Tíminn - 08.09.1967, Síða 9

FÖSTUDAGUR 8. sept. 1967.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæœdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgaspn og IndriSi
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastjóri: Steingrimur Gísiason Ritstj.skrifstofur « Eddu-
kúslnu, símar 18300—18305 Skrifstofur: Bankastræti 7. Af-
greiðslusimi 12323 Auglýsingasiml 19523 Aðrar skrifstofur,
sími 18300 Askriftargjald kr 105.00 á mán tnnanlands — t
lausasölu kr 7.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA a. í.
Hvers vegna vill
Gunnar selja? /
ÞaS hefur verið kunnugt um nokkurt skeið, að eitt
stærsta og fullkomnasta hraðfrystihús landsins, Sænska
frystihúsið í Reykjavík. hefur verið til sölu. Hingað til
mun enginn kaupandi hafa gefið sig fram.
Af tveimur ástæðum hefur þessi fregn vakið athygli-
í fyrsta lagi vegna þess, að aðaleigandi og framkvæmda-
stjóri Sænska frystihússins er formaður Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna, Gunnar Guðjónsson. Gunnar er þekkt-
ur sem harðduglegur og framsýnn atvinnurekandi. Mönn
íim kemur því einkennilega fyrir sjónir, að hann skuli
vilja hætta við þennan atvinnurekstur, sem ætti að vera
einn hinn arðbærasti á íslandi, ef allt væri með felldu.
í öðru lagi vekur svo þessi fregn athygli vegna þess, að
ekki er kunnugt um, að enn hafi gefið sig fram kaupandi
að Sænska frystihúsinu. Þó vantar ekki dugandi menn á
fslandi, sem vilja reyna sig við slík verkefni.
Hvað er það, sem veldur því, að einn dugmesti at-
vinnurekandi landsins vill selia Sænska frystihúsið og
enginn af hinum mörgu þróttmiklu atvinnurekendum
landsins gefur sig fram til að taka við rekstri þess?
Skýringin er ekki mjög flókin, þegár nánara er gætt.
Stjó'rnarstefna undanfarinna ára hefur búið svo að
þessari atvinnugrein, hraðfrvstihúsarekstrinum, að
menn hafa ótrú á honum, enda þótt hann ætti að vera
hinn eftirsóknarverðasti á íslandi, ef allt væri með felldu.
Það hefur ekkert verið hirt um að skipuleggja svo sjávar-
útveginn, að hraðfrystihúsin hefðu nægilegt hráefni,
heldur allt kapp lagt á aðrar veiðar. Það hefur verið
bætt á atvinnureksturinn nýjum og nýjum sköttum.
Lánsfé hefur verið skammtað í eins smáum stíl og hægt
er. Dýrtíð hefur verið mögnuð 1 landinu, svo að laun-
þegar hafa orðið að knýja fram nýjar og nýjar kaup-
hækkanir, þar sem þeim hefur verið synjað um kjara-
bætur í öðru formi.
Við þetta hefur svo bætzt, að ráðherrar hafa við
flest tækifæri sýnt óbeint vantrú sína á hraðfrystihúsa-
rekstrinum eins og flestum öðrum atvinnurekstri, sem
fyi’ir er í landinu. Þeir hafa — a.m.k. sumir hverjir —
talið, að allan vanda mætti leysa með byggingu álverk-
smiðju. Nú virðast þeir álíta að það leysi allan vanda
# b.yggja olíuhreinsunarstöð-
Þetta eru ástæðurnar fyrir því trúleysi, sem nú
ríkir á hraðfrystihúsarekstrinum. Þess vegna vill Gunn-
ar Guðjónsson selja Sænska frystihúsið og enginn gefur
sig enn fram tilað kaupa það.
Það er slík vanfrú á þýðingarmestu atvinnugreinarn-
ar, sem er hættulegust efnahagslegri afkomu hverrar
þjóðar. Slíkri vantrú verður ekki útrýmt nema með
breyttri stjórn og stjómarstefnu.
Svo er nú komið, að Alþýðublaðið er farið að vara
við oftrú á atvinnurekstur útlendinga á íslandi. Tilefnið
er hinn hóflausi áróður Mbl., er jafnframt speglar van-
trúna á íslenzka atvinnurekendur. Það má segja um
þessi viðbrögð Alþýðublaðsins, að bragð er að þá
barnið finnur.
