Alþýðublaðið - 21.01.1988, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 21. janúar 1988
7
UTLOND
Umsjón:
Ingibjörg
Árnadóttir
Mordechai Vanunu, hefurgefiö skýrslu um áform ísrael í kjarnorkumál-W
um. Skýrslan birtist í breska blaðinu „Sunday Times“. Nú á hann von á™
höröum dómi.
HETJA EÐA
SVIKARI?
r
I Jerúsalem standa nú yfir réttarhöld,
sem mikil leynd hvílir yfir.
Aðalpersónan er ísraelskur kjarnorku-
frœðingur. Hann er ákœrður fyrir
föðurlandssvik, vegna þess að hann
sagði frá hinni umfangsmiklu
framleiðslu ísraela á
kjarnorkuspren gjum
Réttast væri að fólk sendi
kjarnorkufræðingnum Morde-
chai Vanunu nýárskveðjur
með þakklæti fyrir hugrekkið
sem hann sýndi, þegar hann
sagði frá hættulegu kjarn-
orkusprengjunum sem faldar
eru á leynilegum stöðum
undir Negev eyðimörkinni.
Felustaðurinn eraðeinsí nokk-
urra kílómetra fjarlægð frá
Sadoma við Dauðahafið, þar
sem Jahve biblíunnar hegndi
hinum óguðiegu Sodoma og
Gomorra. Umhugsunarverð
söguleg tilvitnun.
I október á árinu sem leiö
voru honum veitt friöarverö-
laun í Stokkhólmi, svo ein-
hverjir kunna að meta þessa
viðleitni hans. Stuönings-
menn hans I ísrael eru einnig
farnir að hafa sig í frammi,
og hafa sett Vanunu—máliö
á oddinn i friöarhreyfingunni
í ísrael.
Þó er orðrómur um, að
Vanunu sé grunaöur um að
vera leynilegur sendimaöur
leyniþjónustunnar I ísrael.
Hvernig getur það átt sér
stað? Getur það hugsast að
ísrael hafi viljandi látið „leka“
út þessar leynilegu upplýs-
ingar til þess eins að setja
svo sendimanninn ( gapa-
stokkinn?
Tœknin er fyrir hendi
Allir, sem eru sérfræðingar
( kjarnorkumálum eru sam-
mála um að ísrael hefur alla
burði til að framleiða kjarn-
orkusprengju. Það hefur
hinsvegar ekki verið staðfest
hvort þeir hafi raunverulega
framleitt hana.
Tæknilega séð geta ísrael-
menn sagt að þeir séu ekki
fyrsta landið í Mið—Austur-
löndum sem vinni að gerð
kjarnorkusprengja. Getur
ekki hugsast að ríkisstjórnin
í Tel Aviv vilji gjarnan að her-
ská nágrannaríki viti að
sprengjurnar séu fyrir hendi i
neðanjarðarbyrgjum tilbúnar
til notkunar?
Sumir fréttaskýrendur
segja að hvort sem Vanunu
vissi eða vissi ekki að hann
væri notaður af leyniþjón-
ustu hersins þá hafi hann
þjónað hagsmunum ísrael.
Lokkaður í gildru
Frá þvf í Libanon—strföinu
1982, hafa hernaðarsérfræð-
ingar í ísrael vitað, að arablsk
skyndiárás með langdrægum
eldflaugum, t.d. frá Sýrlandi
gæti lamað allt varnarkerfið á
hálftíma. Ef andstæðingar
ísrael eiga yfir höfði sér ógn-
ina um gjöreyðingu eru sann-
arlega ekki eins miklar Kkur á
slíkri árás.
