Alþýðublaðið - 03.01.1987, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 3. janúar 1987
'RITSTJQRNARGREIN’
Bókin, sem allir ættu að lesa
Bók ársins 1986 og margra næstu ára kom
ekki úr prentsmiðju fyrren á Þorláksmessu og
komst því ekki á jólamarkaðinn. Þessi bók á
vafalaust eftir að vekja jafnmikla athygli hér á
landi og hún hefur gert í Bandaríkjunum, þar
sem hún kom út fyrir nokkrum árum og varð
margföld metsölubók. Þetta er hvorki skáld-
saga né minningabók. Hún heitir því einfalda
nafni „Undir áhrifum" goðsögnin og raunveru-
leikinn um alkohólisma.
r
I þessari bókerlýst þeim byltingarkenndu nið-
urstöðum, sem vísindamenn og læknar hafa
verið að viðurkennaáallra síðustu árum, en al-
menningur á íslandi hefur ekki haft aðgang að
til þessa. Þessar niðurstöður eru þær, að
alkohólismi sé í eðli sínu ekki sálrænn sjúk-
dómur, heldur líkamlegur, og að áfengisneyt-
endur geti greint það fljótt eftir að þeir byrja að
neyta áfengis hvort þeir af Kffræðilegum
ástæðum séu alkohólistar eða ekki.
Þessi bók heitir á frummálinu „Under the
Influence" og er eftir Bandarikjamennina
James R. Milam og Katherine Ketcham. Bókin
vakti gífurlega athygli þegar eftir að hún kom
út, og er af flestum talin eitt merkasta framlag
til fræðslu meðal almennings um áfengis-
neyslu hin síðari ár.
Alþýðublaðið gerir útkomu þessarar bókar að
leiðaraefni vegna mikilvægis hennar I þá um-
ræðu, sem ásérstað hérlandi um alkohólisma
og afleiðingar hans. Það er ekki of djúpt tekið
I árinni, þegar fullyrt er, að bókin eigi erindi til
allra þeirra, sem komnireru til vits og ára, hvort
sem þeir eru alkohólistar eða ekki. Þá er mjög
athugandi hvort efni hennar i einhverju formi
eigi ekki erindi inn í fræðslukerfið.
Heiðurinn að útgáfu bókarinnareiga þau Örn
Bjarnason, rithöfundur, Þorgerður Ásdís Jó-
hannsdóttir, enskukennari, sem þýddu hana,
og Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir á sjúkra-
stöðinni Vogi, sem veitti faglegar ráðleggingar.
ísafold gefur bókina út.
I formála segir Örn Bjarnson meðal annars:
„Almenn fræðsla um sjúkdóminn alkohólisma
ertiltöluleganý hérálandi.Ágætirlæknarhafa
reyndar stundað alkohólista um áratugaskeið,
en með misjöfnum árangri því að grundvallar-
þekking á sjúkdómnum var lengi vel ekki fyrir
hendi. Það var ekki fyrr en íslendingar fóru að
leita sér aðstoðar í Bandaríkjunum að virkileg-
ur skriður komst á þau mál, sem lúta að „réttri"
þekkingu á sjúkdómnum alkohólisma. Reynd-
ar er það ekki fyrr en á allra síðustu árum að
læknar almennt viðurkenna alkohólisma sem
sjúkdóm.“
I bókinni „Undir áhrifum1' er rakið eðli sjúk-
dómsins, þróun hans og einkenni. Þá er skýrt
út hvernig þekkja megi sjúkdóminn á frumstigi
hans. Þáer rakin sagarannsókna, sem tengjast
sjúkdómnum, en megin niðurstaða þeirra er
sú, að hérsé um líkamlegan sjúkdóm að ræða,
en ekki sálrænan, tilfinningalegan eða menn-
ingarlegan. Þegar gengið er út frá þeirri undir-
stöðuhugmynd skýrist margt, sem áðurvirtist
með öllu óútskýranlegt í fari virkra alkohólista.
