Alþýðublaðið - 06.08.1986, Blaðsíða 2

2
Miðvikudagur 6. ágúst 1986
■RITSTJÓRNARGREIN
Að leysa vandann eða geyma
Þáerkominn hinn hefðbundni útsölutími á (s-
lenska lambakjötinu, sem siðustu mánuði hef-
ur heitið fjallalamb. Sambandsráðherrann til-
kynnti niðurgreiðslur úr ríkissjóði upp á 150
milljónir króna en fjármálaráðherrann skar þá
upphaeð niður 175 milljónir svona til að sýnast.
Hann veit það manna best sjálfur að vegna
samninga við bændur um hinn svokallaða full-
virðisrétt verður rlkissjóður að greiða fyrir kjöt-
birgðirnar hvort sem það er gert f formi niður-
greiðslna eða útflutningsbóta.
En hvers vegna er þessi tlmi árs ávallt valinn
til kjötútsölunnar. Ástæðan er sú að halda
verður I kjötið eins lengi og unnt er ( frysti-
hótelum Sambandsins og kaupfélaganna til
þess að mjólka rlkissjóð um geymslu- og
vaxtagjöld. Hins vegar hefst sláturtlð I næsta
mánuði og þá þarf að vera rými til fyrir nýja kjöt-
ið. Síðan veröur útsala I júlí og ágúst á næsta
ári. Þannig hefur þetta gengiö til gegnum tfö-
ina. Nú þegar er búiö að greiða úr rlkissjóði um
140 millj. króna í geymslu- og vaxtagjöld fyrir
það kjöt sem komið er á útsöluna.
Réttara hefði verið að greiða almenningi
þetta gjald strax í fyrrahaust, þegar kjötið var
nýtt. Reikna má með því að fólk hefði þá keypt
um 1000 tonn af kjöti á hagstæðu verði og fyllt
með því frystikistur sfnar. En þetta má ekki því
auðhringurinn þarf að fá sitt. Það er því nú þeg-
ar búið að greiöa honum andvirði um þaö bil
46000 kjötskrokka fyrir gistirýmið á útsölukjöt-
inu.
Allt tal um aukna markaðsöflun, meiri vöru-
vöndun og vilja til þess að mæta kröfum neyt-
enda er upp f vindinn. Það eina sem gert hefur
verið er að kalla gamla fslenska dilkakjötið
fjallalamb. Á sfðasta hausti átti að reyna að
gera raunhæfa tilraun til sölu á lambakjöti f
Bandarfkjunum. í þvf skyni voru tekin frá um
100 tonn af kjöti f sláturhúsinu f Borgarnesi,
sérstaklega valið og með farið að kröfu þeirra
vestanhafs. Það var þvl töluverður spenningur
f sauðfjárbændum um það hvernig til tækist.
Landbúnaðarráöuneytið og búvörudeild SÍS
sáu hins vegar svo um, að kjöt þetta fór aldrei
þangaö sem það átti að fara. Á sama tfma og
greiddar eru hundruðir milljóna til einokunar-
hringsins til þess að geyma vandann er útilok-
að að sjá af nokkrum milljónum f tilraunir til
þess að leysa hann.
Sauðfjárbændur komu með þær hugmyndir á
slöasta þingi Stéttarsambands bænda, að
unnt yrði að lækka verð á lambakjöti, og þar
með auka neyslu þess, ef þeir lækkuðu eitt-
hvað verð til sfn og jafnframt yrði gerð róttæk
endurskoöun á milliliðakerfinu þar á meðal á
slátur- og heildsölukostnaði. Það fór hrollur
um hallarbændurna á Melunum við þessi tíð-
indi. Enda virðast þeir heldur bera hag auð-
hringsins fyrir brjósti heldur en hag bænda og
neytenda. Þeim finnst það ekki athugavert þó
að bændur séu arðrændir meðal annars á þann
hátt, að bókhalds- og sölukostnaður til Sam-
bandsins sé f sláturkostnaði nánast jafnhár og
öll laun og launatengd gjöld í sláturhúsunum.
