atvinnulífið á að bera
auknar vaxtabyrðar þá hlýtur fram-
leiðni og framleiðsla að verða að
aukast ef standa á undir auknum
vaxtakostnaði.
Ráðamenn halda því nú fram, í
hvert skipti sem minnst er á það að
vaxtamál hér séu ekki eins og þau
ættu að vera, að lítið sé hægt að
gera í því, vegna þess að við skuld-
um svo mikið í útlöndum. Sé þessi
kenning rétt, ekki skal dæmt um
það hér, höfum við glatað efna-
hagslegu sjálfstæði okkar og þar
með sjálfstjórn okkar mála.
Greinilegt er, að það verður að
endurskoða og endurmeta þá pen-
ingamálastefnu sem fylgt hefur ver-
ið, og það þarf að gerast alveg frá
grunni. Inni í þeirri endurskoðun
yrði að sjálfsögðu skoðun á vaxta-
málunum frá grunni, og er ekki
vanþörf á. Sú vaxtastefna sem nú er
við lýði er jafn fráleit og sú sem áð-
ur var notuð. Það hlýtur að vera til
einhver millivegur, valið stendur
ekki bara á milli þess að hafa láns-
féð á útsölu eða á þannig afarkjör-
um að einstaklingar og fyrirtæki
fara á höfuðið unnvörpum.
Svo Iangt frá raunveruleikanum
og svo langt frá eðlilegum starfs-
háttum erum við komin í efnahags-
málum okkar að við komumst ekki
hjá því að endurskoða og endur-
meta þau öll meira og minna, með
hag þjóðarinnar allrar í huga. For-
göngu í því starfi munu þeir hafa
sem bera gæfu til að læra af reynsl-
unni og horfa lengra fram á veg en
til dagsins í dag.
Magnús Marísson