Alþýðublaðið - 03.02.1987, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 3. febrúar 1987
3
,, Kven naat hvarf ið
bjargaði lífi mínu“
Frásögn konu sem vard þráfaldlega fyrir líkams-
meiðingum frá hendi geðsjúks eiginmanns.
„Þegar ég gifti mig átti ég fjögurra
herbergja íbúð í Árbæjarhverfi þar
sem ég bjó með tveimur sonum
mínum. Þriðja soninn átti ég síðan
með manninum sem ég giftist. I
upphafi okkar sambands bar ekki á
neinum veikindum mannsins míns
og ég vissi ekki að hann átti í erfið-
leikum andlega og enginn sem
þekkti hann áður taldi rétt að segja
mér það. Sjálfsagt hefur fólkið verið
að vona að maðurinn væri búinn að
ná sér. Veikindi hans voru svo smám
saman að koma í ljós og fóru versn-
andi.
Barsmíðar
Svo kom að því að hann lagði
hendur á mig og börnin, þó sérstak-
lega mig. Það ástand fór líka versn-
andi og ég hafði enga hugmynd um
hvað ég átti til bragðs að taka. Ég
hafði aldrei lent í slíku áður og
kunni ekki að bregðast við vandan-
uni. Auðvitað þótti mér vænt um
manninn minn og það gerði það
einnig að verkum að ég forðaðist í
lengstu lög að kalla til lögreglu þeg-
ar hann tók sín reiði- og æðisköst.
Út um gluggann
Þó kom að því að ég átti ekki önn-
ur úrræði, en þá hafði hann ætlað
að gera alvöru úr hótun sinni að
henda mér í gegnum stofuglugg-
ann. Fram að því hafði hann látið
sitja við orðin tóm, en látið duga að
berja mig eins og honum þótti hæfi-
legt.
Andrúmsloftið á heimilinu var
orðið hræðilegt. Eldri strákarnir
tveir sem ég átti úr fyrra hjóna-
bandi, forðuðust að koma heim og
ég frétti kannski ekki af þeim svo
dögum skipti. Þeir eru 18 og 16 ára.
Við vorum því oft þrjú heima, ég,
maðurinn og litli drengurinn okkar.
Þá gat allt gerst. Ég vissi í rauninni
aldrei hvenær hann tók sín æðis-
köst. Ég velti því mikið fyrir mér
hvað ég ætti að segja, hvort ég hefði
sagt eitthvað rangt, eða hvort ég
gæti fundið upp á einhverju nýju til
að dreifa huga hans. En það var auð-
vitað vonlaust, maðurinn var sjúk-
ur, það var staðreyndin í málinu. Og
hann hélt áfram að berja mig.
Lögreglan
En eftir átökin við stofugluggann
hringdi ég á lögregluna. Þeir komu
og skökkuðu leikinn og maðurinn
minn róaðist smám saman. Ég
spurði lögreglumanninn sem hafði
orð fyrir þeim hvað ég gæti gert og
hvort væri möguleiki að koma
manninum á sjúkrahús. Lögreglan
sagði mér að það eina sem ég gæti
gert væri að safna svoköllUðum
áverkavottorðum og tala svo við sig
aftur þegar komin væri „smá
bunki" af slíkum vottorðum. Þeir
sögðust auðvitað geta tekið mann-
inn og haft hann hjá sér í sólarhring,
en slíkt hefði gefið misjafna raun.
Stundum kæmu menn hálfu verri
heim til sín aftur. Ég spurðj hvort
engin önnur úrræði væru tii. Lög-
reglan sagði mér þá að það væri
hægt að láta „sviptá' manninn sem
kallað er, en slíkt væri mjög alvarleg
aðgerð og henni væri aldrei beitt
fyrr en ailt annað hefði verið reynt.
Eg sagði lögreglunni þá eins og satt
var, að maðurinn hefði margoft
reynt að ganga endanlega frá mér
og í rauninni óútskýranlegt að hon-
um hafi ekki tekist það. Þeir sögðu
að atvik á borð við þessi eins og ég
hafi lent í, átök milli hjóna í heima-
húsum þar sem annað hjónanna
væri sjúkt, væri með því versta sem
þeir lentu í að greiða úr. Lögin væru
mjög ljós hvað þetta varðaði og lítið
hægt að gera á þessu stigi málsins.
