Alþýðublaðið - 26.03.1988, Blaðsíða 14

14
Laugardagur 26. mars 1988
UMRÆÐA
Umræða
Jóhanna Sigurðardóttir
ráðherra skrifar
JAFNAÐARMENN KVENNALISTANS
„Það getur öllum verið Ijóst að trúnaðurinn
við fólkið, málstað jafnaðarstefnunnar og
mína eigin samviska er mér miklu meira virði
en ráðherrastóllinn. Það væri ekki spurning í
mínum huga, hvað ætti þar að hafa forgang,“
skrifar Jóhanna Sigurðardóttir m.a. í umræðu-
grein sinni.
Þegar staðan í stjórn-
málum er metin um
þessar mundir er fróð-
legt að leiða hugann að
þeirri skoðanakönnun
sem birtist nýlega, sem
sýnir að Kvennalistinn
er samkvœmt henni
orðinn stœrsta stjórn-
málaaflið á Islandi.
Ég hika ekki við að
fullyrða að hér er á
ferðinni alvarlegasta
áminningin sem hin
hefðbundnu stjórnmála-
öfl í landinu hafa
fengið.
Lítum á þaö hvað þessi
skoðanakönnun eða niður-
staða hennar í raun endur-
speglar.
Hún endurspeglar kröfu
fólksins um breyttar áherslur
í landspólitíkinni.
• kröfu fólksins um jafnrétti
og réttlæti í þjóðfélaginu,
• kröfu fólksins um meiri
félagshyggju við lands-
stjórnina,
• kröfu fólksins um að
stjórnmáiamenn standi
ábyrgir gjörða sinna, og
standi við orð sín,
• kröfu fólksins um að
langur vinnudagur geti
skilað þvi að fólk eigi fyrir
brýnustu framfærslu
heimilanna og þak yfir
höfuöið.
Kannske endurspeglar
þessi skoðanakönnun fyrst
og síðast kröfu fólks um
heiðarleika i stjórnmálum og
kröfu um ný og breytt vinnu-
brögð.
Uppreisn og mótmœli
fólksins
í raun markar þessi
skoðanakönnun tímamót, því
hún er uppreisn og mótmæli
fólksins gegn stjórnmála-
öflunum í landinu.
Fólkið mótmælir mikilli
misskiptingu tekna og eigna
í þjóðfélaginu, sem stjórn-
völdum hefur ekki tekist að
breyta.
Það mótmælir samtrygg-
inga- og gróðaöflunum í
þjóðfélaginu, þar sem blind
gróðahyggja hikar ekki við að
troða á þeim veikari ef hagn-
aðarvonin er annars vegar.
Fólk er að mótmæla því að
þurfa sífellt að borga brús-
ann af mistökum stjórnmála-
manna, sem birtist í sífelldri
offjárfestingu, og flug-
stöðvar-, hafskips- og útvegs-
bankamistökum.
Fólkið mótmælir ástand-
inu í húsnæðismálum —
ekki hvað sfst ástandinu í
húsnæðismálum á lands-
byggðinni og húsnæðismál-
um unga fólksins sem gert er
að biða i 3 ár eftir húsaskjóli
þegar það er að hefja bú-
skap — og það mótmælir
ástandinu í húsnæðis- og
vistunarmálum aldraðra og
fatlaðra. Það mótmælir nauð-
ungaruppboðum og upplausn
fjölda heimila vegna ástands
í húsnæðismálum. — í þessu
efni hvílir mesta ábyrgðin á
ráðherra húsnæðismála, sem
vissulega hefur ekki neitt
heilt kjörtímabil til að leysa
þessi mál því þar veröur að
vinna hratt.
Allt það sem ég hér hef
lýst, brýst út f þeirri skoöana-
könnun sem fram kom á dög-
unum og það kristallast allt f
andúð og andófi gegn hefð-
bundnu stjórnmálaöflunum í
landinu — ekki bara gegn
stjórnarflokkunum heldur
einnig stjórnarandstöðuflokk-
unum meö einni undantekn-
ingu þó. Fólk er að mótmæla
stjórnmálaöflum, sem þvf
finnst að taki allar ákvarðanir
út frá mælistiku reiknings-
stokkanna — en manneskjan
sjálf gleymist.