TÍMINN
9
MORGENS CAMRE:
Þaö er veriö aö myröa Andreas
Papandreou hægt og hljððiega
NATO verður að beita sér fyrir endurreisn lýðræðisins í Grikklandi.

LÍK Mandilaras eins hinna virtu
verjanda í Aspida-málinu haust
ið 1966, fannst á floti í sjónum
við Rhodos í byrjun maí, og
var með skotsár á höfði. Þetta
hefur mjög aukið á þann ógna-
blæ, sem umlokið hefur málið
allt. Enn er þetta morð með
öllu óupplýst. Fyrir fáum vik-
um lézt Lambrinidis allt í einu
sn hann var annar málafærslu-
maður Andreasar Papandreous.
Opinberlega var lýst yfir, að
sólstingur hefði orðið honum
að bana.
ágúst í sumar sneru mála
færslumenn Andreasar Papan-
dreous sér til dómsmálaráðlherr
ans og gengu eftir ákæruskjal-
inu. Svarið var, að það væri
ekki tilbúið. Pattakos innan-
ríkisráðheira boðaði til blaða-
mannafundar 14. ágúst og til-
kynnti þar, að Andreas Papan-
dreou hefði allt í einu veikst al
varlega af lugnaberklum. Papan
dreou hafði farið fram á að fá
að ræða við Pattakos og bera
fram óskir um að réttarrann-
sókninni yrði hraðað vegna
sjúkleika hans. Þeir ráðherrarn
ir Pattakos og Totomis, sem
fer með þau mál, er varða
röð og reglu á almannafæri,
höfðu heimsótt Papandreou i
klefa hans í Averoff-fangelsinu.
En er ekki í raun og veru ó-
heyrilegt að maður með bráða
lugnaiberkla sé ekki fluttur á
sjúkrahús? Pattakos lét svo um-
mælt á blaðamannafundinum,
að líf Andreasar Paþandreous
væri ekki í bráðri hættu að
áliti lækna. Kvaðst ráðherrann
ekkert geta aðhafzt til þess að
hraða réttarrannsókninni.
ÞARNA er einmitt það að
gerast, sem herforingjaklíkan
hefur helzt óskað eftir. Papan-
dreou fékk lugnaberkla ári áð-
ur en byltingin var gerð. Vegna
þess var hann undir stöðugu
eftirliti lækna. En heilsu hans
er einnig hætta búin vegna
blóðsjúkdóms, sem við sjálft
Lá að riði honum að fullu árið
1961.
Þetta veit herforingjastjórn-
in. Henni er einnig ljóst, að sé
maður með falda lugnaberkla,
hnepptur inni í litlum fapga-
klefa í sumarhituum í Aþenu
og meinaður aðgangurv að
hreinu lofti og sviptur öllum
möguleikum til hreyfingar, eru
allar líkur á að sjúkdómurinn
taki sig upp að nýju.
Sennilega hefur herfoi;ingja-
stjórnin fyrir löngu gert sér
Ijóst, að hin boðuðu réttarhöld
vektu hneyksli ef erlendir lög-
fræðingar fengju að fylgjast
með þeim. Þá yrði ljóst, — að
minnsta kosti utan Grikklands,
— að Aiidreas Papandreou væri
saklaus af landráðaákærunni,
sem á hann hefur verið borin.
Ekki þyrfti annars með en að
/eita frest á frest ofan. Líkam
legt og sálrænt farg innilokun-
arinnar hlyti að leiða tjl þess,
að berklarnir tækju sig upp að
nýju.
Framfarasamtökin i demó-
krataflokknum bandaríska
Andreas Papandreou
(Americans for Democratic
Action, AD'A) vöktu athygli á
pessu þegar í fyrstu vikunni
eftir byltinguna. en John
Kenneth Galbraith prófessor er
formaður þessara samtaka. Her
íoringjastjórnin lét í það skína
pegar i júní, að hún væri því
ekki andsnúin. að Andreas
Papandreou fengi að hverfa til
Bandarikjanna að afstöðnum
réttarhöldunum. Þetta virðist
illskiljanlegt nema því aðeins
að því væri ætlað að milda
ióma manna útífrá um tilgang
herforingjastjórnarinnar.
