Alþýðublaðið - 11.04.1989, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 11. apríl 1989
sjónum er varpað fyrir róða og
hentistefnan tröllríður húsum á
kostnað verkalýðsstéttarinnar.
Það var heldur ekki að skapi Stef-
áns, sem alla tíð barðist að alefli
gegn hernámi Bandaríkjamanna
á Islandi þegar Samtök hernáms-
andstæðinga töldu sig knúin fyrir
tilstilli hentistefnunnar að breyta
nafni í Samtök herstöðvaand-
stæðinga. Stefán gekk heill og
óskiptur til verka og var hug-
sjónamaður fram í fingurgóma
það átti því afar illa við hann að
sjá annars ágæt samtök verða
fórnarlömb hentistefnu, enda
vissi hann að slíkt bitnaði fyrst og
síðast á málstaðnum og þeim sem
honum er ætlað að verja.
Vinur minn og félagi, Stefán er
dáinn. Ég verð lengi að átta mig á
því, ef ég geri það þá nokkurn
tíma.
Stebbi og Ella verða alltaf i
huga mér og fyrir það er ég þakk-
látur.
— Magnús Einar Sigurðsson,
prentari.
Stefán Ögmundsson er fallinn.
Ég minnist þess ekki hvenær ég
kynntist honum fyrst. Hitt man
ég vel að hann var einn af þeim
mikilvægu mönnum í verkalýðs-
hreyfingunni, sem oft var talað
um í Fylkingunni á sjötta áratugn-
um. Hann var það sem þá var kall-
að okkar maður í verkalýðssam-
tökunum, en það hafði alveg sér-
stakan hljóm. Við trúðum því að
í verkalýðsfélögunum væri fólkið
afl sem þyrfti til að koma á rétt-
látu þjóðfélagi á íslandi. Þar væri
að finna það lið sem til þyrfti. í
þeirri liðsveit var Stefán Ög-
mundsson.
Þegar ég svo kynntist honum
náið árið 1967 kom hann mér á
óvart, næstum því í opna skjöldu.
Hann var einn þeirra manna sem
skipulagði þátttöku íslenskra
launamanna í árlegri verkalýðs-
ráðstefnu í Austur-Þýskandi. Þar
hittist, og gerir enn, fólk af ýmsu
sauðahúsi til að bera saman bæk-
urnar um leiðir til friðar og auk-
ins skilnings milli þjóða. Þá þótti
þeim sem mest hugsuðu í vestur
ekki par fínt að horfa í austur,
eins og nú er.
Ég var eins og hver annar ungl-
ingur í hópi íslendinga sem þarna
var á ferð en Stefán meðal þeirra
sem mestrar virðingar naut. Hann
var sneisafullur af gamansemi og
skoplegum sögum. Við iðkuðum
orðaleiki um elli og æsku sem
sumir félagar okkar botnuðu ekk-
ert í, stöku manni leist ekki á blik-
una. Það var meira en þrjátíu ára
aldursmunur á okkur, en lífsgleði
Stefáns og kostulegar sögur brú-
uðu það bil á undraskjótan hátt.
Þetta voru dýrðlegir dagar fyrir
mig og afar Iærdómsríkir. Þá var
lagður grunnur að vináttu og
samstarfi okkar sem stóð óslitið
síðan.
Árið eftir dró til tíðinda. Al-
þýðubandalagið var stofnað og
Sósíalistaflokkurinn Iagður nið-
ur. Um það vorum við ósammála.
Hann taldi að hreyfingu okkar
sósíalista myndi farnast betur
með áframhaldandi starfi Sósíal-
istaflokksins og gekk ekki í Al-
þýðubandalagið. Leiðir skildu
með honum og ýmsum fyrri fé-
lögum í pólitík en um svipað leyti
fór hann fyrir hópi manna í Al-
þýðusambandinu, sem vildi taka
menningar og fræðslumál verka-
lýðshreyfingarinnar nýjum tök-
um. Stofnun Menningar- og
fræðslusambands alþýðu, hins
síðara, var undirbúin á þingi ASÍ
haustið 1968. Árið eftir var því
formlega komið á laggirnir. Þar
með hófst nýr kafli í starfsferli
Stefáns, sem vafalaust á eftir að
halda nafni hans Iengi á lofti.
Hann varð fyrsti formaður hins
nýja sambands, og síðar fram-
kvæmdastjóri þess til ársins 1980.