Þeir sögðu að því miður þyrfti meira
að ganga á til þess að þeir mættu
taka manninn og halda honum til
lengri tíma. Ég sagði að það væri
bara tímaspursmál hvenær honum
tækist að ganga frá mér endanlega.
Því miður: Lög eru iög, sögðu þeir.
Ég veit ekki hvort okkar var vand-
ræðalegra undir þessum orðræð-
um, ég eða flokksstjóri lögreglunn-
ar. Þeir vildu greinilega allt fyrir mig
gera, en lögin settu þeim skorður.
Síðan fóru þeir sína leið.
Meiri barsmíðar
Maðurinn minn hélt auðvitað
áfram að vera veikur. Það hafði ekk-
ert gerst sem hjálpaði honum út úr
vandræðum hans og hann hélt upp-
teknum hætti með jöfnu millibili að
leggja á mig hendur. Strákarnir voru
sjaldan heima þegar hér var komið
sögu, svo að þeir sluppu að mestu
við brjálæði mannsins á þeim tíma.
Ótti og kvíði
En ég var fullkomlega ráðalaus.
Sífellt hrædd og kvíðin. Ég gat
aldrei vitað hvenær hann réðist á
mig. Þessi sífelldi ótti var að gera út-
af við mig. Ég var örvingluð og dag-
arnir voru endalaus röð andlegra
kvala. Ég hugsaði aðeins um að
vernda mig til þess að geta verndað
litla drenginn, sjálf fannst mér ég
ekki skipta máli lengur. Þetta var
hræðilegt tímabil og reyndi á hverja
einustu taug í líkamanum.
Félagsráðgjafi
Svo var það einn daginn þegar ég
kom heim, að inni í stofu beið eftir
mér félagsráðgjafi frá Félagsmála-
stofnun Reykjavíkur. Annar eldri
sonur minn hafði þá tekið af skarið
og hringt í Félagsmálastofnun og
sagt þeim þar alla söguna. Sjálf
hefði ég sennilega aldrei haft kjark
í mér til þess. Ég sagði félagsráðgjaf-
anum, sem var kona og gott fyrir
mig að tala við, sögu mína eins og
hún var. Félagsráðgjafinn spurði
mig þá hvort ég vildi leita til
Kvennaathvarfsins og vera þar til
dæmis í viku. Ég þáði það strax og
hefði sennilega sagt já við hverju
sem var, ástand mitt var orðið þann-
ig að hægt var að leiða mig hvert
sem var og segja mér að gera hvað
eina. Ég hafði enga orku til að hafa
sjálfstæða skoðun á einu eða neinu
lengur. Ég tróð því einhverjum föt-
um í poka og fór með litla drenginn
með mér í Kvennaathvarfið. Ég vissi
ekkert hvað beið mín.
Kvennaathvarfið
loksins
En ég þurfti ekki að sjá eftir því að
leita til Kvennaathvarfsins. Þar loks-
ins hitti ég fólk sem skildi vandræði
mín og ég gat talað við um öll mín
mál. Upphaflega var talað um að ég
yrði þar í viku, en áður en yfir lauk
dvaldi ég þar í sex mánuði. Þar fékk
ég lífsvonina aftur. Það er ekkert
vafamál að Kvennaathvarfið bjarg-
aði lífi mínu. Ég sé það best eftir á,
þegar allt er gengið yfir.
Maðurinn komst þó fljótt að því
hvar ég var og reyndi nokkrum
sinnum að komast inn í Kvennaat-
hvarfið og ná til mín þar, en hann
komst fljótt að því að það borgaði
sig ekki. Það var umsvifalaust
hringt á lögregluna og látið hirða þá
sem reyna að ónáða fólkið þar. Þar
er ekkert hálfkák á hlutunum.
Forræðismál
Ég fór fram á skilnað og maðurinn
fór í forræðismál við mig út af barn-
inu. Það var auðvitað vonlaust og
mér var dæmt barnið. Það mála-
stapp allt saman tók mjög á mig, en
ég var á réttum stað í Kvennaat-
hvarfinu og konurnar þar héldu
nánast á mér í gegnum það kval-
ræði. Sennilega hefði ég aldrei get-
að þetta án þeirra.