Alkohólismi á íslandi veldur árlega gífurlegu
tjóni og þjáningum. Til sjúkdómsins má rekja
ótrúlegan fjölda kvilla, sem auka útgjöld til
heilbrigðismála um tugi og hundruð milljóna
króna. Þrátt fyrir það hefur ekki átt sér stað sú
opinskáaog hreinskilna umræða um sjúkdóm-
inn, sem er nauðsynleg til að hverfa megi frá
þeim þversögnum, er koma ávallt fram hér á
landi í afstöðunni til alkohólisma.
Bókin „Undir áhrifum" verður tvímælalaust
eitt gildasta innlegg í þessa umræðu, sem
kostur hefur verið á til þessa. Alþýðublaðið
hveturtil þess að sem fiestir lesi bókina. Hún
er hafsjór af fróðleik og veitir mönnum tæki-
færi til að skilja alkohólisma nýjum skilningi,
sem ekki er vanþörf á.
Sýning á vegum
Þj óðskj alasafns
— minnst 5 kaupstaða
Með auglýsingu 18. ágúst 1786
veitti konungur 6 höfnum á íslandi
kaupstaðarrétt. Þetta voru Reykja-
vík, Grundarfjörður, ísafjörður,
Akureyri, Eskifjörður og Vest-
mannaeyjar.
Þjóðskjalasafn íslands minntist
tveggja alda afmælis Reykjavíkur
s.l. sumar með því að hafa til sýnis
ýmis skjalagögn frá fyrstu árum
kaupstaðarins.
Það þykir við eiga að gera hinum
kaupstöðunum fimm skil á sama
hátt, þótt rúmleysi setji þröngar
skorður i því efni. Þeir áttu sér mis-
langa sögu. Vestmannaeyjar og
Grundarfjörður misstu kaupstað-
arréttindin 1807. Grundarfjörður
Auglýsing
frá ríkisskattstjóra um skilafresti iauna-
skýrsina o.fl. gagna samkvæmt 92. gr.
laga nr. 75/1981 um tekjuskatt og eignar-
skatt.
Samkvæmt lokamálsgrein 93. gr. nefndra laga
hefur skilafrestur eftirtalinna gagna, sem skila
ber á árinu 1987 vegna greiðslna á árinu 1986, ver-
ið ákveðinn sem hér segir:
I. Til og með 20. janúar 1987:
1. Launaframtal ásamt launamiðum.
2. Hlutafjármiðar ásamt samtalningsblaði.
3. Stofnsjóðsmiðar ásamt samtalningsblaði.
4. Bifreiðahlunnindamiðar ásamt samtaln-
ingsblaði.
II. Til og með 20. febrúar 1987:
1. Afurða- og innstæðumiðar ásamt samtaln-
ingsblaði.
2. Sjávarafurðamiðar ásamt samtalnings-
blaði.
III. Til og með síðasta skiladegi skattframtala
1987, sbr. 1.—4. mgr. 93. gr. nefndra laga:
Greiðslumiðar yfir hvers konar greiðslur fyrir
leigu eðaafnot af lausafé, fasteignum og fast-
eignaréttindum, sbr. 1. og 2. tl. C-iiðar 7. gr.
sömu laga. (Athygli skal vakin á því að helm-
ingur greiddrar leigu fyrir íbúðarhúsnæði til
eigin nota vegna tekjuársins er til frádráttar í
reit 70 á skattframtali skv. 3. ti. E-liðar 30. gr.
nefndra laga enda séu upplýsingar gefnar á
fullnægjandi hátt á umræddum greiðslumið-
um.)
Reykjavík 1. janúar 1987
Ríkisskattstjóri.
varð síðan aftur kaupstaður 1816,
en Isafjörður felldur niður. Árið
1836 voru þrír kaupstaðir, Grund-
arfjörður, Akureyri og Eskifjörður
sviptir réttindum sínum, og var þá
Reykjavík ein eftir af hópnum.
Grundarfjörður komst aldrei í
tölu kaupstaða eftir 1836. En hinir
bæirnir fengu aftur réttindi sín:
Akureyri 1862, ísafjörður 1866,
Vestmannaeyjar 1918 og Eskifjörð-
ur 1974.
