Alþýðublaðið - 22.09.1987, Blaðsíða 2

MÐUBLMÐ
Simi:
Útgefandi:
Ritstjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Blaðamenn:
Framkvæmdastjóri:
Skrifstofa:
Auglýsingar:
Setning og umbrot:
Prentun:
681866
Blað hf.
Ingólfur Margeirsson.
Jón Daníelsson.
Ingibjörg Árnadóttir
Kristján Þorvaldsson og Örn Bjarnason.
Valdimar Jóhannesson.
Halldóra Jónsdóttir, Eva Guðmundsdóttir og
Þórdís Þórisdóttir.
Guðlaugur Tryggvi Karlsson
og Ólöf Heiður Þorsteinsdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsiminn er 681866.
Aðgerðir til að
bæta þjóðarhag
Alþýðuflokkurinn hefur fengið það erfiða hlutverk í núver-
andi ríkisstjórn, að koma lagi á ríkisfjármálin. Ekki fer hjá
því, að margar nauðsynlegar ráðstafanir í tengslum við fjár-
lagagerðina, eru litt til vinsælda fallnar. Vafalaust mun Al-
þýðuflokkurinn líðafyrir þetta hlutskipti sitt, a.m.k. á meöan
fyrstu aðgerðir eru að skila árangri.
Alþýðuflokkurinn hefur lýst yfir því, bæði fyrir og eftir
kosningar, að ekki verði hjá því komist að stokka upþ öll rík-
isfjármálin, enda þyggir sáttmáli núverandi stjórnarflokka á
þvi meginmarkmiði. — Hér á landi hefur verið látið reka á
reiðanum í ríkisfjármálum um langt árabil, og það eru fyrst
og fremst hagstæð ytri skilyrði og góðæri til lands og sjáv-
ar, sem hefur komið í veg fyrir enn lakari útkomu ríkissjóðs
en raun ber vitni.
Jón Baldvin Hannibalsson, fjármálaráðherra, tók við ríkis-
sjóöi í miklum ólestri. Hallinn var gifurlegur og lánsfjárlög
höfðu farið gjörsamlega úr böndunum. Við fjárlagagerðina
nú var lögð á það höfuðáhersla, að koma á jafnvægi i tekjum
og útgjöldum ríkissjóðs. Þetta hefur tekist betur en björt-
ustu vonir stóðu til, og innan ríkisstjórnarinnar náðist sam-
komulag um áhrifamiklar aðgerðir. Enginn vafi er á þvi, að
þessaraðgerðirmunu dragaúrhinni hröðu verðbólguþróun,
sem ógnarafkomu ríkissjóðs og heimilanna i landinu.
En jafnhliða fjárlagagerðinni hafa starfshópar innan fjár-
málaráðuneytisins fjallað um endurskoðun á tekjuöflunar-
kerfi ríkisins. Þar er m.a. rætt um framkvæmd tillagna svo-
kallaðrar skattsvikanefndar, sem kannaði umfang skatt-
svikai samræmi við þingsályktunartillögu Alþýðuflokksins
frá 1985. Menn eru sammála um, að meginatriðið varðandi
bætt skattskil og upprætingu skattundandráttar, sé ein-
földun skattkerfisins. Þegar hafa verið stigin skref í þá átt
með staðgreiðslukerfi tekjuskatts og einföldun söluskatt-
kerfisins, er miði í átt að virðisaukaskatti.
Mörg fleiri atriði skattakerfisins eru nú í athugun í fjár-
málaráðuneytinu, og ef vel tekst til að einfalda úrelt og göt-
ótt skattakerfi, er það tvímælalaust eitt mesta hagsmuna-
mál almennings í þessu landi. Sá dagur kynni þá að renna
upp, að almennir skattborgarar, launamennirnir, hættu að
greiða skatta fyrir þann hóp þjóðarinnar, sem hefur haft
tækifæri til þess að skjóta undan skatti milljörðum króna ár
hvert.
En allar þessar breytingar taka tíma. Á meðan verður að
gripa til aðgerða, sem geta komið illa viö almenning, en
munu að lokum skila umtalsverðum arði. Alþýðuflokkurinn
telur svo mikilvægt að knýja fram uþþstokkun á fjármála-
kerfi ríkisins, að miklu sé fyrir það fórnandi. Flokkurinn vill
ekki kaupa sér stundarvinsældir með því að slá undan.