Mordechai Vanunu vann ár-
um saman sem tæknifræð-
ingur við Dimona—stöðina í
Negev—eyðimörkinni. Þar
tók hann með leynd myndir
af framleiðsluhlutum og
í Dimona-stöðinni í Negev-eyðimörkinni, vann Vanunu í mörg ár.
birgðum. Skyndilega sagði
hann starfi sínu lausu og
flutti til Ástralíu. Hálfu ári
seinna skaut honum upp á
síðum „Sunday Tirnes" í Bret-
landi þar sem birtar voru
bæði myndir og upplýsingar.
leyndardómsfull kona sem
kallaði sig Cindy og sagðist
vera bandarfskur ferðamaður
af gyðingaættum, tældi hann
í gildru. Hann var sendur til
ísrael, þar sem hann hefur
síðan setið í einangrunar-
klefa í fangelsi.
Með því að segja Morde-
chai Vanunu vera létt ruglað-
an friðarsinna, hafa ísraels-
menn sloppið við að gefa al-
þjóðlegum kjarnorkunefndum
og vestrænum ríkisstjórnum
skýrslu. Opinberlega er látið
svo að ísrael séu ekki með
kjarnorkusprengju, óopinber-
lega vita menn hið gagn-
stæða, og er jafnvel talið að
þeir eigi fleiri en 100 sprengj-
ur.
Bláeygð friðardúfa
Friðarsinnar (ísrael telja
að Vanunu sé svikari en hetja
og aö hann sé ekki friðar-
dúfa, aðrir telja hann blá-
eygöa friðardúfu. Friðarsinn-
ar segja að með gerðum sín-
um hafi Vanunu bægt frá
kjarnorkuvá með því að fletta
ofan af valdhöfum í ísrael.
Þeir segja, af lítilli rökvísi, að
því meira sem umheimurinn
veit um kjarnorkubrölt ísra-
elsmanna, því minni líkur séu
á því að ísrael noti kjarnorku-
sprengjuna. Ætli (srael hefði
nokkrar áhyggjur af áliti um-
heimsins, ef til kastanna
kæmi.
Það gefur auga leið að það
er vonlaust fyrir ísrael að
reyna að fela karnorku-
sprengjur sínar eftir að
Vanunu hefur birt myndir af
því sem leynist í neðanjarðar-
geymslum undir Negev-eyði-
mörkinni. Á sama hátt og
það er vonlaust fyrir Bretland
að reyna að halda leyndum
þeim upplýsingum sem Peter
Wright birti í bók sinni
„Spycatcher", með því að
banna útgáfu bókarinnar í
Bretlandi. Tugir þúsunda ein-
taka eru í umferð í Bretlandi
og jafnvel bókasöfn lána bók-
ina út. Að líkja saman ísrael
og Bretlandi passar ekki á
öllum sviðum. í Stóra-Bret-
landi geta menn veitt sér
þann munað að birta ( blöð-
um neikvæðar fréttir um
leyniþjónustu landsins, þvi
Bretland er lýðveldi á friðar-
tímum. Á striðstímum aftur á
móti, eins og kom fram í
stríðinu um Falklandseyjar,
kom í Ijós hvað ákveðin ríkis-
stjórn getur gert til að loka
munni pressunnar.
í ísrael, sem á i stöðugum
stríðum og erjum við ýmis
arabalönd, er hernaðarleg
ragnarrök nálæg ógnun, og
flestum ísraelsmönnum
finnst það sjálfsagt að stjórn-
völd hafi kjarnorkusprengju í
handraðanum og sjá ekkert
athugavert við að pólitíkus-
arnir á toppnum reyni að
leyna því.
Hætt er við því að þessi
hópur mótmælenda gegn
kjarnorku (friðarsinnar) ( ísra-
el verði ekki að sterkri þjóð-
arhreyfingu á okkar dögum.
Einmitt þessvegna þykir
það hreint ekki ótrúlegt að
þessum „leka“ Vanunu hafi
verið stjórnað ofan frá, jafn-
vel þó Vanunu hafi ekki vitað
það.
Við rætur Sodoma er vaf-
inn bannfærður, einnig sann-
leikurinn.
(Arbeiderbladet.)
/