Alþýðublaðið - 04.03.1989, Page 1

Páll Halldórsson formaður BHMR:
YFIRGNÆFANDI LIKUR
Á VERKFALLSBOÐUN
Litið á félagsmálapakkana þegar komist verður að niðurstöðu um kaupmáttinn.
Páll Halldórsson for-
maóur Bandalags háskóla-
menntaðra ríkisstarfs-
manna segir yfirgnæfandi
líkur á að mörg félög innan
BHMR samþykki að fara í
verkfall. Þegar hafa 8-10
félög innan BHMR ákveð-
ið að fara út í atkvæða-
greiðslu um verkfall. Fé-
lögin stefna að óbreyttu að
verkfalli þann 6. apríl.
Páll segir að umræðu-
grundvöllur sá er Ólafur
Ragnar fjármálaráðherra
og samninganefnd ríkisins
boðaði í gær liðki ekki til
varðandi mál er við blasi.
Páll segir aðspurður að
ekki sé ástæða til að ræða
félagsmálapakka fyrr en
náð hafi verið fram leið-
réttingu á kaupmáttar-
skgrðingu.
Fjármálaráðherra boð-
aði fulltrúa samtaka ríkis-
starfsmanna á sinn fund í
gær og dreifði plaggi undir
yfirskriftinni „Efnisatriði
um launamál og nýja
kjarasamninga", eins og
nánar er greint frá í frétt í
Alþýðublaðinu í dag. „í
raun og veru leysir þetta
ekki nokkurn skapað
hlut,“ segir Páll.
Innan BHMR hafa 8-10
félög þegar ákveðið að
greiða atkvæði unr verk-
fa.ll. Þetta þýðir að félögin
hefja atkvæðagreiðslu um
boðun verkfalls. Sú krafa
er gerð til atkvæðagreiðsl-
unnar að helmingur félags-
manna taki þátt í henni og
a.m.k. helmingur þeirra
samþykki. Verkfall getur
síðan hafist hið minnsta 15
sólarhringum eftir að úrslit
atkvæðugreiðslunnar ligg-
ur fyrir. Sú dagsetning sem
félögin stefnaað er 6. apríl.
„Eg tel yfirgnæfandi lík-
ur á að þetta verði sam-
þykkt i mörgum félögun-
um,“ sagði Páll Halldórs-
son, „en þeirri spurningu
er ósvarað hvað þetta ýtir á
eftir samningaviðræðun-
um. Viðræður hafa í raun
veriðsteindauðar. Svar rík-
isins er efnisyfirlit. Það
sem við viljum, er að skrifa
bókina.“
Páll segir BHMR varða
mestu að tekið verði á gif-
urlegu kaupmáttartapi sem
verið hafi á síðasta ári.
„Það er ekki tekið á þessu
máli. Frájúni 1988hrapaði
kaupmátturinn og stefnir í
að hrapið haldi áfram ef
ekkert verður að gert. Út úr
þessu plaggi les ég enga til-
lögu sem breytir þessu.
Auk þess er þetta órafjarri
því, að koma til móts við
þá kröfu okkar, að há-
skólamenn hjá ríkinu fái
greidd sambærileg laun og
á almennum markaði. —
Við skulum líta á félgs-
málapakkana þegar kom-
ist er að niðurstöðu um
kaupmáttinn.“
Alþjóða vinnumálastofnunin afgreiðir kœru ASI vegna
bráðabirgðalaga ríkisstjórnarinnar:
Ríkisstjórnin fékk milda meðferð
Bifreiðatryggingar:
25% hækkun
umfram verðbólgu
Miðað við ineðalhækkun
ábyrgðartryggingar öku-
tækja um síðustu mánaða-
mót eru þær nú fjórðungi
hærri að raungildi en þær
voru fyrir sjö árum eða
25,4% hærri. Þegar tillit er
tekið til húftryggingar, fram-
rúðutryggingar og nýjasta
liðarins, slysatryggingar
ökumanns, er nú 27,3% dýr-
ara fyrir ökutækjaeigendur
að tryggja farkosti sina en ár-
ið 1982.
