Alþýðublaðið - 04.03.1989, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 4. mars 1989
iTOUBLMll
Lltgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson
Fréttastjóri: Kristján Þorvaldsson
Aúgiysingastjóri: Steen Johansson
Dreifingastjóri: Siguröur Jónsson
Setning og umbrot: Filmur og prent, Ármúla 38.
Prentun: Blaðaprent hf., Síðumúla 12.
Áskriftarsíminn er 681866.
Áskriftargjald 900 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 50 kr. eintakið.
NORRÆNI KVIK-
MYNDASJÓÐURINN OG
MENNINGARPÓLITÍK
Þær ánægjulegu fréttir hafa borist af þingi Norðurlanda-
ráðs, að samstarfsnefnd menningar- og menntamálaráð-
herra Norðurlanda hefur samþykkt að stofna norrænan kvik-
myndasjóð. Sjóðurinn opnar nýja og kærkomna möguleika
fyrir íslenska kvikmyndagerðarmenn til að fjármagna kvik-
myndaframleiðslu en ennfremurtil að nýtaerlenda þekkingu
og reynslu á sviði kvikmyndagerðar. Það ber að þakka þeim
þingmönnum sem barist hafa fyrir tilkomu Norræna kvik-
myndasjóðsins en þó sér í lagi Eiði Guðnasyni alþingis-
manni, sem var fyrsti flutningsmaður tillögu að stofnun
sjóðsins. Eiður flutti tillögu sína árið 1985 á þingi Norður-
landaráðs og samþykti ráðið tillöguna árið eftir.
Vandi íslenskrakvikmyndaframleiðendaog leikstjóra hefur
farið vaxandi með ári hverju allt frá því að kvikmyndaævintýr-
ið íslenska hófst fyrir áratug. Fljótlega fór nýjabrumið af ís-
lenskum kvikmyndum og áhugi íslenskra kvikmyndagesta
dvínaði. En samtímis óx framleiðslukostnaður og vandi fjár-
mögnunar. Stórefling Kvikmyndasjóðs íslands fleytti mörg-
um verkefnum áleiðis en ýtti sumum framleiðendum úr vör
til þess eins að þeirfærust áhafi úti. Stefna kvikmyndasjóðs
í úthlutunarmálum hefur því verið til umræðu allt frá upphafi
og um það deilt hvernig standa beri sem best að styrkveiting-
um. Hingað til hefur verið valin sú leið að styrkja tvo eða þrjá
styrkþega ríflega án þess þó að upphæðin hrökkvi til nema
brots af öllum fjármögnunarkostnaði kvikmyndanna. Fjöldi
umsækjendaerstyrkturlítillegaeðasem nemuragnarögn af
framleiðslukostnaði. Það gefur auga leið að slik stefna við
úthlutun erekki vænleg. Úthlutarpólitík Kvikmyndasjóðs er
mjög í ætt við aðrar styrkveitingar hins opinbera til lista í
gegnum tíðina. Tekið er mið af því að friðþægja sem flesta
umsækjendur en styrkja í raun engan. Kvikmyndasjóður ís-
lands þarf líkt og aðrar úthlutunarstofnanir í íslensku listalífi
að setja sér strangar úthlutunarreglur. í fyrsta lagi verður að
gera listrænar gæðakröfur til þeirra umsækjenda sem til
greina koma við úthlutun. I öðru lagi verður að gera þær kröf-
ur til sjóðsins að hann úthluti upphæðum sem duga fyrir
framleiðslu, en hjálpi ekki einstaklingum og fyrirtækjum að
fara á hausinn. Með öðrum orðum þarf að styrkja færri um-
sækjendur en veita þeim veglegri upphæðir. Það er fráleitt
að álíta, að íslenska ríkið geti haldið uppi allri hugsanlegri
kvikmyndagerð í landinu. Rfkið þarf að setja sér ramma hvers
konarframleisðlu kvikmyndaþaðvill og áaðstyrkja. Þettaer
spurning um menningarpólitík. íslenska ríkinu ber fyrst og
fremst að strykja kvikmyndagerð sem gæðalist og útflutn-
ingsgrein. Það gerir íslenska ríkið best með því að úthluta
styrkjum til þeirra kvikmyndagerðarmanna sem leggja
áherslur á séreinkenni okkar og menningu. Vilji íslenskir
kvikmyndagerðarmenn framleiða grínmyndir og alþjóðlega
tískuvöru er það að sjálfsögðu þeirra mál. En það er engin
ástæða fyrir íslenska ríkið að leggja peninga í slíkt púkk.
Norræni kvikmyndasjóðurinn opnar að sjálfsögðu nýja
möguleika fyrir íslenska kvikmyndagerðarmenn. Einkum
opnast gáttirtil samstarfs með norrænum kvikmyndagerðar-
mönnum en einnig til fjármögnunar á viðameiri verkefnum
en fslenskir kvikmyndagerðarmenn hafa getað gert sér vonir
um hingað til. Jafnframt hlýtur tilkoma norræna kvikmynda-
sjóðsins að breyta úthlutunarstefnu eða stefnuleysi Kvik-
myndasjóðs íslands. Norræni kvikmyndasjóðurinn er fagn-
aðarefni, ekki síst vegna þess að hann hlúir að íslenskri list
og Islenskri menningarpólitik.