Þjóðin verðursiðar meirað metaog vegahvort rétt hafi verið
að málum staðið.
Alþýðuflokksmenn hafa lýst yfir andstöðu sinni við ríkis-
forsjá og miðstýringu i efnahagslífinu. Á undanförnum ár-
um hefur rikisvaldið leiðst út í umfangsmikil afskiþti af at-
vinnu- og efnahagslífi, m.a. með pólitískri stýringu fjár-
magns gegnum banka-og sjóðakerfi, afskipti af verðmynd-
un, beinum rekstri framleiðslu- og þjónustufyrirtækja og
jafnvel vernd og ábyrgð á táprekstri einstakra fyrirtækja og
atvinnugreina.
Þessir stjórnarhættir hafa leitt til óhagkvæmrar ráðstöfun-
ar á fjármunum og dæmalausra fjárfestingarmistaka, og til
verðmyndunar, sem dregur úreðlilegu aðhaldi í viðskiptalíf-
inu. Þjóðnýting á tapi í einstökum fyrirtækjum eða atvinnu-
greinum virðist vera orðinn sjálfsagður hluti af starfi hins
opinbera.
Þetta fyrirkomulag hefur í för með sér óeðlilega pólitíska
fyrirgreiðslu, opinber skömmtunarkerfi, þjónkun við sér-
hagsmuni og einokun, sem dregur úr allri framþróun. Þetta
fyrirkomulag heyrir fortíðinni til, og þessu vill Alþýðuflokk-
urinn breyta. Væntanlega tekst samkomulag innan ríkis-
stjórnarinnar um breytingar af þessu tagi. Fyrsta skrefiö
hefur verið stigið með samkomulagi stjórnarflokkanna um
fjárlagafrumvarpið.

Þriðjudagur 22. september 1987
Magnús Marisson skrifar:
AF SKÚTUKÖRLUM
Á vordögum árið 1983 bar það
helst til tíðinda á vettvangi þjóð-
málanna að þjóðarskútunni var
siglt upp í fjöru þar sem hún var
ekki haffær iengur vegna óstöðv-
andi leka og æðstu yfirmenn henn-
ar afmunstruðu sig á staðnum. Or-
sakir atburða þessara voru í
skemmstu máli þeir að í kjölfar
mikillar og ógætilegrar siglingar
undir stjórn þeirra yfirmanna sem
frá borði gengu kom upp mikill
ágreiningur þeirra á meðal. Þetta
leiddi til þess, svo sem áður var sagt,
að þjóðarskútunni var rennt upp í'
fjöru til að forða henni frá því að
sökkva alveg.
Undirmennirnir í áhöfninni urðu
eftir um borð og sáu sem rétt var að
við svo búið mátti ekki standa og
gengust í því að ráða nýja yfirmenn
á skútuna og koma henni á flot.
Heldur þótti undirmönnum vistin
ströng framan af undir stjórn hinna
nýju yfirmanna og báru hinir lægst
settu sig illa en vist hinna hærra
settu var bærilegri. Þegar á sigling-
una leið fór það samt svo að flestir
í áhöfninni voru farnir að una hag
sínum bærilega, enda höfðu yfir-
mennirnir þegar hér var komið
sögu aðeins slakað á aganum vegna
Mig langar með örfáum orðum
að minnast ömmu minnar, sem í
dag verður jarðsungin frá Kirkju
Óháða safnaðarins.
Amma lést á Landspítalanum
þann 13. sept. sl. eftir stutta legu
þar, en mestan tímann af sínum
veikindum lá hún heima, þar sem
hún naut ástúðar og umhyggju afa,
sem stóð eins og klettur við hlið
hennar á hverju sem gekk, bæði nú
undir lokin og eins í gegnum allt
þeirra samlíf. Antma var hans lífs-
Ijós sem nú er slokknað.
