Alþýðublaðið - 10.01.1987, Side 4

alþýðu-
■ nTTuhM
Laugardagur 10. janúar 1987
Alþýðublaðið, Ármúla 38, 108 Reykjavík
Sími: (91) 681866, 681976
Útgcfandi: Blað hf.
Ritstjóri: Árni Cunnarsson (ábm.)
Blaðamenn: Örn Bjarnason, Ása Björnsdóttir, Kristján Þor-
valdsson og Jón Daníelsson
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot Alprent hf., Armúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Siðumúla 12
Askriftarsíminn
er 681866
Esvptaland
Stjórn Mubaraks á í
erfiðleikum
Lágt verð á brauði heldur lífinu í fátœkustu þegnum landsins. Þeir standa vörð um sitt neyðarbrauð og sérhver
tilraun til að hœkka verðið veldur strax uppþotum.
Egyptar standa nú á krossgötum
og vita ekki hvert halda skal, að
sögn Hussein Shehadeh sem er
blaðamaður í Kairo. Skuldir við út-
lönd eru svo miklar að ríkið rambar
á barmi gjaldþrots. Lánadrottnar
eru orðnir óþolinmóðir og ókyrrð
er í landinu, sem hvort tveggja ógn-
ar öryggi stjórnarinnar. Islamski
stjórnarandstöðuflokkurinn er
stjórninni einnig erfiður í skauti.
Allt þetta ár hefur Hosni
Mubarak forseti keppst við að gera
lítið úr erfiðleikunum, einkum á
ferðum sínum erlendis en einnig
heima fyrir. En upp á siðkastið hafa
verið ýmis teikn á lofti sem ganga
þvert á kokhreysti forsetans.
Greiðslujöfnuður hefur orðið
óhagstæðari vegna hins lága olíu-
verðs, vegna minnkandi ferða-
mannastraums og vegna þess að
dregið hefur úr peningasendingum
verkamanna sem starfa erlendis.
Allt veldur þetta áhyggjum því af
þessu hafa Egyptar haft mestar
gjaldeyristekjur, ef frá eru taldar
greiðslur vegna Súezskurðarins.
Bómullariðnaður hefur færst
nokkuð i vöxt, en markaðir fyrir
vöruna eru ótryggir, einkum m.t.t.
nýrra, aðhaldssamra innflutnings-
laga í Bandaríkjunum.
Uppþot
Gagnrýni heima fyrir hefur
Mubarak mætt með því að gera
grein fyrir sinni „lýðræðislegu“
stjórnarstefnu og hafa þær ræður
mælst vel fyrir hjá almenningi sem
er óspar á stuðningsyfirlýsingar. En
það er grunnt á því góða og m.a.
hafa orðið fjöldauppþot meðal
óbreyttra hermanna, sem á tímabili
sýndu stjórnmálamönnum í tvo
heimana. Stjórnarandstæðingar
hafa oftsinnis lýst því yfir að „lýð-
ræði sé nokkuð sem enginn óskar
eftir, hvorki stjórn né stjórnarand-
staða“. Aðgerðir Lutfi forsætisráð-
herra benda til þess að þetta sé rétt,
þótt hann fari hægt í sakirnar í
óþreytandi viðleitni sinni til að
treysta efnahag landsins, sem er all-
ur í ólestri.
Ströng sparnaðaráætlun var gerð
og verð á ýmsum nauðsynjavörum
hækkað snemnta á árinu, en fram-
kvæmd þeirrar áætlunar tafðist,
m.a. vegna þess að upp komst um
ýmiss konar spillingu innan em-
bættismannakerfisins og hneykslis-
mál sem voru stjórninni óhagstæð.'
Síðari hluta árs var sparnaðaráætl-
unin keyrð í gegn og átti með því að
bjarga bágstöddum efnahag Iands-
ins.
