Alþýðublaðið - 26.06.1987, Blaðsíða 2

fUYmntiiiD
Slmi: 681866
Útaefandi: Blað hf.
Ritstjóri:-; Ingólfur Margeirssoa
Ritstjórnarfulltrúi: Jón Daníelsson
Blaðamenn: Orri Bj'arnason, Asa Björnsdóttii og
Kristján Þorvaldsson
Framkvæmdastjóri: Valdimar Jóhannesson
Skrifstofa: Halldóra Jónsdóttir og Eva Guðmundsdóttir
Setning og umbrot: Filmur og prent Ármúla 38
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12
Áskriftarsíminn er 681866
Hvaða kostir eru
fyrir hendi, ef...?
tf stjórnarmyndunarviðræður Alþýðuflokks, Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæðisflokks fara út um þúfur,
sem ekki var Ijóst þegar þessi leiðari var skrifaður, fer
mjög fækkandi þeim stjórnarmyndunarkostum sem
eftir eru. Hugsanlega er unnt að mynda fjórflokka-
stjórn eðaminnihlutastjórn, en hvorttveggjaeru held-
ur slæmir kostir. Við ríkjandi aðstæður er mikil nauð-
syn á sterkri stjórn, sem getur tekist á við mjög vax-
andi efnahagsvanda, þar sem verðbólgudraugur og
gengisfellingarhætta eru við bæjardyrnar.
Frá því að Jón Baldvin Hannibalsson fékk umboð for-
seta íslands til stjórnarmyndunar hefur verið gengið
til verks af miklum krafti. Málefnavinna hefur verið
óvenjumikil, og jafnvel svo að samstarfsflokkarnir í
viðræðunum hafa kveinkað sér. Alþýðuflokksmenn
hafa gengið til þessara viðræðna undir kjörorðinu, að
vel skuli vanda það sem lengi skuli standa. Þetta eru
nýjar aðferðir í stjórnarmyndunarviðræðum, en eiga
að tryggja málefnasamning, sem farið verði eftir. Á
undanförnum áratugum hafa málefnasamningar vart
verið teknir upp úr skúffum ráðherra eftir að stjórnar-
myndun hefur lokið.
IVI istakist þessi tilraun, verða menn að velta fyrir sér
hvað framundan sé. Hættan á því að mynduð verði
málamyndastjórn, sem lætur reka á reiðanum, ein-
hverskonar göslarastjóm, fer vaxandi. Þjóðin hefur
orðið vitni að því undanfarna daga og vikur, að innan-
hússvandamál Alþýðubandalags og Sjálfstæðis-
flokks eru veruleg. Alþýðubandalagið og Kvennalist-
inn virðast ekki treysta sér í ríkisstjórn, og eru úr leik,
amk. í bili. Yfirmaður Borgaraflokksins kvað flokk
sinn ekki tilbúinn í ríkisstjórn, en skipti síðan um
skoðun. Um sinn er Borgaraflokkurinn ekki hrífandi
samstarfskostur.
tn það sem meira er; fari þessi tilraun út um þúfur,
er það umtalsvert áfall fyrir stjórnmálamenn og
stjórnmálalífið í heild. í raun og veru er þjóðin búin að
mynda þessa ríkisstjórn, þ.e. Alþýðuflokks, Fram-
sóknarflokks og Sjálfstæðisflokks, enda sjá glöggir
menn ekki marga aðra möguleika í stöðunni. Formað-
ur Sjálfstæðisflokksins hefur hafnað hugmyndinni
um samstarf við Framsóknarflokk og Stefán Valgeirs-
son, sem hefði meirihluta í Sameinuðu þingi og gæti
afgreitt fjárlög, en yrði í minnihlutaí deildum. Þáervit-
að að fjórflokkastjórnir endast sjaldnast lengi og
verulegurfími þeirrafer i látlausar málamiðlanir. Auð-
vitað kemur utanþingsstjórn til greina, en hún er neyð-
arúrræði og niðurlæging fyrir stjórnmálamennina.