í sýningakössum í anddyri
Safnahússins má sjá nokkur skjala-
gögn frá fyrstu 5 árum kaupstað-
anna. íbúar þar voru þá eingöngu
kaupmenn og verzlunarþjónar og
örfáir iðnaðarmenn, einkum tré-
smiðir eða beykjar, enda buðust
kaupstaðabúum ýmis fríðindi.
Af sóknarmannatölum má sjá
nöfn og aldur fyrstu íbúanna á
hverjum stað nema úr Vestmanna-
eyjum og ekki fyrr en 1790 frá ísa-
firði, og af prestsþjónustubókum
sést hvaða börn hafa fyrst séð dags-
ins ljós og hverjir dáið hafa fyrstir.
Annað sýningarefni hefur orðið
að takmarka vegna rúmleysis. Þó
má nefna búnaðarskýrslu úr Vest-
mannaeyjum, þar sem í Ijós kemur,
hver búfjáreign manna var þar árið
1787, og mat á verzlunareignum á
Akureyri 1788. Loks hefur verið
komið fyrir á veggjum nokkrum
uppdráttum af kaupstaðalóðunum
og umhverfi þeirra.
Gunnar Sveinsson skjalavörður
setti sýninguna upp.
Happdrætti
Aiþýðufiokksins
Dregið var I Happdrætti Al-
þýðuflokksins hjá borgar-
fógeta 11. des. 1986. Upp
komu eftirtalin númer.
1. 14727 4. 13682
2. 10426 5. 9171
3. 3584 6. 17328
Vinninga skal vitja á Skrif-
stofu Alþýðuflokksins Hverf-
isgötu 8—10. Slmi 29244.
Á mölinni mætumst með
bros á vör — ef bensíngjöfin
ilUE™*"
Frá Menntaskólanum
við Hamrahlíð
Stundakennara í eðlisfræði vantar að skólanum á
vorönn 1987, í fullt starf eða hlutastarf.
Upplýsingar I skólanum.
Rektor.
NÁTTÚRUVERNDARRÁÐ
Náttúruverndarráð
auglýsir námskeið
í náttúruvernd.
Tilgangur námskeiðsins er að gefa fólki innsýn ( nátt-
úruvernd á íslandi, þjálfaþað til að hafaeftirlit meðfrið-
lýstum svæðum og fræða fólk um náttúru landsins.
Þátttakendur í námskeiðinu skulu vera orðnir 20 ára og
hafa staðgóða framhaldsmenntun.
Fjöldi þátttakenda verður takmarkaður.
Þátttaka í námskeiði sem þessu er skilyrði fyrir ráðn-
ingu til landvörslustarfa á vegum Náttúrverndarráðs,
en tryggir þátttakendum þó ekki slik störf.
Námskeiðið verður haldið ( Reykjavlk og þjóðgarðinum
I Skaftafelli og fer fram eftirfarandi daga:
20., 21. og 22. febrúar,
13., 14. og 15. mars,
3., 4. og 5. apríl í Reykjavík og
30. apríl—3. maí I Skaftafelli.
Skriflegar umsóknir, með heimilisfangi og slma, er
greina frá menntun, aldri, störfum, áhugamálum og
öðru sem máli skiptir, skulu berast Náttúruverndarráði,
Hverfisgötu 26, 101 Reykjavlk, fyrir 20. jan. 1987.
Ritari
Utanríkisráöuneytiö óskar að ráða ritara til starfa
í utanríkisþjónustunni.
Krafist er góðrar kunnáttu í ensku og a.m.k. einu
öðru tungumáli auk góðrar vélritunarkunnáttu.
Eftir þjálfun í utanrikisráðuneytinu má gera ráð
fyrir að ritarinn verði sendur til starfa í sendiráð-
um íslands erlendis.
Eiginhandarumsóknir með upplýsingum um ald-
ur, menntun og fyrri störf, sendist utanríkisráðu-
neytinu, Hverfisgötu 115, 150 Reykjavík, fyrir 15.
janúar n.k.
Utanríkisráðuneytið