Heimili afa og ömmu geislaði af
ástúð og innileik, og hverjir sem
þangað komu hlutu að verða
snortnir, því með breytni sinni og
lífsskoðunum, gáfu amma og afi
öllum, en þó sérstaklega afkomend-
um sínum, trúna á lífið og allt það
góða sem það hefur upp á að bjóða,
kurrs í áhöfninni. Ekki spillti það
heldur fyrir að á meðan á túrnum
stóð aflaðist vel og verð á vistum
var í lágmarki. Gerðust nú æðstu
stjórnendur værukærir og undir
lok ráðningartimabils síns settu
þeir sjálfstýringuna á og sneru sér
að því að kynna afrek sín í sigling-
arfræði víða um lönd.
Enn hófst nýtt ráðningartímabil
og bjuggust flestir við að sömu yfir-
menn yrðu endurráðnir. Af því varð
ekki, sumir þeirra reyndust að dómi
fyrri félaga ekki nægilega miklir
heiðursmenn, er hér var komið
sögu, iil að sitja áfram við yfir-
mannaborðið. Ekki höfðu deilur
um heiðursmenn áður orðið til að
hindra ráðningu yfirmanna á þjóð-
arskútuna, en það breytist eins og
annað. Heiðursmannadeilur þessar
leiddu svo til þess að fá varð nokkra
nýja aðila að yfirmannaborðinu til
að hægt væri að láta úr höfn. Eftir
mikið japl, jaml og fuður tókst að
hóa saman nægilega mörgum að
borðinu og er það nú fullmannað.
Langt er síðan nýju mennirnir við
borðið hafa setið á þessum stað og
voru þeir orðnir þreyttir á að
standa. Ekki fer mörgum orðum af
kátínunni við borðið en borðsiðir
eru þar sæmilegir á stundum. Það
og þó að erfiðleikar steðjuðu að, að
bugast ekki heldur líta fram á veg-
inn, og bíða þess með þolinmæði að
upp birti aftur.
Amma og afi voru aldrei efnuð í
veraldlegum skilningi, en samt voru
þau efnamesta fólk sem ég hef
þekkt, og er ég stolt af því að vera
afkomandi frá slíku fólki, og bera
nafn ömmu minnar, en því finnst
mér fylgja ábyrgð og hún er sú að
vera trúr sinni sannfæringu og að
breyta réttilega gagnvart öðrum.
Lífið verður tómlegra eftir lát
slíkrar konu, konu eins og amma
mín var en hún skildi eftir sig svo
ótal margt, og eru minningarnar
um hana, það sem við, sem eftir lif-
um munum ylja okkur við í kom-
andi framtíð.
Ég bið algóðan Guð að vaka yfir
afa, og gefa honum styrk í sinni
sem helst veldur þeim borðfélögum
lélegri lyst er sú staðreynd að hinir
fyrri borðfélagar höfðu stillt sjálf-
stýringuna á vitlausa stefnu, á með-
an þeir ferðuðust víða um lönd til
að kynna færni sína í siglingum.
Þetta gerir það að verkum að
ónæðissamt er nú við borðið og
veltingur fer vaxandi. Ef svo fer
fram sem horfir og menn standa
ekki upp frá borðum til að taka
sjálfstýringuna úr sambandi og
leiðrétta stefnuna eða ætla sér að
láta hjálparkokkinn einan um að
stíga ölduna er hætt við að sjóveiki
og kurr meðal áhafnar spilli matar-
lystinni með öllu. Ef menn koma
sér saman um að taka sjálfstýring-
una úr sambandi og fara að sigla
eftir viti og þori hvílir alveg sérstök
ábyrgð á hinum nýju mönnum við
borðið því að þeir eru fulltrúar hins
almenna áhafnarmeðlims og ber
samkvæmt því að gæta hagsmuna
hans í hvívetna. Þegar túrnum lýk-
ur og gert verður upp, verður hvort-
tveggja skoðað, hvernig siglingin
gekk i heild og hvernig hinum al-
menna manni í áhöfninni vegnaði.
Þeim dómi sem þá verður upp kveð-
inn verður ekki áfrýjað í bráð.
Magnús Marísson
miklu sorg og svo og öllum afkom-
endum. Hvíli amma mín í Guðs
friði, og hafi hún þökk fyrir allt.
Brynhildur Bjarnadóttir.
Minning:
Brynhildur Ólafsdóttir
Fædd: 23.03.1909 Dáin: 13.09.1987