Þ á geta menn einnig hugað að minnihlutastjórnum.
Þar kæmi til greina minnihlutastjórn Sjálfstæðis-
flokks og Framsóknar, sem Sjálfstæðismenn telja
engan kost. Minnihlutastjórn Sjálfstæðisflökks og
Alþýðuflokks er ekki fráleitur möguleiki, né heldur
minnihlutastjórn Alþýðuflokks og Framsóknar. Allt er
þetta mögulegt, og menn skyldu hafa það hugfast, að
stjórnmál eru list hins ómögulega.
En það skal ítrakað, að verði núverandi stjórnar-
myndunarviðræðum slitið, mun það valda miklum
vonbrigðum og jafnvel reiði meðal almennings.
Ástæða sjálfstæðismanna eða framsóknarmanna
fyrirslitum yrði að vega mjög þungt og veratrúverðug.
ISvavar Gestsson vill aö Þjóðviljinn
'verði málgagn Alþýðubandalagsins
á sama hátt og Morgunblaðiö er
málgagn Sjálfstæðisflokksins.
X — X — X
flokknum og ástæðurnar fyrir
kosningaósigrinum í vor. Svo sem
von er, eru ekki allir sexmenning-
arnir sammála. Einkum er mikill
ágreiningur um tengslin milli
flokksins og verkalýðshreyfingar-
innar. Ásmundur Stefánsson, for-
seti ASÍ segir þannig í sinni greinar-
gerð að hann telji tengslin allt of lít-
il eins og þau hafa verið síðan 1978.
Hann vill að sjálfsögðu bæta úr
þessu með því að efla tengslin.
Kristín Á. Ólafsdóttir, varafor-
maður Alþýðubandalagsins, segir á
hinn bóginn í sinni greinargerð að
flokkurinn þurfi aukið sjálfstæði
frá Alþýðusambandsforystunni.
Kristín er sem sé þeirrar skoðunar
að tengsl flokksins við ASÍ-foryst-
una sé stærsta orsökin fyrir því að
svo fór sem fór í kosningunum. í
þessu sambandi bendir Kristín á að
margir kjósendur hafi sett einskon-
ar samasem merki milli flokks og
ASÍ-forystu eftir þjóðarsáttina.
Hún er líka eindregið þeirrar skoð-
unar að flokkurinn hefði átt að
gagnrýna þjóðarsáttina í stað þess
að taka þátt í að samþykkja hana á
Alþingi.
Kristln Á. Ólafsdóttir vill aftur á
móti að Alþýðubandalagið öðlist
sjálfstæði gagnvart ASÍ-forystunni.
Ragnar Arnalds vill ekki ganga
mjög langt I sjálfsgagnrýni flokks-
manna.
GREINARGERÐ Ragnars Arn-
alds hefur nokkra sérstöðu í
skýrsluhópnum. Ragnar vill nefni-
lega ekki ganga of langt í sjálfs-
gagnrýni flokksmanna og segir að
stóran hluta vandans megi rekja til
utanaðkomandi áhrifa sem flokks-
menn hafi ekki getað haft nein
áhrif á. í þessu sambandi rekur
Ragnar sig gegnum fylgi ýmissa
smáflokka, svo sem Þjóðarflokks-
ins og Flokks mannsins og segir að
helminginn af fylgistapinu megi
rekja til þess að kjósendur sem ann-
ars ættu heima hjá Alþýðubanda-
laginu hafi kosið þessa flokka.
Asmundur Stefánsson vill efla
tengslin milli Alþýðubandalagsins
og Alþýöusambandsins.
Föstudagur 26. júní1987
ÖNNUR SJÓNARMIÐ
KOLLEGI okkar á Morgunblaði
allra landsmanna, hann Stakstein-
ar, fyllist jafnan mikilli Þórðar-
gleði, þegar uppákomur verða í
stjórnmálaflokkum (þó ekki Sjálf-
stæðisflokknum). Um þessar
mundir skemmtir hann sér ágæt-
lega við að lesa skýrslur Alþýðu-
bandalagsmanna fyrir miðstjórn-
arfundinn sem hefst í Reykjavík í
dag.