Aftur út í lífið
Svo kom að því að ég leigði mér
íbúð í Austurbænum. Ibúðin í Ár-
bæjarhverfinu stendur auð, í hana
þori ég ekki að fara strax af ótta við
að maðurinn ráðist inn á mig og
gangi frá mér, en því hefur hann
hótað margsinnis. Ég vona þó að
hann hafi lært sína lexíu í þessu máli
og hann veit að ef hann hreyfir við
mér þá hefur lögreglan öll gögn
málsins og honum verður ekki hlíft
lengur.
Eftirköst
Eftirköst þessara óskapa eru hins
vegar nokkur. Á meðan að mest
gekk á gengu eldri drengirnir nokk-
urn veginn „sjálfala" um borgina og
gistu hér og þar hjá kunningjum sín-
um. Þeir voru komnir í samband við
Félagsmálastofnun Reykjavíkur og
gátu fengið þar eitt til tvö þúsund
krónur á viku fyrir mat eða fötum,
eins og þeir sögðu sjálfir. Sannleik-
urinn er hins vegar sá að þeir voru
farnir að nota þessa peninga til að
kaupa áfengi á svörtum markaði um
helgar, af leigubílstjórum, og voru
farnir að sulla með þetta brennivín
sitt meira en góðu hófi gegndi.
Það versta var að ég vissi aldrei
hvar þeir fengu þessa peninga. Fé-
lagsmálastofnun skýrði mér aldrei
frá þessu. Það var ekki fyrr en núna
um daginn að ég komst að þessu
sanna um þessa peninga. Félags-
málastofnunin lét mig aldrei, sem
forráðamann strákanna, vita af
þessum peningaútlátum. Á sama
tíma áttum við ekki fyrir mat og ég
varð að fara allra minna ferða fót-
gangandi þar sem ég átti ekki pen-
inga í strætó.
Það er ekkert vafamál að þeir hjá
Félagsmálastofnun vilja vel með
þessum fjárframlögum, en það er al-
veg bráðnauðsynlegt að forráða-
menn barnanna, séu þeir fyrir
hendi, fái að vita af slíkri greiða-
semi. Er óskandi að þeir hjá Félags-
málastofnun kippi þessu í lag. Ekki
væri heldur út í bláinn að rétta for-
ráðamönnum frekar hjálparhönd.
Það er reyndar gert, en tekur lang-
an tíma og marga fundi, en krakk-
arnir geta komið þarna og fengið
einhverja peninga umyrðalaust.
Það er einkennilegt. En þetta verð-
ur vafalaust lagað.
Engin barnapössun
Margt fleira skrýtið væri hægt að
segja um þetta. Ég er búin að útvega
mér vinnu á tveimur stöðum, hálfs-
dagsvinnu á hvorum stað, en meinið
er bara það að ég fæ hvergi barna-
pössun og get þess vegna ekki byrj-
að að vinna. Það er yfirfullt á öllum
stöðum og langur biðlisti. Eins hef
ég ekki peninga til að borga dag-
mömmu fyrr en ég er sjálf búin að fá
útborgað. Ég er því föst í þessu í bili.
Það kemur einkennilega út að
horfa á borgaryfirvöld í sjónvarpi
hrósa sér af þessum málaflokki á
sama tíma og staðreyndir málsins
eru allt aðrar og verri. Ég get hrein-
lega farið að grenja þegar slíkt og
þvílíkt er borið á borð fyrir mann.
Að slík mál skuli vera hápóiitísk er
svívirða og borginni allri til stór-
skammar.
Nauðsyn
Kvennaathvarfsins
Hvernig framhaldið verður veit
ég ekki. Ég er orkulítil eftir þessi
átök og ekki góð á taugum. Svona
nokkuð tekur mjög á mann og ég
óska engri konu þess að ganga í
gegnum það sem ég hef þurft að
gera. Og ég á ekki mörg ráð handa
konum sem kunna að lenda í þessu,
— og þó. Eitt ráð á ég. Kvennaat-
hvarfið. Ég hvet allar konur sem
lenda í blindgötu heima hjá sér á
einn eða annan hátt og verða fyrir
kúgun á heimili sínu, að leita hik-
laust til Kvennaathvarfsins. Þar er
engri konu úthýst sem á aðstoð þarf
að halda. Þar er einnig gott að vera
og þar eru konur sem skilja vanda-
málið og hollt er að tala við. Það er
ekkert vafamál að á sínum tíma
bjargaði Kvennaathvarfið lífi mínu.
