Alþýðublaðið - 28.01.1988, Qupperneq 2

2
Fimmtudagur 28. janúar 1988
UHIIINMI
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Umsjónarmaður
helgarblaðs:
Blaðamenn:
Dreifingarstjóri:
Setning og umbrot:
Prentun:
Blað hf.
Valdimar Jóhannesson
Ingólfur Margeirsson
Kristján Þorvaldsson
Þorlákur Helgason
Haukur Holm, Ingibjörg Árnadóttir
og Sigríður Þrúöur Stefánsdóttir.
Þórdís Þórisdóttir
Filmur og prent, Ármúla 38.
Blaöaprent hf., Slðumúla 12.
Askriftarsiminn er 681866.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði. í lausasölu 50 kr. eintakió virka daga, 60
kr. um helgar.
PÉTUR VÍSAR VEGINN
Samningar hafa tekist um kaup og kjör milli Alþýðusam-
bands Vestfjarða, Vinnuveitendafélags Vestfjarða og
Vinnumálasambands samvinnufélaganna. Samið hefur
verið til næstu áramóta. Vestfjarðarsamningurinn svo-
nefndi felur í sér 7,5% hækkun frá undirritun og samtals
13% hækkun á árinu. Helsta nýmæli samningsins er að
horfið er frá bónuskerfinu og tekið upp hlutaskiptakerfi
sem þýðir að þeir sem vinna við sömu einingu í fyrirtæki
fá sama kaup. Ákvæði eru um endurskoðun á hlutasamn-
ingnum í maí. í forsendum samningsins er reiknað með að
verðbólga náist niður í 14—15% á þessu ári, en til trygg-
ingar eru svokölluð „græn strik“, 1. júní og 1. október,
verði þróun verðlags áannan veg en segir til um í forsend-
um samningsins. Þá verður launaliður sjálfkrafa laus ef
samkomulag næst ekki um launaliðinn. Grunnkaupið
hækkar um 5% frá undirritun eða um 1500 krónur. Nám-
skeiðaálag hækkar úr 1700 krónum í 2600 krónur. Hækk-
anir verða á launum eftir starfsaldri. Samningsbundnar
kauphækkanir verða 1. apríl og 1. ágúst.
Forystumönnum verkalýðsfélaganna á Vestfjörðum með
Pétur Sigurðsson í farabroddi ber að hrósa fyrir ábyrga
kröfugerð og eftirtektarvert frumkvæði sem hlýtur að
verða fyrirmynd Verkamannasambandsins og aðilarfé-
lagaþess. Kröfugerð Péturs Sigurðssonarog félaga bygg-
ist nefnilega á þeirri einföldu hagfræði að gera hagstæða
samninga sem bæta kjör verkafólks án þess að stefna
greiðslugetu frystihúsa og atvinnufyrirtækja í voða og
koma þannig í veg fyrir neikvæða keðjuverkun sem aftur
kallar á margvíslegar björgunaraðgerðir er teflir útflutn-
ingi og efnahagslífi þjóðarinnar í voða. Þess vegna er
samningagerðin á Vestfjörðum raunsæ og ábyrg sem tek-
ur mið af afkomu þjóðarinnar allrar og leggur sitt af mörk-
um til að halda verðbólgunni í skefjum. Pétur Sigurðsson
og félagar hans vita mætavel að óhófleg kröfugerð og
verkföll er vísasta leiðin til að magna upp verðbólguna á
nýjan leik með tilheyrandi afleiðingum fyrir launþega og
heimilin í landinu. Þó segja megi að verkalýðsfélögin á
Vestfjörðum hafi ákveðna sérstöðu þar er félagar þess eru
að mestu leyti fiskvinnslufólk og sú sérstaða einfaldi að
vissu leyti allasamningagerð, erþó Ijóst aðhér hefurverið
sýnt ákveðið frumkvæði sem verkalýðsfélög um land allt
geta ekki horft framhjá. En það er einnig Ijóst að þótt
kjarasamningar séu fyrst og fremst mál aðila vinnumark-
aðarins, getur ríkisvaldið ekki setið auðum höndum.
Ríkisvaldið verður að leggja sitt lóð á vogarskálarnar gegn
verðbólgunni til að mynda með nióurskurðí f fjárfesting-
um ríkisins og að hvetja sveitastjórnir til hins sama. Ríkis-
valdið getur ennfremur létt á vanda frystihúsa með endur-
greiðslum á uppsöfnuðum söluskatti, skuldbreytingum
og öðrum tilfærslum sem auðvelda rekstur þeirra meðan
náðer niðurverðbólgu, þennslu og vöxtum og kaupmáttur
launþega tryggður. Slíkt samspil aðila vinnumarkaðarins
og ríkisvaldsins er heppilegasta, farsælasta og skynsam-
legasta Iausnin. Hin leiðin, sem felur í sér átök á vinnu-
markaði, verkföll og uppsprengdar kaupkröfurer hins veg-
ar vísasta leiðin til glötunar fyrir launþega jafnt sem
vinnuveitendur.