Tilraunirtil markaðsöflunar f Bandáríkjunum
verða trúlega ekki gerðar f bráð. Kaupfélögin f
landinu hafa séð til þess. Þau hafa bundist
samtökum um það að selja ekki gram af sinni
framleiðslu út fyrir sfn félagssvæði nema f
gegnum búvörudeild Sambandsins. En Sam-
bandið vill ekki selja heldur geyma.
Bændur verða sjálfir að brjótast úr þessum
viðjum. Þeir verða að taka markaðs-, sölu- og
vöruvöndunarmál i sfnar eigin hendur. Þetta
hafa nokkrir bændur f Mýrdalnum gert nú f
sumar. Þeir hafa sjálfir slátrað f sláturhúsi í Vfk
sumarlömbum, sem voru 9—10 kg. að þyngd.
Kjötið seldu þeir veitingahúsi í Kópavogi og
fengu fyrir fullt verð án þess að nokkrar niður-
greiðslurværu greiddar. Kjötið hefurþótt með
eindæmum Ijúffengt og hafa kunnáttumenn
látið að þvf liggja að þarna væri komin vara,
sem sælkerar úti f hinum stóra heimi kynnu að
meta.
En bændabændurnir á Melunum hugsa ráð
sitt, hvernig unnt verði að koma böndum á und-
anvillingana f Mýrdalnum.
B.P.
Danskur skipasmíðaiðn-
aður í erfiðleikum
Danskur skipasmíðaiðnaður í erfiðleikum um þessar mundir. Fulltrúar at-
vinnurekenda og launþega í greinninni hafa í sameiningu lagtfram áœtlun
um aðgerðir, þar sem bœttir fjármögnunarmöguleikar, eru taldir rnikil-
vœgastir.
Skipasmíöastöðvar hafa svo sem
kunnugt er átt i miklum erfiöleik-
um undanfarinn áratug eöa svo. Is-
lendingar hafa ekki fremur en aðrir
farið varhluta af þessum erfiöleik-
um í greininni og annað veifiö hafa
hingaö borist fregnir af svipuöum
erfiðleikum i nágrannalöndunum.
Á Norðurlöndunum hafa ófáar
skipasmíöastöðvar veriö lagöar niö-
ur á siðustu árum og t. d. í Svíþjóö
er nú að verða lítið eftir af þessum
atvinnuvegi sem fyrir tiltölulega
skömmu veitti tugþúsundum
manna atvinnu. Nú er t. d. talaö um
aö leggja niður Kockums skipa-
Sumarsýning Norræna hússins
var opnuð síðastliðinn laugardag,
26. júlí og er þetta í tíunda sinn, sem
Norræna húsið gengst fyrir slíkri
sumarsýningu á verkum íslenskra
listamanna í því skyni að kynna
list þeirra fyrir ferðamönnu, jafnt
íslenskum sem erlendum.
Að þessu sinni eru á sýningunni
verk fjögurra listmálara af yngri
kynslóðinni, þeirra Einars Há-
smíöastööina í Malmö, þar sem
fjölmargir íslendingar hafa unnið
gegnum tíöina, en einmitt þar fengu
margir vinnu sem flúöu héöan frá
íslandi til Svíþjóöar, í atvinnu-
kreppunni 1967—68.
Af skipasmíðastöðvum á Norð-
urlöndum hafa danskar skipa-
smíðastöðvar staðið sig einna best,
en því fer engu að síður fjarri að
þær séu á grænni grein. Erfiðleikar
starfsgreinarinnar hafa gert vart við
sig í Danmörku ekki síður en
annarsstaðar, þótt þarlendum
skipasmíðastöðvum hafi af ýmsum
konarsonarff. 1945), Gunnars Arn-
ar Gunnarssonar (f. 1946), Helga
Þorgils Friðjónssonar (f. 1953) og
Kjartans Ólasonar (f. 1955). Mynd-
irnar eru 23 talsins og hafa listfræð-
ingarnir Ólafur Kvaran og Halldór
Björn Runólfsson annast val þeirra
auk þess sem Halldór ritar um lista-
mennina í sýningarskrá.
Sýningin verður opin daglega
14—19 til 24. ágúst.