íleit að trúverðugu
stjórnmálaafli
Allt er þetta svo gert f
nafni þess að ná niður verð-
bólgunni og bæta kjörin og
sjá til betri framtíðar fyrir
fólkið — ekki síst láglauna-
fólkið. — Samt finnst lág-
launafólkinu einhvern veginn
að það sitji alltaf jafnsett
eftir — og að fórnir þess séu
til einskis. Áfram sé sóað í
botnlausa hit óráðsíunnar.
Fólk er bæði vonsvikið og
þreytt og ég skil það vel.
Staðreyndin er sú að það
hefur orðið alvarlegur trúnað-
arbrestur milli fólksins og .
stjórnmálaaflanna í þjóðfé-
laginu, — þar er enginn
undanskilinn.
Þetta er sú staðreynd sem
birtist okkur í þessari skoð-
anakönnun og hana ber
stjórnmálamönnum að viður-
kenna. Framhjá þessari stað-
reynt geta stjórnmálamenn
ekki litið. Stjórnmálamenn
verða að skilja að það þýðir
lítið að hreykja sér af verkum
sfnum ef fólk finnur það ekki
f kjörum sínum, aðbúnaði og
aðstæðum. Stjórnmálamenn
sitja jafnvel uppi með það að
hafa tekið vonina um betri
framtíð af fólkinu.
Staðreyndin er sú að fólk
er í leit að trúverðugu stjórn-
málaafli, sem hefur réttlæti
og jafnrétti í öndvegi — afli
sem sýnir fólki heiðarleika —
afli sem metur fólkið eins og
manneskju — afli sem
skynjar veruleikann f þjóðfé-
laginu — afli sem ræðst
gegn misréttinu í hvaða
mynd sem það birtist — afli
sem stendur og fellur með
málstaðnum — afli sem
meinar í einlægni, — afli
sem er trútt sínum málstað
og sínu fólki — afli sem
seturekki mælistiku reikn-
ingsstokksins á alla skapaða
hluti, heldur tekur ákvörðun
útfrá veruleikanum og mann-
eskjunni — og horfir líka á
aðstæður okkar minnstu
bræðra þó erfiðlega ári f
efnahagsmálum.
Lftum á þá flokka sem
kenna sig við félagshyggju.
Alþýðubandalagið hefur á
undanförnum árum verið að
grafa sína eigin pólitísku
gröf. í fyrsta lagi vegna inn-
byrðis sundurþykkju og
valdabaráttu og í öðru lagi
vegna þess að Alþýðubanda-
lagið hefur með gjörðum
sínum ( stjórn — og stjórnar-
andstöðu reynst ótrúverðugt
og ábyrgðarlaust stjórnmála-
afl, það gerir og segir eitt í
stjórn og annað f stjórnar-
andstöðu. — Það hefur m.ö.o.
fallið á prófi heiðarleikans og
þess að vera það trúverðug-
asta afl sem fólkið sækist
eftir og er sífellt að leita að.
Það uppsker nú eins og til
var sáð.
Skýringin á stórsókn og
fylgisaukningu Kvennalistans
er ekki sú að þær hafi betri
lausnir á vandamálunum sem
við er að glíma, eða að
stefnuskrá þeirra í velferðar-
málum sé betri eða meiri en
annarra félagshyggjuflokka.
Nei, staðreyndin er ósköp
einföld. Hún er ekki ein-
göngu sú að þær hafi aldrei
axlað ábyrgð við landsstjórn-
ina heldur einnig að fólki
finnst þær trúverðugar og
heiðarlegar I pólitíkinni og
þær meini það sem þær
segja. Fólki finnst það ekkert
annað skjól hafa að flýja í.
Og því finnst að Kvennalist-
inn hafi þær áherslur í stjórn-
málum sem stór hluti þjóðar-
innar hefur verið að leita eftir
hjá öðrum flokkum um
langan tíma, en ekki fundið
þegar á reynir. Skoðanakönn-
unin er einmitt krafa fólksins
um breyttar áherslur og meiri
félagshyggju við landsstjórn-
ina. Fólk sem nú flykkir sér
um Kvennalistann er ekkert
annað en jafnaðarmenn —
fólk sem aðhyllist hugsjónir
okkar jafnaðarmanna — fé-
lagshyggju, en finnur nú um
stundirekki skjól í Alþýðu-
flokknum. Þessu veróur að
breyta og Alþýðuflokkurinn
verður aö taka mið af þessari
staðreynd.
Hœttumerki sem Al-
þýðuflokknum ber að
taka alvarlega
Fólk hafði miklar vænt-
ingar til Alþýðuflokksins
þegar hann fór nú í ríkis-
stjórn og gerði eðlilega til
hans stórar og miklar kröfur.