ONNUR SJONARMIÐ
HINAR nýju hugleiðingar
Alþýðubandalagsins um
breyttar áherslur í afstöðinni
til veru íslands í Atlantshafs-
bandalaginu og veru banda-
ríska hersins á Miðnesheiði
og inngöngu i EBE, hafa
sannarlega vakið miklar
geðsveiflur í flokknum. Þor-
grímur Starri Björgvinsson
blæs nokkra tóna í herlúður-
inn í grein sem birtist í Þjóð-
viljanum í gær undir yfir-
skriftinni „Skammdegisrutl“.
Þar tekur Þorgrímur Starri
einkum Svavar Gestsson og
Ólaf Gíslason blaðamann á
Þjóðviljanum til bæna. Þor-
grímur Starri skrifar:
„Svo bregðast krosstré ,
sem önnur tré. Tveir ágætir
vinir mínir, sem ég hef síst
viljað væna um ótryggð við
málstað og baráttu her-
stöðvaandstæðinga — og Al-
þýðubandalagsins undir kjör-
orðinu ísland úr Nató, herinn
burt! — hafa látiö í sér heyra
með furðanlegum hætti á
siðum Þjóðviljans. Hér á ég
viö þá Svavar Gestsson og
Ólaf Gíslason.
Um áramótin birtir Þjóðvilj-
inn viðtal við Svavar, þá ný-
kominn frá Ameríku, þar sem
hann meðal annars þáði
kaffiboð hjá Nató. Þar sagði
hann gestgjöfum að ef við
réðum, Allaballar, þá gengi
ísland úr Nató, og létum her-
inn fara, en gaf í skyn að þeir
fengju góðan tima tii að
pakka niður. Ekki veit ég
hvað sú kurteisi á að þýða.
Því ekki að segja að þeir yrðu
að hypja sig um hæl.
Síðan fer Svavar minn
blessaður að bollaleggja um
nánara samstarf og sam-
stöðu við Vestur-Evrópu. Ætli
við yrðum ekki að vera áfram
i Nató og heist að ganga í
EBE, ef við ættum að komast
i kompaní við þann fúla
kratisma i bland við frjáis-
hyggjuóskapnað járnkerling-
arinnar í Bretlandi? Er ekki
þeim löndum stjórnað eftir
frjálshyggjuboðorðunum
bandarisku, þar sem lif og
dauði ráðast fyrst og fremst
af spákaupmennsku kaup-
hallanna, það er að segja í
þágu peninganna, ekki fólks-
ins?
Og hverjir draga eins lapp-
irnar, þegar risaveldin eru að
stíga fyrstu skrefin til afvopn-
unar, og ráðamenn Vestur-
Evrópu? Hver er meiri kjarn-
orkuskelfir í dag en Mitterr-
and Frakklands-krati, sem
svífst einskis í kjarnorkuvig-
búnaði? Á meðan almenning-
ur þessara landa knýr ekki
sína vaidsmenn til gagn-
gerðrar stefnubreytingar, sit-
ur sist á okkur í Alþýðu-
bandalaginu að reyna að
troðast inn í það kompaní.
Þegar sú stórpólitiska breyt-
ing hefur átt sér stað horfir
málið öðruvísi við.“
Og Þorgrímur Starri mess-
ar áfram uns hann kemst aö
þeirri niðurstöðu að hinar
nýju áherslur forystumanna
Alþýðubandalagsins í utan-
ríkismálum séu eflaust ein-
hver skammdegisfirra:
„Grein Ólafs Gislasonar,
með yfirskriftinni: ísland úr
Nató! Herinn burt! Hvað svo?
skal ég ekki vera langorður
um. Það hafa aðrir tekið pilt-
inn í karphúsið fyrir það rugl,
og er það vel.
Við ykkur báða, kæru fé-
lagar, vil ég að lokum segja
þetta: Ég vil leita góðgjörn-
ustu leiða tii að finna skýr-
ingar á þessum óheppilegu
skrifum ykkar um þessi
mikilsverðu mál, skrifum,
sem nú í kvöld hafa verið
gerð skil af fjandmönnum
okkar í Ríkisútvarpinu, þar
sem matreidd eru ykkar orð á
þann vég að Alþýðublanda-
lagið sé endanlega búið að
leggja fyrir róða andstöðu við
hersetu og Natóaðild. Sáuð
þið þetta ekki fyrir? Gerið þið
ykkur ekki grein fyrir afleið-
ingunum? Hvað ætlið þið nú
að gera? Auðvitað náðu þeir
svo að hafa samband við nýja
formanninn, Ólaf Ragnar, þar
sem hann var samþykkur vit-
leysunni. Nema hvað?
