Alþýðublaðið - 06.11.1987, Blaðsíða 4

Alþýðublaðið - 06.11.1987, Blaðsíða 4
4 Föstudagur 6. nóvember 1987 UMRÆÐA Dr. Vladimir Verbenko, yfirmaður, APN-fréttaþjónustunnar á íslandi skrifar: OKTOBERBYLTINGIN - PERESTROJKA - REYKJAVÍK Fyrir skömmu sá ég í sovéska sjónvarpinu, sém nú er hægt að fylgjast með bók- staflega hvar sem er vegna gervihnattasambands, nýja leikna heimildakvikmynd, sem ber heitiö „Áhætta". Það er erfitt aö rekja efni hennar og það tæki langan tíma, (þess vegna væri best að biðja sovéska sjónvarpið að senda okkur myndina), en segi aðeins, að hún fjallar að- allega um eldflaugar, um Von Braun, sem er „faöir“ VAU- eldflauganna, sem eru Evrópubúum kunnar af öðru en góðu, og um Sergej Koroljov, sem hannaði fyrsta gervihnött jarðar og geim- skipið Vostok, sem flutti sovéska flugmanninn Júrl Gagarln, fyrstan manna út í geiminn. Og það er auðvitað engin tilviljun að þessi mynd er send út á aðalrás sjónvarps- ins rétt fyrir 70 ára afmæli hins sovéska valds. Hér er um að ræða lofsöng til hinna sjö áratuga Októberbyltingar- innar og rökrétts framhalds hennar, eins og Mikhail Gorbachjov, skilgreindi yfir- standandi endurskipulagn- ingu, sem hann er upphafs- maður að, I afmælisræðunni. Án hinna mikiu ávinninga Októberbyltingarinnar árið 1917, hefði ekki verið um að ræða iðnvæöingu, sem gerðu Sovétrlkin að leiöandi iön- veldi, sigurfáninn hefði ekki verið dreginn að húni á Þing- húsinu f Berlín, þá hefði Koroljov ekki komiö fram á sjónvarsviðið, en ( myndinni er fjallað um örlög hans í anda glasnost, þar sem i fyrsta skipti er sagt frá staö- reyndum, sem koma róti á hugann. Og án perestrojku, í víð- tækasta skilningi þessa orðs, sem allir eru farnir að skilja, gæti verið að allt yrði auðn. Ekki bara heima fyrir hjá okk- ur, heldur um heim allan: Eins og vitað er hefur verið safnað upp svo miklu magni af kjarnorkuvopnum, að þau nægja til þess að margeyða öllu lífi á jörðinni, ef til kjarn- orkuátaka kemur. Já og jörð- inni sjálfri einnig. Það er þess vegna engin tilviljun að ég minnist á þessa nýju kvikmynd. Þessi mynd hefst og endar á atrið- um um leiðtogafundinn í Reykjavík. Sá fundur markaði „tímamót í sögunni" varð „vonartákn þess að kjarn- orkuvopn væru ekki eilif og að mannkynið þyrfti ekki að búa endalaust undir þessu Damoklesarsverði," svo að vitnað sé í orð Gorbachjovs. Hér vitna ég aðeins í nýjustu ræður sovéska leiðtogans, en f öllum ræðum sínum og ávörpum undanfariö ár, þar á meðal í hátíðarræðunni í til- efni af 70 ára afmæli bylting- arinnar, hefur hann talað um „Reykjavíkur-andann". Hefði endurskipulagningin ekki verið i gangi, hefði ekki verið haldinn neinn leiðtoga- fundur í Reykjavík. Þegar Gorbachjov stakk upp á þessum fundi fyrir ári, tók hann talsverða áhættu: Það gat veriö að menn skildu ekki hvað hann væri að fara eða skildu hann ekki rétt, fyrir hendi gat verið raunveruleg eða ásköpuð tortryggni. Og hversu brutu menn ekki heil- ann og hversu mikið var ekki um rangar upplýsingar og alls kyns upphrópanir af ýmsu tagi: Blekking! Fjar- stæða! Gildra! Það verður að tileinka sér algerlega nýjan hugsunarhátt, losa sig við öll aukaatriði og kunna skil á að- alatriðunum og berjast fyrir þeim af öllum krafti: Eðli eld- flauga- og kjarnorkuvopna nú á dögum er slikt að ekkert ríki hefur von um að geta var- ið sig eingöngu með hernað- arlegum og tæknilegum