ÞAÐ veldur hvað mestum
kvíða i sambandi við ástand
mála í Grikklandi, hve auðvelt
er að segja fyrir um, hvað
gerast muni, án þess að unnt
sé með nokkru móti að koma
í veg fyrir það. Augljóst var
þegar í febrúar 1967 að til
byltingar hlyti að koma ef horf
ur væru á, að framfaraöflin
vnnu sigur í kosningunum 28.
maí. Andreas Papandreou sagði
við mig í síma í marz: „Sumir
hlutar stjórnarskrárinnar verða
nuimdir úr gildi og þingið leyst
app. Ég verð efalaust settur
í fangelsi“
Því ber ekki að neita, að
spennan lækkaði nokkuð í
SIÐARI GREIN
apríl og grískum lýðræðissinn-
um jókst bjartsýni að mun.
Einnig verður að viðurkenna,
að byltingin gerðist ekki að
öllu leyti með þeim hætti, sem
gert hafði verið ráð fyrir, en
spáin rættist í öllum höfuð-
dráttum eigi að síður.
Á sama hátt virðist nú mega
teljast nálega fullvíst. ef ekki
verður gripið í taumana með
einhverjum óvenjulegum hætti,
að réttarhöldunum yfir Andre
asi Papandreou verði frestað
æ ofan í æ, og herforingja-
stjórnin tilkynni síðan einn
goðan veðurdag, að hún harmi,
að sjúkleiki hans hafi ágerzt
cil muna, en hinir færustu lækn
ar líti eftir honum o.s.frv. Að
lokum verður svo birt tilkynn-
mg um, að hann hafi ekki
■•eynzt fær um að veita sjúkdóm
num viðnám. Að nokkrum
■nánuðum liðnum, ef til vill
nisseri eða rúmlega það, verð
ur borgaraleg bráðabirgða-
stjórn látin leysa herforingja-
stjórnina af hólmi og banda-
••ísku hernaðaraðstoðinni verð-
ur komið í fullan gang að nýju.
Síðan verða látnar fara fram
oírjálsar kosningar og í þeim
taka aðeins þátt hægriflokkur-
inn ERE og hægrihluti gamla
Miðflokkasambandsins, sem fá-
anlegur verður til að fallast
a slíka lausn. Þá er aftur komið
á sams konar ástand og ríkti
árið 1955, þegar Karamanlis
kom til valda. og um;t er að
Dyrja hinn gríska harmleik að
nýju.
VESTURVELDIN verða að
nreyta stefnu sinni ef unnt
a að reynash að koma i veg
fyrir þessa þróun mála. Það
var aðildarher að Atlantshafs-
bandalaginu, sem framkvæmdi
grísku byltinguna og naut við
/opna bandalagsins og annars
útbúnaðar. Þetta er í raun og
veru í eina skiptið sem her
bandalagsinc; hefur verið beitt
í átökum, þó ekki væri í nafni
bess. Engum þarf að koma á
óvart þó að þær þjóðir, sem
hafa álitið höfuðhlutverk banda
lagsins að vernda lýðræðið, ger
ist nokkuð uggandi um sinn
iap begar þær sjá með eigin
að bandalagsher var
bem :il bess aö svipta grísku
bjóðina frelsi sínu.
Bandaríkin gegna forusrtuhlut
verki í Atlantshafsbandalaginu
— og Grikklandi um leið, —
og þetta forustuhlutverk legg-
ur þeim á herðar sérstaka
skyldu. Ekki er fullnægjandi
að Bandaríkjamenn knýi her-
foringjaklíkuna til þess að láta
öorgaralega bráðabirgðastjórn
taka við og koma á sýndar-
lýðræði. Beiti Bandaríkjamenn
ekki áhrifum sínum til þess að
koma á raunverulegu lýðræði
í Grikklandi hljóta þeir að
'ærða að líta á Grikkland sem
enn eitt dæmi um mistök John
sons forseta * utanríkismálum.
Þá geta þeir einnig dregið
Grikki i dilk þeirra þjóða. sem
hafa misst traustið á lýðræðis-
viðleitni bandarísku ríkisstjórn
arinnar.
•Þó að Johnson forseti hafi til
kynnt Kollias forsætisráðherra
að hann telji Andreas Papan-
ireou undir vernd Bandaríkja
nanna, er það engin viðhlftandi
vörn gegn því. sem er að ger-
ast. Vilji bandariska .ríkisstjórn
in i alvöru vernda Papandreou
verður hún að krefjast þess, að
hann sé tafarlaust fluttur í
sjúkrahús i næstu stöðvum
Bandaríkjamanna og réttarhöld
tn fari fram undir alþjóðlegu
af tirliti.
Framhald á bls. 15