Miklar sveiflur hafa átt sér
stað milli ára í bifreiðatrygg-
ingunum. Árið 1983 hækk-
uðu ábyrgðartryggingar öku-
tækja um 95% á sama tíma
og framfærsluvísitalan
hækkaði um 67,7%. 1984
hækkuðu ábyrgðartrygging-
arnar um aðeins 10% á sama
tíma og verðbólgan mældist
65,8%. Tryggingafélögin
fengu þetta bætt upp árið
eftir þegar hækkunin varð
68% á sama tíma og verð-
bólgan mældist 27,8%.
Næsta ár, 1986, hækkuðu
tryggingarnar um „aðeins“
19% meðan verðbólgan
mældist 28%. 1987 varð
hækkun ábyrgðartrygging-
arinnar einnig 19%, en verð-
bólgan var 15,4%.
I fyrra gerðist það síðan að
bifreiðatryggingafélögin
fengu 60% hækkun á
ábyrgðartryggingunni. Auk
húftryggingar og framrúðu-
tryggingar bættist við nýr
liður, slysatrygging öku-
manns upp á 4.000 krónur og
má því heita að hækkunin
milli ára í heild hafi numið
allt að 65%. Á sama tíma
mældist verðbólgan sam-
kvæmt framfærsluvísitöl-
unni 24,7%. í ár hækkaði
ábyrgðartryggingin um 20%
og heildartryggingarnar að
meðaltali um 23%, á sama
tíma og verðbólgan mældist
rúmlega 19%.
í heildina hefur fram-
færsluvísitalan hækkað úr
100 stigum í tæp 782 stig frá
því í mars 1982 en ábyrgðar-
tryggingin í 980 stig á sama
tíma. Munurinn að raungildi
er því rúmlega 25%. Á hitt er
að benda að tryggingarnar
hafa tekið nokkrum breyt-
ingum. Þannig hefur slysa-
trygging ökumanns bæst við
en sjálfsáhættan hefur fallið
niður. Fjöldi ökutækja og
þar með tjóna hefur aukist
talsvert og loks er að nefna
að hámarks upphæð
greiðslna vegna muna- og
slysatjóna hefur hækkað á
tveimur árum úr 19,4 millj-
ónum í 382 milljónir króna.
Fyrir þorra ökutækjaeig-
enda stendur hitt þó eftir að
nú er fjórðungi dýrara að
tryggja bílinn en fyrir 7 árum
síðan. 30 þúsund króna af-
borgun ætti því að vera tæp-
Iega 24 þúsund krónur ef ið-
gjöldin hefðu fylgt fram-
færslunni.
Alþýðusambandi íslands
hefur borist svar frá Alþjóða
Vinnumálastofnunni, við
kæru þeirri sem hún lagði
fram á hendur Ríkisstjórn-
inni vegna setningu bráða-
birgðalaganna þar sem verk-
falls og samningsréttur var
afnumin í maí síðastliðnum.
Niðurstaða nefndarinnar er
sú að ráðstöfunin stríði gegn
meginreglum um telagafrelsi
en sé hins vegar skiljanleg í
Ijósi þeirra efnahagsað-
stæðna sem ríktu í landinu
þegar bráðabirgðalögin voru
sett.
Alþýðusambandið sendi
kæru sína í júní síðastliðn-
um, mótrök ríkisstjórnar-
innar bárust ekki fyrr en í
nóvember. Það var ríkis-
stjórn Þorsteins Pálssonar
sem setti bráðabirgðalögin
en ríkisstjórn Steingríms
Hermannssonar varði málið.
í niðurstöðum Alþjóða-
vinnumálastofnunar kemur
fram að bráðabirgðalögin
takmarki augljóslega rétt til
frjálsra kjarasamninga,
verkfalla og samúðarverk-
falla og annars sem geti haft
áhrif á þróun kjaramála,
meðan þau voru í gildi.