leið- um; trygging öryggis er verk- efni, sem verður og á að leysa eingöngu (og ein- göngu!) eftir pólitiskum leið- um; öruggasta leiðin til þess að koma á allsherjar öryggis- kerfi, sem á ekki aðeins að ná yfir hið hernaðarlega svið, heldur til allra samskipta á alþjóðavettvangi, er að byrja á eyðileggingu kjarnorku- vopna, þó i stigum sé. Reykjavikurfundurinn opn- aði leið til þess. Hann sann- aði, að þetta er ekki blekking, ekki fjarstæða og ekki gildra, að hægt er að skapa heim án sjálfsmorðsvopna, ef fyrir hendi er góður vilji og nýtt hugarfar. Viö hátíðahöldin í Kreml lét sovéski aðalritarinn í Ijós þá von, að undirritun fyrirhugaðs samkomulags um útrýmingu tveggja eld- flaugategunda, sem mun fara fram í Washington (og á ræt- ur sínar að rekja til Reykjavfk- ur), verði hvati í þá átt að tek- in verði róttækari skref á þessu sviði: „Við reiðum okk- ur á styrk Reykjavikur-fundar- ins og munum vinna af full- um krafti að þvl að leita lausnar á þeim málum, er lúta að fækkun strategísks vígbúnaðar, þar sem farið er að ákvæðum Samningsins um eldflaugavarnir. Og viö treystum á gagnkvæmar að- gerðir, á aö Bandarikin skilji mikilvægi þessa augnabliks." Já, eins og orðið „pere- strojka", hefur orðið „Reykja- vík“ öðlast mikilvæga merk- ingu, sem táknar nýtt stig gagnkvæms skilnings og nýtt hugarfar í þágu al- mennra gæða. Nú riður á að hvorugu þessara hugtaka verði rutt úr sessi. Gorbasjov tók áhættu þegar hann stakk upp á Reykjavíkurfundinum, að áliti dr. Verbenkos höfundar þessarar greinar. Hann segir hinsvegar: „sá fundur markaði tímamót í sögunni, “ varð vonartákn þess að kjarn- orkuvopn væru ekki eilíf og að mannkynið þyrfti ekki að búa endalaust undir þessu Damoklesarsverði. SMÁFRÉTTIR Beðið eftir matarskammtinum i Eþíópíu. Hjálparstarf Rauða krossins Rauði kross íslands efnir um þessar mundir til sér- staks söfnunarátaks til efl- ingar Hjálparsjóðs Rauða krossins. Það fé sem safnast verður notað til hjálparstarfs meðal þurfandi fólks ( Eþíppfu og Mósambik. Á þessu ári hafa veriö mikl- ir þurrkar i Eþíópíu og hjálp- arstarf þarf þvi að hefja sem fyrst. Rauði kross íslands beinir því til landsmanna að láta eitthvaö af hendi rakna til hjálparstarfsins. Áætlað er að það vanti um 1,3 milljónir tonna af matvæl- um i Eþíópiu á árinu 1988. Það fé sem safnast hér á landi er sent til Alþjóða Rauða krossins og það kaup- ir matvæli fyrir það á þeim stöðum í heiminum þar sem verð er hagstæðast. Ályktun kjör- dæmisráðs Alþýðuflokks Kjördæmisráð Alþýðu- flokksins í Vesturlandskjör- dæmi hefur samþykkt álykt- un á þingi er haldið var í Stykkishólmi. Þarer m.a. lýst yfir stuðningi við stjórnar- frumvarp til breytingar á lög- um um húsnæðismál og kjör- dæmisráðið styður eindregið aðgerðir félagsmálaráðherra í þeim efnum. Þingið fordæmir jafnframt orðbragð og um- mæli einstakra þingmanna Framsóknarflokks og Sjálf- stæðisflokks er þeir hafa lát- ið falla um húsnæðismál undanfariö. Þingið fagnar enn fremur því starfi sem dómsmálaráð- herra hefur hafið. Það miðar að endurskoðun dómskerfis i landinu og til aukins réttlæt- is. Alþýðuflokksfólk í Vestur- landskjördæmi beinir þvl til ráðherra Alþýðuflokks að hafa I huga, þegar hamlað er gegn þenslu og auknum rík- isútgjöldum, að svigrúm til samdráttar á landsbyggðinni er minna en á þennslusvæð- um.

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.