ástæðum veist léttara að halda lífi
en öðrum.
Dönsku stöðvarnar eiga þó í tals-
verðum erfiðleikum um þessar
mundir og velta menn því nú fyrir
sér í Danmörku, hvaða leiðir séu
helst færar til að halda lífinu í
skipasmíðaiðnaðinum. Af hálfu
eigenda stöðvanna og verkalýðs-
samtaka var í síðustu viku sett fram
krafa um hagstæðari lán til handa
þessum iðnaði svo og ívilnanir hvað
Leiðrétting:
Matthías
var það
Meinlegur misskilningur kemur
franr í frásögn Alþýðublaðsins s.l.
fimmtudag af tillöguflutningi ntín-
um í utanríkismálanefnd. Blaðið
segir að ég vilji að sjávarútvegsráð-
herra íslands ræði hvalamálið við
bandaríska utanríkisráðherrann.
Hið rétta er, að ég flutti tillögu um
það í utanríkismálanefnd að utan-
ríkisráðherra íslands, Matthías Á.
Mathiesen, færi á fund utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna samhliða
för Halldórs vestur. Matthías ætti
að gera utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna grein fyrir því hve alvar-
legum augum íslendingar litu íhlut-
un Bundaríkjanna í hvalamálinu.
Matthías ætti að koma því til skila
til utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna að íhlutun Bandaríkjanna í
hvalamálið væri ekki bara við-
skiptamál heldur stórpólitískt utan-
ríkismál og áform um viðskipta-
þvinganir, beinar eða óbeinar,
mundu stórskaða samskipti þjóð-
anna. Með því að senda utanríkis-
ráðherra er víglínan breikkuð, al-
vara málsins af okkar hálfu undir-
strikuð. Það er meginmálið. Við
verðum að sækja málið alls staðar
þar sem það er hægt.
Kjartan Jóhannsson.
varðar skattlagningu, en þessir aðil-
ar segjast á hinn bóginn ekki fylgj-
andi beinum ríkisstyrkjum, sem
einnig hafa þótt konta til greina.
Fulltrúar atvinnurekenda og
launþega í þessari atvinnugrein,
lögðu í síðustu viku fram áætlun í
tíu liðum fyrir iðnaðarráðherra
Dana, Nile Wilhjelm. Mikilvæg-
ustu þættirnir í þessari áætlun
fjalla um bætt fjármögnunarskil-
yrði atvinnugreinarinnar og eru
taldir hafa í för með sér að gera
þurfi breytingar á nýlegum ákvörð-
unum í skattamálum, en slíkt vekur
mjög takmarkaða hrifningu ráða-
manna.
í áætluninni er ennfremur gert
ráð fyrir að danskar skipasmíða-
stöðvar verði í framtíðinni látnar
njóta góðs af því fé sem Danir verja
til þróunaraðstoðar, í því formi að
stöðvarnar fengju í sinn hlut verk-
efni sem tengdust þróunaraðstoð-
inni. Þá er ennfremur gert ráð fyrir
því að ríkið sjái stöðvunuin fyrir
auknum verkefnum að öðru leyti.
Beinir ríkisstyrkir eru hins vegar
ekki taldir koma til greina og ekki
gert ráð fyrir þeim í áætluninni.
Georg Poulsen, formaður
danska málmiðnaðarmannasam-
bandsins, krafðist þess mjög ákveð-
ið í blaðaviðtölum, eftir að áætlun-
in var lögð fram, að ákvarðanir í
málinu yrðu teknar af skyndingu,
því annars væri hætt við að dönsk-
um skipasmíðastöðvum færi að
fækka.
Útboð — Siglufjörður
Tilboð óskast í trévirki við íþróttahús á Siglufirði.
Verkinu skal lokið 1. júlí 1987. Tilboðsfrestur er til
mánudagsins 18. ágúst n. k.
Tilboðsgögn eru til afhendingará bæjarskrifstof-
unum á Siglufirði og á Verkfræði og teiknistof-
unni sf., Kirkjubraut 40, Akranesi.
Sigiufjarðarkaupstaður
Norrœna húsið:
Fjórir ungir
en stórir