Hinsvegar bendir nefnd sú
er fjallaði um málið á að þeg-
ar brýnna aðgerða sé þörf í
efnahagsmálum þá geti slík
lagasetning verið réttlætan-
leg. Ríkisstjórnin hafi gert
nefndinni grein fyrir þessu,
Alþýðusambandið hafi ekki
mótmælt því að ástandið
hafi verið afar bágborið, þó
sambandið hafi mótmælt
fullyrðingu stjórnvalda urn
að samráð hafi verið haft við
ASÍ, við setningu laganna og
umræðu um efnahagsráð-
stafanir. Ásmundur Stefáns-
son telur Alþjóðavinnumála-
stofnunina hafa tekið álit
Samninganefnd rikisins
hcfur lagt fram umræðu-
grundvöll fyrir komandi
kjarasamninga. Ólafur
Ragnar Grímsson, fjármála-
ráðherra, sagði að lögð væri
áhcrsla á af hálfu ríkisins að
hækka lægstu launin, bæta
kjör kvenna hjá hinu opin-
bera og fjölga konum í
ábyrgðarstöðum. Umræðu-
grundvöllur ríkisins er mjög
viðamikill, nánast verið að
boða til almennrar þjóð-
málaumræðu sem gæti tekið
óratíma.
Aðspurður um þá kaup-
máttaraukningu sem ríkið
væri tilbúið að semja um í
komandi samningum sagði
Ólafur Ragnar að fyrst og
fremst væri stefnt að því að
verja kaupmátt fyrsta árs-
fjórðungs þessa árs. Hann
bætti við að hann teldi það
reyndar ærið verkefni miðað
við þau skilyrði sem ríktu í
þjóðarbúskapnum um þess-
ar mundir.
Ríkið hefur eins og áður er
ríkisstjórnarinnar um efna-
hagsástandið hrátt upp og
sakar að auki ríkisstjórnina
um rangfærslur þegar hún
segir frekara samráð um
efnahagsráðstafanir hafa
verið ómögulegt vegna af-
sagt lagt fram umræðu-
grundvöll. í honum er tiltek-
in sex meginatriði þar sem
komið er inn á kaupmátt,
tekjuskiptingu, kjarajöfnun,
lífeyrismál, atvinnuöryggi,
og dagvistunarmál svo fátt
eittsé nefnt. Aðaukierstefnt
af sérstakri athugun á kjör-
um kvenna, sérstakri athug-
un á kjörum launafólks á
vinnumarkaði þar sem eink-
um á að fjalla um ráðstöfun-
artekjur, vinnutíma heima
og að heiman og félagslegar
aðstæður fjölskyldna með
börn á framfæri. Einnig um
ábyrgð starfsfólks, lýðræðis-
leg áhrif þess og endur-
menntun.
Ólafur Ragnar vildi ekki
kannast við að með þessu
plaggi væri einfaldlega verið
að draga kjarasamninga á
langinn, hann sagði að þarna
væri verið að fara inn á atriði
til langs tíma. Atriði sem
ekki hefði gefist tími til að
fara inn á í fyrri samningum
en hefðu þá oft verið nefnd.
stöðu ASl.
Fram kemur að þetta er í
lOda sinn sem ríkisstjórn ís-
lands hefur beitt lögum til að
koma í veg fyrir frjálsa
samninga á vinnumarkaði og
lítur Alþjóða vinnumála-
Ríkið er opið fyrir samnings-
tíman'um, aðsögnólafs og
sömuleiðis kemur til greina
af hálfu þess að ræða við öll
sambandið svo á að löggjaf-
inn hafi of ríka tilhneigingu
til að grípa inn í kjarasamn-
inga.
Ekki verður annað sagt en
að ríkisstjórnin hafi fengið
frekar milda meðferð, að
vísu er ljóst að lögin brjóta i
bága við félagafrelsi, hins-
vegar hafi aðstæður réttlætt
setningu þeirra. Málinu er þó
ekki lokið, það fer fyrir sér-
fræðinganefnd og ef til vill
lengra á þessum vettvangi.
eða mörg samtök launa-
manna í einu, eða taka tillit
til krafna eins félags í samn-
ingum við annað.
Olafur Ragnar Grimsson brosir sínu bliðasta til Winciar
Jóhannsdóttur, formanns HÍK. Hætt er við aö brosin
stirðni í samningslotunni sem framundan er.
Ríkið leggur fram umrœðugrundvöll fyrir samningana
Áhersla á félagslegar umbætur fyrst og fremst