Eitt atriði í skýrslunum varð þó
greinilega til að spilla gleði Stak-
steinars. Hann rakst sem sé á það í
tillögum Svavars Gestssonar í til-
lögum hans til úrbóta í flokknum,
að hann hallast að því að gera Þjóð-
viljann að málgagni Alþýðubanda-
lagsins og að tengsl blaðs og flokks
verði svipuð tengslum Morgun-
blaðsins við Sjálfstæðisflokkinn.
Hér var Staksteinari nóg boðið. í
dálkum þeim sem vandlega eru
nterktir honum í Morgunblaði allra
landsmanna í gær skrifar Stakstein-
ar talsverða langloku um vanþekk-
ingu Svavars á tengslum Morgun-
blaðsinS og Sjálfstæðisflokksins.
Staksteinar heldur því fram að
Morgunblaðið sé hreint ekki mál-
gagn Sjálfstæðisflokksins, en líti
hins vegar á sig sem málsvara Sjálf-
stæðisstefnunnar.
Staksteinar lætur þó hér ekki
staðar numið, heldur bætir því við
að Morgunblaðið sé „sjálfstætt"
Staksteinar segir að Morgunblaðið
sé alls ekki málgagn Sjálfstæöis-
flokksins. Ef bæði hann og Svavar
hafa rétt fyrir sér, þá þýða ummæli
Svavars kannski að hann vilji hafa
Þjóðviljann óbreyttan.
fréttablað og þar að auki „opinn
vettvangur til skoðanaskipta“.
Við sjáum svo sem ekki ástæðu
til að fara mörgum orðum um þess-
ar digurbarkalegu yfirlýsingar
Staksteinars. Þó væri kannski gam-
an að heyra álit manna, sem and-
stæðir eru „sjálfstæðisstefnunni"
og hafa lent í því að finna á „afvikn-
um stað“ í Morgunblaðinu, greinar
sem þeir skrifuðu fyrir þrem mán-
uðum um málefni sem þá voru efst
á baugi. Annað eins hefur borið
við. Og kannski sýnir það einmitt
„sjálfstæði“ blaðsins.
X — X — X
STJÓRNARMYNDUN hefur nú
þegar tekið tvo mánuði og margir
orðnir langþreyttir að bíða sem von
er. Það skiptir hins vegar miklu
máli fyrir marga, hvernig til tekst,
þegar ný ríkisstjórn er mynduð. Að
vísu er alkunna að flestar ríkis-
stjórnaraðgerðir bitna fyrir rest á
pyngju almennings. Einstaka sinn-
um ber þó við að það ber á góma
þegar verið er að mynda nýja
stjórn, að leggja einhverjar byrðar á
„breiðu bökin“ í samfélaginu. í
stjórnarmyndunarviðræðum und-
anfarnar vikur hefur þetta komið
fyrir og öfugt við almenning eru
ýmsir hópar sem betur mega sín,
duglegir við að vara væntanlegar
ríkisstjórnir við afleiðingum af nýj-
um álögum.
Þannig hafa dunið yfir viðræðu-
nefndir flokkanna, ályktanir
ýmissa hópa, sem hafa haft grun-
semdir um að einhverjar af væntan-
legum aðgerðum væntanlegrar rík-
isstjórnar, kynnu að snerta hags-
muni þeirra. Almenningur þegir
hins vegar þunnu hljóði og sendir
ekki frá sér neinar ályktanir, á
hverju sem dynur. Kannski er þarna
fundin skýringin á því hvers vegna
byrðarnar lenda alltaf á almenningi
á endanum.
En snúum okkur aftur að Al-
þýðubandalagsmönnum. Sex slíkir
hafa eins og alþjóð veit, skrifað ít-
arlegar greinargerðir um ástandið í