ÖNNUR SJÓNARNIIÐ
ÞJÓÐVILJAMENN virðast
hafa hómor fyrir sjálfum sér — og
óförum sínum. Alþýðublaðið
greindi frá því um daginn, að mál-
gagn sósíalisma væri í alvarlegum
rekstrarerfiðleikum og að halla-
rekstur síðasta árs hafi numið
a.m.k. 16 milljónum króna. Þjóð-
viljinn fjallaði í gær um skuldir og
rekstrarerfiðleika Arnarflugs og því
slegið fram að ein lausnin hafi verið
að verktakafyrirtækið Hagvirki
legði vegi upp í skuld við ríkið og
allir yrðu sáttir. Þetta kallaði Þjóð-
viljinn að malbika upp í skuldirnar.
En sama dag birti Þjóðviljinn
myndasögu sína Skúm framar í
blaðinu og hún hljóðaði svo:
Þjóðviljinn er tii húsa að Síðumúla6.
STEINUNN Sigurðardóttir rit-
höfundur skrifar ádrepu í Þjóðvilj-
ann í gær og gerir stéttamun á ís-
landi að umræðuefni. Steinunn
skrifar:
„Ég vil leyfa mér að halda því
fram að íslendingar séu fáfróðir
um lifnaðarhætti og lífsskilyrði
sinna fáu samlanda, annarra en
þeirra sem lifa nákvæmlega eins lífi
og sá hópur sem viðkomandi til-
heyrir. Þeir sem halda því fram að
Island sé stéttlaust land eru gott
dæmi um það nærsýna fólk sem sér
ekki lengra en fram á sinn eigin nef-
brodd. Þegar þeir nefna svo til sam-
anburðar að í öðrum löndum sé
raunverulegur stéttamunur, sem
ekki sé fyrir hendi á íslandi, þá fara
þeir villir vegar. Stéttaskipting á ís-
landi er að vísu annars konar en sú
hefðbundna og aldagamla stétta-
skipting, sem ríkir á Englandi til
dæmis, en það er stéttaskipting á ís-
landi engu að síður. Sá er munur-
inn, að hún er islenskrar ættar, til-
tölulega ný af nálinni í flestum
greinum, og er enn í mótun.“
Skrifar sem sagt forsetaritarinn
Steinunn.
SIGRÚN Jónsdóttir Halliwell
heitir ung fiskvinnslukona á Akra-
nesi. Hún skrifar fróðlega kjallara-
grein í DV í gær þar sem hún gagn-
rýnir svonefnt flæðilínukerfi í fisk-
vinnslu. Sigrún segir:
„Og þegar fram líða stundir get-
um við einnig átt á hættu að Islend-
ingar tapi mörkuðum vegna illa
unninnar vöru. Áður en flæðilínu-
kerfið var tekið í notkun var hver
starfsmaður ábyrgur fyrir gæðum
eigin framleiðslu en í flæðilínukerfi
er enginn gerður ábyrgur. Flæði-
línukerfið býður að mínu mati upp
á skjótfenginn en illa fcnginn gróða
fyrir fiskvinnslufyrirtækin.
Sá gæðastimpill, sem íslensk
fiskframleiðsla liefur á sér vegna
strangs gæðaeftirlits, kemur til með
að hverfa, því nú er það magnið sem
skiptir máli en ekki gæðin.
Hvernig væri nú, fiskframleið-
endur góðir, að þið settust niður og
rædduð málin í einlægni við ykkar
fólk. Það væri kannski hægt að
bjóða starfsfólkinu upp á réttiát
hlutaskipti án þess að Víglundur
Þorsteinsson, Þórarinn Vaff eða
Ásmundur Stefánsson kæmu þar
nálægt, enda ekki þeirra hagsmun-
ir.“
Sjónarmið sem vert er að huga
að.
EINN MEÐ
KAFFINU
Tækifærissinninn frétti
af andláti bílstjóra ráð-
herrans. Tækifærissinn-
inn hringdi í ráðherrann
og sagði: „Er ekki alveg
upplagt að ég komi í
stað bílstjórans?11
Ráðherrann svaraði: „Jú,
jú. Ef útfararstjóranum
er sama.“
DAGATAL
Starf metið samkvœmt ábyrgð
Um leið og ég opnaði fyrir úl-
varpið í morgun voru þeir að lesa
upp nýjustu verðhækkanirnar. Ég
skrúfaði fyrir aftur og hugsaði
sem svo: Ætli maður byrji ekki
sparnaðinn á því að segja upp
áskriftinni að útvarpinu.
Auðvitað var mér ekki svefn-
rótt eftir þessar fréttir. Ég fór í
inniskóna og sloppinn og rölti
fram í eldhús. Hellti upp á kaffið
og horfði hálftómur út um glugg-
ann. Þá skall í útidyrarlúgunni og
Alþýðublað dagsins skall á gólfið.