Ö.B.
Ráðstefna um Nesjavallavirkjun:
Gott dæmi um þekk
ingu á háu stigi
segir í ályktun frá VFÍ
Ráðstefna um virkjun jarðhita á
Nesjavöllum var haldin á Hótel Loft-
leiðum miðvikudaginn 28. janúar
s.l. Á fundinum ræddi Jóhannes
Zoega hitaveitustjcri um Afl- og
orkuþörf Hitaveitu Reykjavíkur,
Árni Gunnarsson yfirverkfræðingur
fjallaði um Nesjavallavirkjun, rann-
Drögum vel úr ferð
við blindhæðir og brýr.
GÓÐAFERÐ!
sóknir og virkjunaráætlun. Einnig
ræddi Einar Gunnlaugsson jarð-
efnafræðingur um efnaeiginleika
hitaveituvatnsins og umhverfis-
rannsóknir og Benedikt Steingríms-
son jarðeðlisfræðingur hjá Orku-
stofnun um boranir og mat á
vinnslugetu jarðhitasvæðisins.
Þá fjallaöi Elías Elíasson forstöðu-
maður tækniþróunardeildar Lands-
virkjunar um samrekstur hitaveitna
og rafveitna og fram kom ný húshit-
unarspá Orkuspárnefndar hjá Jóni
Vilhjálmssyni verkfræðingi. Einnig
ræddi Eggert Jónsson borgarhag-
fræðingur um arðsemismat í opin-
berum framkvæmdum.
Að lokum fóru fram pallborðsum-
ræður.
Framkvæmdastjórn Verkfræð-
ingafélags íslands telur að helstu
niðurstöður af ráðstefnunni 28. jan.
um „Virkjun jarðhita að Nesjavöll-
um“ séu:
Nesjavallavirkjun er fyrir margra
hluta sakir einstæð og gott dæmi
um hvað verkfræðileg og jarðvís-
indaleg þekking og kunnátta er á
háu stigi hér á landi.
Það virðast allir vera sammála um
að Nesjavallavirkjun sé „hin rétta
lausn“ og þörf sé fyrir hana. Hins
vegar er nokkur skoðunarmunur og
óvissa hversu fljótt er þörf á orku
þaðan og hvort brúa mætti orku-
þörf með öðrum hætti um skamm-
an tíma 2—3 ár.
Rannsóknir á svæðinu og öll und-
irbúningsvinna er mikil, ítarleg og
til fyrirmyndar.
Tæknilegar lausnir og útfærslur
geta verið all nokkrar og erfitt að
skera úr hver sé sú eina „besta“ og
af því er sveigjanleiki í útfærslu í há-
vegum hafður við hönnun og áætl-
anagerð.
Ekki er óeðlilegt að huga nánar
að hvaða áfangaskipting og tíma-
setning einstakra verkhluta er eðli-
legastur og hagkvæmastur fyrir
íbúa höfuðborgarsvæðisins, þegar
jafnframt er tekið tillit til rekstrarör-
yggis í kuldaköstum.
Það ber að hafa í huga að Nesja-
vallavirkjun geti skapað möguleika
til iðnþróunar og ylræktar sem ekki
er séð fyrir í dag.
Hins vegar er margt órætt t.d.
ýmsar tæknilegar útfærslur en þær
bíða betri tíma.
Laus staða
Við Þjóðminjasafn íslands er laus til umsóknar rannsókna-
staða, sem stofnuð var í minningu dr. Kristjáns Eldjárns, fyrrver-
andi þjóðminjavarðar og forseta íslands, á 70. afmælisdegi
hans 6. desember 1986.
Staðan er ætluð fræðimönnum er sinna rannsóknum á íslenli?
um fornminjum eða öðrum þáttum íslenskrar menningarsögu,
sem falla undir verksvið Þjóðminjasafnsins.
Ráðið verður í stöðuna til allt að eins árs. Laun greidd eftir
launaflokki deildarstjóra Þjóðminjasafnsins.
Umsóknir skulu hafa borist menntamálaráðuneytinu fyrir 25.
febrúar næstkomandi og skulu fylgja ítarlegar upplýsingar um
nám, starfs- og rannsóknaferil, svo og hvers konar rannsóknir
umsækjandi hyggst leggja stund á.
Menntamálaráðuneytið 29. janúar 1987.