Með honum í stjórn voru Óðinn
Rögnvaldsson, Magnús L. Sveins-
son, Sigurður E. Guðmundsson
og sá er þetta ritar. Þegar MFA óx
fiskur um hrygg komu margir til
starfa á vegum þess.
Stefán eignaðist með öðrum
orðum nýja kynslóð samstarfs- og
bandamanna. Flestir voru miklu
yngri en hann, létu nokkuð að sér
kveða í verkalýðshreyfingunni,
sumir í pólitík, og margir fjarri
því að vera honum sammála í
þeim efnum. Hann hafði lag á að
fá menn til verka, gat einbeitt
kröftunum að því sem áhuga-
mönnum um verkalýðsmál var
sameiginlegt þó þeir væru ósam-
mála um flest annað.
Eins og títt er um brautryðj-
endastarf var smátt byrjað í starfi
MFA. Litlir fjármunir, starfsað-
staða ekki beysin. Hægt og síg-
andi þokaðist þó í áttina. Stefán
var hvort tveggja gætinn og ýtinn,
stundum mæddur yfir því að við
stæðum okkur ekki nógu vel, og
lét okkur finna það. En aldrei
fann ég að það hvarflaði að hon-
um að leggja árar í bát, eða stíga
skref aftur á bak þó að á móti
blési.
Hann var hugmyndamiður,
stöðugt með hugann við að halda
fram gildum menningar og
mennta innan verkalýðshreyfing-
arinnar, sannfærður um að stétt-
arsamtök launafólks hefðu skil-
yrði til mikilla átaka á því sviði.
Á þeim tæplega tuttugu árum
sem liðin eru frá stofnun MFA
hefur starfsemi þess vaxið úr því
að hafa 20-30 nemendur á ári í
1.700-2.000 nemendur. Nám-
skeiðahald hefur breytst úr örfá-
um námskeiðum sem bundin voru
starfsemi verkalýðsfélaga í
menntastofnun sem býður árlega
á annað hundrað mismunandi
námskeið. Menningar- og
fræðslusambandið rekur nú Fé-
lagsmálaskóla, trúnaðarmanna-
fræðslu, Sögusafn, Tómstunda-
skóla, er í norrænum og alþjóð-
legum fræðslusamtökum og á
hlutdeild í tveimur skólum með
systursamtökunum á Norður-
löndum. Er þá alls ekki allt talið.
Vissulega hafa margir komið við
þessa sögu en ekki er ofmælt þó
sagt sé að enginn einn maður eigi
drýgri þátt í þróuninni en Stefán
Ögmundsson.
Eftir að Stefán lét af starfi for-
manns MFA urðu fundir okkar
stopulli, en áhugi hans var samur
og oft áttum við tal saman um
pólitík og menningarmál. Ég þáði
hjá honum ráð.
Árið 1986 kom Stefán enn á
vettvang og nú í nýjum hópi fólks.
Þar voru á ferð ungir sagnfræð-
ingar og áhugamenn úr verkalýðs-
hreyfingunni um sögu samtak-
anna. Þessi hópur beitti sér fyrir
stofnun Félags áhugafólks um
verkalýðssögu. Stefán var kosinn í
fyrstu stjórn félagsins og var í
henni þegar hann lést. Enda þótt
starfsþrekið væri minna en á
MFA árunum var áhuginn sá
sami, hugurinn sífellt vakandi við
það að halda til haga því sem
skipti máli í sögulegum efnum og
síðast en ekki síst: gamla góða
gamansemin var á sínum stað.
Síðustu orðaskipti okkar, þegar
ég keyrði hann heim eftir stjórn-
arfund í félaginu, voru á þeim
nótum. Kátlegar athugasemdir
um lystisemdir heimsins.
Hann var einn af þeim mönn-
um sem veitti vel af nægtabrunni
visku sinnar, gaf okkur yngri
mönnum holl ráð og tók þátt í
baráttu fyrir betri heimi til síðasta
dags. Dagana áður en hann and-
aðist tók hann þátt í að minnast
40 ára afmælis NATO, ekki til að
fagna heldur til að andmæla.
Hann var í hópi þeirra sem djarf-
lega mótmæltu inngöngu íslands
í bandalagið fyrir fjórum áratug-
um.
Ég tel mér til happs að hafa átt
þess kost að starfa svo lengi með
Stefáni Ögmundssyni og hefði
viljað njóta samvista við hann í
mörg ár enn.