Ég á nú kannski ekki að segja
„skall" um Alþýðublaðið. Það
réttara sagt „sveif“ inn á gólfið.
Blaðið er jú bara átta síður. En á
móti verð ég að segja að það eru
efnismestu átta síður blaðaheims-
ins. Eiginlega er Alþýðublaðið
eins konar súputeningur. Sam-
þjöppuð orka. Eigum við þá ekki
að segja að Alþýðublaðið hafi
„brotist" inn um lúguna hjá mér
þennan morgun. (Þennan for-
mála skrifa ég auðvitað til að
hressa upp á ritstjórann áður en
ég fer fram á kauphækkun fyrir
þessa pistla.)
Ég náði í blaðið og smurði mér
brauðsneið. Á forsíðunni var frétt
af kennurum og þeirri kröfu
þeirra að kennarastarfið verði
metið samkvæmt ábyrgð og
menntun með hliðsjón af jafn-
gildu starfi á almennum markaði.
Þetta þýðir að kennarar vilja
hækka í launum um 70%. Ja-
hérna. Það þýðir verkfall fyrir
vorpróf.
Eg sagði ósjálfrátt: Nú var
Svenni próflausi heppinn. Svenni
er bróðursonur minn sem hefur
verið undanfarin ár að reyna að
komast á milli bekkja í gagn-
fræðiskólanum. Það heitir víst
fjölbrautaskóli núna. Hann hefur
bara aldrei náð prófi. Það er að
segja, hann hefur aldrei komist í
próf. Ástæðan er sú, að kennarar
hafa alltaf farið í verkfalll þegar
Svenni ætlaði í prófið.
Ég hef nú ekki fylgst alveg náið
með þessu streði Svenna. En það
byrjaði einhvern veginn þannig,
að fyrir nokkrum árum komu for-
eldrar hans frá Svíþjóð og Svenni
hálfsvekktur að vera skipta um
skóla og vini. En þetta gekk allt
vel þangað til kom að vorprófum.
Þá fóru kennarar í verkfall vegna
þess að þeir vildu að kennara-
starfið væri metið samkvæmt
ábyrgð.
Svenni missti af prófunum.
Næsta vor ætlaði Svenni að ná sér
upp og var búinn að sitja allan
veturinn í annað skipti í sama
bekknum. En um vorið fóru
kennarar í verkfall, af því að þeir
vildu að kennarastarfið væri met-
ið samkvæmt ábyrgð eins og í
fyrra skiptið. Nú var Svenni alveg
æfur og strauk til Svíþjóðar þar
sem hann sagði að kennarar héldu
þó próf. Ég hafði nú alltaf haldið
að kennarar í Svíþjóð gerðu allt
annað en að halda próf. En það er
nú kannski af því að mér hefur
alltaf verið illa við Svía eins og
Indriða ritstjóra og Magnúsi
borgarlögmanni.
Foreldrum Svenna tókst að
lokka hann heim um sumarið með
því að íofa að kaupa handa hon-
um skellinöðru og videóupptöku-
vél. Síðan settist Svenni á
skólabekk eina ferðina enn í sama
bekknum. Einhverjir krakkar
höfðu með herkjum komist
áfram en þarna voru enn nokkrir
frá fyrri tveimur árum. Og svo
kom vorið.
Og viti menn! Kennararnir fóru
enn einu sinni í verkfall vegna þess
að þeir vildu að kennarastarfið
væri metið samkvæmt ábyrgð.
Nú varð uppreisn á heimilinu.
Svenni brenndi allar skólabæk-
urnar úti í garði og fór á sjóinn.
Pabbi hans varð alveg sturlaður
og hringdi í skólastjórann og yfir-
kennarann og spurði hvers konar
rumpulýður þessir kennarar væru
eiginlega; að leggja menntun son-
arins í rúst. Honum var svarað
með því, að kennarar væru illa
launaðir og væru í réttmætri
kröfugerð, enda höfðu þeir dreg-
ist aftur úr árum saman. Pabbi
Svenna sagði að hann skyldi
syngja með þeim Nallann upp á
kennarastofu ef þeir vildu hvenær
sem væri sólarhrings, en þeir yrðu
að koma Svenna gengum próf —
for helvede. Yfirkennarinn sem er
víst dálítið seinheppinn, sagði
bara: Engin kauphækkun — ekk-
ert próf! Og pabbi Svenna æpti á
móti í símtólið: Ekkert próf —
engin þjóð!
Mamma Svenna var flutt með
nervössammen á taugadeild
Landspítalans. En hún er nú búin
að ná sér núna. Svenni hélt hins
vegar áfram á sjónum og líkaði
vel. Hann var orðinn fullorðinn
maður hvort sem var og skólinn
því að baki. Hann græðir nú á tá
og fingri og segir að próflausu
kennararnir hafi verið sín Iukka.
En ég frétti af því að pabbi hans
Svenna hafði lofað stráknum að
kaupa handa honum trillu, ef
hann settist á skólabekk og tæki
gagnfræðiprófið í vor.
En Svenni er forsjálli en kall-
inn. Hann sagði pent nei takk.