Og nú kemur mín góð-
gjarna skýring á ykkar
glappaskoti, sem þið eigið
áreiðanlega eftir að sjá eftir.
Þótt síðar verði. Ég hef per-
sónulega reynslu af því, og
það hafa fleiri, hversu mikið
andlegt álag íslenska
skammdegið er, meira segja
hverjum andlega heilbrigðum
mannj. Jafnt í draumum, sem
í vöku sækir þá oft á hugann
alls konar rugl, meiri og
minni hringavitleysa, sem ég
vil kalla skammdegisrutl. Við
þessu er ekkert að segja,
bara taka þvi, þetta lagast
lika með hækkandi sól. Að-
eins eitt ber að varast, og
það er það að segja engum
lifandi manni frá þessu
skammdegisrutli hugans,
hvað þá láta slíkt á þrykk út
ganga. En það var nú einmitt
ykkar yfirsjón, hitt var ykkur
ósjáifrátt, svo sem mér og
öðrum.“
Og þannig fyrirgefur Þor-
grímurStarri þeim félögum
glappaskotið þangað til ann-
að sannast. En þá lætur
Starri í Garði eflaust í sér aft-
ur heyra.
OÐÐUR Ólafsson aðstoð-
arritstjóri Tlmans skrifar oft
einkar athyglisverðar greinar
og athugasemdir í blað sitt
undir heitinu „Vítt og breitt“. í
gær fjallar Oddur um hvernig
markaðskerfið misnotar sér
skattkerfisbreytingar ríkis-
stjórnarinnar og hvernig
Starri i Garði álítur að skamm-
degið hafi ruglað forystulið Al-
þýðubandalagsins í utanrikismál-
um.
stjórnarandstaðan tekur und-
ir þær aðgerðir, eflaust meira
og minna ósjálfrátt og án
þess að hugsa. Oddur skrifar:
„Matarskattsfárið, sem
stjórnarandstaðan hleypti af
stað til að klekkja á rikis-
stjórninni, er orðið að undar-
legu samspili kaupahéðna og
þeirra sem þykjast alltaf vera
að vernda hag hinna verr
settu. Ósvifnir útúrsnúningar
og lygi i sambandi við sölu-
skattsjöfnunina er komin á
það stig að Verölagsstofnun
verður að grípa til sinna ráða
til að leitast við að leiða hið
sanna í Ijós.
Verðhækkanir hafa farið
langt, langt fram úr því sem
nemur söluskattinum og
kaupmenn og stjórnarand-
staða æpa í einum kór, að
allt sé þetta matarskattur
fjármálaráðherra.
í fyrradag var meðalverð á
íslenskum gámafiski 56 krón-
ur kílóið á markaði í Bret-
landi. Heil ýsa en hausuð
kostaði sama dag 170 krónur
kg í fiskbúð í Reykjavík.
Með sameiginlegu átaki
kaupsýslumanna og stjórnar-
andstöðu er verðmunur af
svona stærðargráðu skýrður
meö matarskatti rikisstjórnar-
innar.
Eitt af skringilegheitunum
varðanda fiskverð er að það
er iðulega hærra á frjálsu
mörkuðunum hérlendis en
það sem fæst fyrir fiskinn
þegar búið er að flytja hann
með ærnum kostnaði til út-
landa.
Tollalækkanir koma seint
og illa fram í vöruverði, þótt
undantekningar séu þar á.
Tollahækkanir og vörugjöld
eru ekki eins svifasein að
hafa áhrif á verðlagið þegar
svo ber undir.
Ekki kæmi á óvart þótt
kaupsýslumenn bæru fyrir
sig óskaplegu örlæti i kaup-
greiðslum þegar að þvi kem-
ur að lágtollavaran kemur á
markað, en i Ijós kemur að
verðið er sist lægra. En
stjórnarandstaðan mun æpa:
matarskattur, matarskattur
þegar bið verður á verðlækk-
un á rafmagns- eða gúmmí-
vörum.
Og neytendur munu haida
áfram að borga fjármögnun-
arkostnað offjárfestinga
kaupsýlsunnar og margróm-
uðum matarskatti einum
kennt um.“
Einn
með
kðffinu
Hérerein lítil saga af rithöfundinum og húmoristan-
um Mark Twain: Dag einn gekk Twain yfir til nágranna
síns sem átti gott bókasafn og spuröi hvort hann gæti
lánað sér ákveöna bók.
— Bókina á ég, en þú verður aö lesa hana á staön-
um, því ég læt aldrei frá mér bækur. Þaó eru reglur
hússins, svaraði nágranninn.
Nokkrum dögum síöar birtist nágranninn í gættinni
hjá Mark Twain og spurði hvort hann mætti fá sláttu-
vélina að láni; hann þyrfti aö slá garðinn sinn.
— Ég á sláttuvél, en þú veröur aö nota hana á staön-
um. Það eru reglur hússins, svaraði rithöfundurinn aö
bragði.