Mubarak biður i ofvæni eftir
nokkrum lánum, samtals að upp-
hæð einn milljarð dollara, en með
þeim peningum á að bæta stöðuna
gagnvart útlöndum. En þegar á síð-
ast ári barst skýrsla frá Alþjóða-
gjaldeyrissjóðinum með marghátt-
aðri gagnrýni á stefnu stjórnarinn-
ar. Ef ekki verður dregið verulega
úr útgjöldum ríkisins er vafasamt
að nokkur erlend peningstofnun
vilji lána fé gegn fögrum loforðum
einum saman.
Verðhækkanir og
valdbeiting
Hinar ýmsu stjórnir í Egypta-
landi eftir byltinguna hafa grund-
vallast á óskráðu samkomulagi við
verkalýð landsins, um að halda
verðlagi á nauðsynjavörum lágu,
talsvert undir markaðsverði. í stað-
inn hefur efnafólk fengið að halda
sínum efnahagslegu forréttindum.
Það má telja víst að sérhver tilraun
til að raska þessu sérkennilega jafn-
vægi valdi allsherjar upplausn, á
borð við „brauðstyrjöldina" 1977
eða ennþá meira.
í tíð Mubaraks hefur mislitur
söfnuður þjóðernissinna og ýmissa
vinstri hópa haft það erfiða hlut-
verk að veita stjórninni aðhald,
einkum gegnum blaðaskrif, en hafa
þó gætt þess vandlega að halda
sjónarmiðum íslömsku hreyfingar-
innar utan við. Sú hreyfing byggir á
íslömskum rétttrúnaði og þjóðern-
ishugsjónum sem vilja útiloka öll
erlend áhrif, ekki síst vestræn og sá
félagsskapur hefur staðið fyrir ým-
iss konar óspektum, m.a. ráðist á
verslanir og myndbandaleigur,
rænt og brennt. Þessi hópur vill
koma á íslamskri löggjöf, sem m.a.
bannar áfengisneyslu og svína-
kjötsát og Kóraninn á að liggja til
grundvallar allri löggjöf landsins.
En upp á síðkastið hafa birst í
stjórnarblöðunum ýmis sjónarmið
sem áður hefði þótt óhugsandi að
birta, einkum m.t.t. bandalags
Egypta og Bandaríkjamanna og
hefur það orðið til að þagga nokk-
uð niður í stjórnarandstæðingum,
sem eru orðnir nokkurs konar sam-
herjar stjórnarsinna. Opin og
óvægin umræða er því ekki til stað-
ar, a.m.k. ekki í svipinn og það
stuðlar óbeint að því að halda
Mubarak og veikri stjórn hans við
völd.
Kínverjar gefa
Rússum viðvörun
Bandaríska beitiskipið „Reeves“ bundið við hafnarbakkann í Jsingtao.
Heimsókn bandaríska flotans til
kínversku flotahafnarinnar Tsing-
tao fyrir skemmstu, þegar beiti-
skipið „Reeves", tundurspillirinn
„Odendorf" og freigátan „Rentz"
komu þangað, er fyrsta hernaðar-
lega heimsókn Bandaríkjamanna
þangað síðan kínverska Alþýðulýð-
veldið varstofnað 1949. Þessi heim-
sókn þykir bera mjög greinilegan
vott um vaxandi samstarf Kína og
Bandaríkjanna á hernaðarsviðinu.
Bandaríkjamenn notuðu Tsing-
tao sem bækistöð í liðsflutningun-
um til Kína eftir ósigur Japana 1945
og Kínverjar eiga heldur slæmar'
minningar um veru þeirra í landinu
þá. Wang, prestur mótmælenda-
safnaðarins, minnist þess að Amer-
íkumennirnir gengu um, drápu,
nauðguðu og hnepptu fólk í varð-
hald. En Kínverjar eru fljótir að
gleyma, segir hann ennfremur. Þeir
sem komu núna eru öðruvísi. Og
bæjaryfirvöld tóku ábyrgð á komu
þeirra og 1000 öryggisverðir voru
fengnir til að sjá um að ekkert
kæmi fyrir.