Elínu, afkomendum og vensla-
fólki þeirra hjóna sendi ég mínar
dýpstu samúðarkveðjur.
Helgi Guðnmndsson.
írsk tónlist á
Hótel Borg og
í Sjallanum
írska hljómsveitin Diar-
muid 0‘Leary & the BARDS
heldur ferna tónleika hér á
landi á næstunni.
Miðvikudaginn 12. apríl og
sunnudaginn 16. apríl leikur
hljómsveitin á Hóte) Borg í
Reykjavík, en fimmtudaginn
13. apríl og föstudaginn 14.
apríl í Sjallanum á Akureyri.
Diarmuid 0‘Leary & the
BARDS leikur þjóðlagatónlist
með nútímalegu ívafi. Hljóm-
sveitin nýtur mikilla vinsælda
á írlandi, þar sem plötur með
lögum hennar á borð við
„Lanigan’s Ball“ og „The
Olde'st Swinger in Town“ hafa
náð því að verða meðal sölu-
hæstu hljómplatna nokkru
sinni.
Þessi írska hljómsveit
hefur mörgum sinnum komið
fram í írsku og bresku sjón-
varpi, auk þess sem hún hef-
ur farið í margar hljómleika-
ferðir m.a. til Bandaríkjanna
og Kanada.
í kompaníi við
Þórberg
Bókin í kompaníi við Þór-
berg eftir Matthías Johannes
sen er komin út hjá Almenna
bókafélaginu. En sunnudag-
inn 12. mars var öld liðin frá
fæðingu Þórbergs Þórðarson-
ar.
Þórbergur Þórðarson, sá
mikli stílsnillingur, var kallað-
ur sérkennilegur, af því að
hann fór sínar eigin leiðir í
flestu. Matthías Johannessen
átti við hann samtöl 1958 og
1959 og þau komu út í bók,
þegar meistarinn varð sjötug-
ur. Bókin heitir í kompanii við
allífið og vakti mikla hrifn-
ingu. Fullyrða margir, að eng-
inn hafi, hvorki fyrr né síðar,
komist jafnnálægt persón-
unni Þórbergi Þórðarsyni og
Matthías I þessari bók. Tókst
með þessum tveimur skáld-
um mikil vinátta, sem entist
meðan báðir lifðu. I kompaníi
við allífið var fyrsta samtals-
bókin á íslensku. Hún kemur
nú, þegar öld er liðin frá fæð-
ingu Þórbergs, út í annað
sinn sem fyrri hluti þeirrar
bókar, sem hér birtist, og hef-
ur hlotið nafnið í kompanii
við Þórberg. Síðari hlutinn er
samtöl, sem skáldin áttu
seinna, og löng ritgerð, þar
sem Matthías segir frekar frá
hinum skemmtilega meistara
og kynnum sínum við hann.
t
Þökkum auðsýnda samúð og vináttu við andlát og útför
eiginmanns mins, föður okkar, tengdaföður og afa
Finnboga Rúts Valdemarssonar
Hulda Jakobsdóttir
Auöur Rútsdóttir
Elín Finnbogadóttir Sveinn Haukur Valdimarsson
Gunnar Finnbogason
Guðrún Finnbogadóttir
Sigrún Finnbogadóttir Styrmir Gunnarsson
Hulda Finnbogadóttir Smári Sigurðsson
og barnabörn
Skil á staðgreiðslufé:
EINDAGINN
ER 15.
HVERS MÁNAÐAR
Launagreiðendum ber að skila afdreg-
inni staðgreiðslu af launum og reikn-
uðu endurgjaldi mánaðarlega. Skilin
skulu gerð eigi síðar en 15, hvers mán-
aðar.
Ekki skiptir máli í þessu sambandi
hversu oft í mánuði laun eru greidd né
hvort þau eru greidd fyrirfram eða
eftirá.
Með skilunum skal fylgja greinar-
gerð á sérstökum eyðublöðum, „skila-
greinum", blátt eyðublað fyrir greidd
laun og rautt fyrir reiknað endurgjald.
Skilagrein ber ávallt að skila einnig þó
svo að engin staðgreiðsla hafi verið
dregin af í mánuðinum.
Allar fjárhæðir skulu vera í heil- I
um krónum. |
Geríð skll tímanlega !
RSK
FtfKISSKATFSTJÓRI

Sfc»'agrelí vegna,'Jg®rra 9hlda
_J^*íaur>agreidslna