Alþýðuflokkurinn hafði harka-
lega gagnrýnt Framsóknar-
flokkinn og Sjálfstæðisflokk-
inn í fyrri rfkisstjórn og
gjörðir þeirra. Alþýðuflokkur-
inn var í harðri andstöðu við
þessa flokka og það sem þeir
stóðu fyrir. Því var Ijóst að Al-
jpýðuflokkurinn tók mikla
áhættu að fara inn f rfkis-
stjórn með þessum tveimur
flokkum. Út af fyrir sig er enn
of snemmt að kveða upp
nokkurn Stóradóm um það
hvort stjórnaraðild Alþýðu-
flokksins hafi verið áhætt-
unnar virði eða hvort Alþúðu-
flokkurinn fái hrundiö stefnu-
málum sfnum í framkvæmd í
þessu samstarfi svo viðnun-
andi sé. Hitt er engu að sfður
Ijóst og það verða Alþýðu-
flokksmenn aö gera sér grein
fyrir að kjósendur Alþýðu-
flokksins hafa með réttu eða
röngu ekki séð þann mun á
Alþýðuflokknum annars
vegar og Sjálfstæðis- og
Framsóknarflokknum hins
vegar sem þeir höfðu vænst.
Ef fólkið — kjósendur Al-
þýðuflokksins sjá engan mun
á Alþýðuflokknum annars
vegar og Sjálfstæðisflokkn-
um og Framsóknarflokknum
hins vegar þá er það hættu-
merki sem Alþýðuflokksfólk
um allt land hlýtur að taka
alvarlega.
Alþýðuflokknum ber skylda
til að taka þessa skoðana-
könnun alvarlega, þegar hann
hefur skv. þessari niðurstöðu
misst nær helming af fylgi
sínu frá síðustu kosningum.
Alþýðuflokkurinn á að spyrja
sig þeirrar spurningar af
hverju fólk skv. skoðanakönn-
uninni hefur snúið baki við
flokknum. Og Alþýðuflokkur-
inn á að draga af því lærdóm.
Alþýðuflokkurinn má aldrei
falla í gröf Alþýðubandalags-
ins sem ótrúverðugt stjórn-
málaafl. Orð eins og að axla
ábyrgð og að þora eru merk-
ingarlaus í augum fólksins,
ef þau kosta að vikið sé af
braut hugsjónaog baráttu-
mála — og trúnaði við fólkið
er fórnað. Það nægir ekki að
benda á að Alþýðuflokkurinn
hafi verið blóraböggull fyrir
allar óvinsælar aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar meðan hinir
hafa verið stikkfrfir, þó það
sé vissulega hluti skýringar-
innar. — Vissulega hefur for-
maður flokksins borið hitann
og þungann af mikilli kerfis-
breytingu f skatta- og tolla-
málum, sem ég tel að þó
síðar verði — að flestir telji
að hafi verið skynsamlegar
sérstaklega vegna þess að
j hún einfaldar skattkerfið og
tryggir betri skattskil. Og
, vissulega er það mikilvægt
fyrir alla efnahagsstjórn að
skila hallalausum fjárlögum á
fyrsta starfsári rfkisstjórnar-
innar, þegar lagt var upp með
það í stjórnarsamstarfinu að
ná niður hallanum á tveim til
þremur árum. En það má
spyrja hvort það hafi verið of
dýru verði keypt fyrir þá
málaflokka sem Alþýðuflokk-
urinn hefur lagt áherslu á
t.a.m. húsnæðismálin og
mikilvægan tekjustofn fyrir
landsbyggðina sem er Jöfn-
unarsjóður sveitarfélaga svo
dæmi séu nefnd.
Erindi Alþýðuflokksins
í ríkisstjórn
Það má vera að skynsam-
legt sé að gera þær áætlanir
að Alþýðuflokkurinn eigi fyrri
hluta kjörtfmabilsins að
moka flórinn og hreinsa til
eftir viðskilnað sfðustu
stjórnarflokka og svigrúm
fáist fyrst til að framkvæma
eitthvað af þeim velferðar-
málum sem Alþýðuflokkurinn
stendur fyrir á sfðari hluta
kjörtfmabilsins. En við
þessar aðstæður og f sam-
starfi við Framsóknarflokkinn
og Sjálfstæðisflckkinn getur
Framhald á bls. 20