í Kína skoðast þessi flotaheim-
sókn almennt sem viðvörun til Sov-
étmanna um að halda sig í hæfilegri
fjarlægð. Þrátt fyrir slökunar-
stefnu gagnvart Moskvu hafa Kín-
verjar áhyggjur af vaxandi hernað-
arumsvifum Rússa á Kyrrahafi.
Stjórnspekingar í Peking líta sov-
ésku skipin í víetnömsku flotastöð-
inni Cam Ranh hornauga fyrst og
fremst. Einnig hafa Kínverjar
nokkurn beyg af að Sovétmenn
hafa leyfi til að fljúga herflugvélum
í lofthelgi Norður-Kóreu. 1 þeim
ferðum eru þeir sagðir fljúga inn yf-
ir Gulahaf „í þeim tilgangi að miða
út heppileg skotmörk“.
Hernaðarleg samvinna
Nærvera bandaríska flotans i
Tsingtao er skýrasta dæmið um
hernaðarlega samvinnu ríkjanna,
sem hófst þegar árið 1979, þegar
Sovétmenn hernámu Afghanistan í
desember það ár.
Strax mánuði síðar gaf Carter
forseti útflutningsleyfi fyrir ýmsum
varningi til Kína, s.s. vörubílum og
flugvélum af ýmsum gerðum ásamt
búnaði fyrir flugsamgöngur. Sam-
tímis voru önnur samskipti land-
anna aukin og heimsóknir tíðar.
í staðinn fengu Bandaríkjamenn
leyfi til að setja upp eftirlitsstöðvar
í Xingjiang í Norðvestur-Kína til að
fylgjast með eldflaugatilraunum
Sovétmanna. Þessar stöðvar eru
þeim mjög mikilvægar síðan þeir
misstu samsvarandi aðstöðu í íran.
Kína og Jugóslavía eru einu
kommúnistaríkin sem Bandaríkja-
menn veita aðgang að hernaðar-
tækni sinni. Kínverjar hyggjast
kaupa af þeim búnað upp á 98
milljónir dollara til að koma á fót
verksmiðju til framleiðslu á full-
komnum skotfærabúnaði í stórum
stíl. í október s.l. pöntuðu Kínverj-
ar fullkominn rafeindabúnað frá
Bandaríkjunum fyrir 350 milljónir
dollara; tækjabúnað til blindflugs í
50 kínverskar F-8 orrustuþotur.
Kínverski flotinn hefur keypt af
Bandaríkjamönnum kraftmiklar
gastúrbínur og skotvopn af nýjustu
gerð og samið um framleiðslu á
tundurskeytum eftir amerískri upp-
skrift.
Flotinn úreltur
Sjóherinn, sem á að verja 12.000
km langa ströndina, þarfnast mjög
endurnýjunar. Reyndar tekur her-
skipaflotinn sig allvel út, með 16
tundurspilla, 26 freigátur, um 100
kafbáta og 800 hraðskreið skip,
ásamt allmörgum öðrum skipum af
ýmsum gerðum. En flotinn er á
margan hátt vanbúinn og hefur litla
sem enga vörn úr lofti svo að „hinn
mikli járnmúr", eins og hann er
kallaður stendur ekki undir nafni.
Grindverk væri meira réttnefni.
Hve úreltur kínverski flotinn er,
mátti best sjá með samanburði við
bandarísku herskipin í flotahöfn-
inni í Tsingtao. Einn af bandarísku
flotaforingjunum lét svo ummælt
að þeim væri að vísu vel við haldið,
en þau væru „ömurlega gamal-
dags“.
Heimsókn bandarísku herskip-
anna til Tsingtao var ekki vegna við-
skipta eða tæknilegrar aðstoðar,
heldur var þetta fyrst og frest vin-
áttu- og kurteisisheimsókn. Kín-
verjar tóku á móti sjóliðunum með
kurteisi og viðhöfn, enda voru þeir
ekki ógnvænlegir á að líta í bláum
matrósafötum. Aðeins ein lítil
stúlka missti stjórn á sér og brá út'af
kurteisinni. Mamma, hrópaði hún
dauðskelkuð. Amerisku djöflarnir
eru að koma.