Alþýðublaðið - 18.04.1989, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 18. apríl 1989
3
FBÉTTIN BflK VIÐ FHÉTTIHA
Stöð 2:
ÚTVÖRÐUR ÍSLENSKRAR MENNINGAR?
Það er slæmt að ekki skuli hafa orðið meiri um-
ræða um hið andvana útvarpslagafrumvarp sem
menntamálaráðherra lét semja en var hafnað i
ríkisstjórninni. Misheppnaður umræðuþáttur á
Stöð 2 varð engan veginn til að skýra þann
ágreining sem uppi er um frumvarpið og hefði
verið nær að Sjónvarpið hefði reynt að efna til
umræðna um málið á vitrænum grundvelli þar
sem frumvarpsdrögin fjölluðu að miklu leyti um
framtíð Ríkisútvarpsins. En yfirstjórnin á þeim
bæ virðist sem minnst vilja vita af málinu sem
hefur nú verið lagt i salt og allt óákveðið um
hvernig staðið verður að framhaldinu.
„Endalausar lögreglu-, leynilöggu- og lögfræðingaþættir
frá Ameríku á Stöd 2 eiga ekkert skylt við menningu, heidur
eru aðeins íslensk innstunga í öskuhauga amerískrar verk-
smiðjuframleiöslu. Þá er alveg eins gott aö fá yfir okkur
gervihnattasjónvarp svo hver og einn geti valið sjálfur,"
segir Sæmundur Guövinsson í grein sinni um Stöö 2 og
íslenska menningu.
Menntamálaráðherra
segir að ágreiningur sé um
þrjú atriði. Það er hinn
svonefndi fjölmiðlasjóður,
yfirstjórn Ríkisútvarpsins
eða skipulag hennar og svo
sé einnig deilt um með
hvaða hætti afnotagjald
Ríkisútvarpsins verði inn-
heimt. Aðrir segja að
ágreiningurinn sé mun víð-
tækari. Frumvarpið hafi
verið samið í flýti og út-
varpslaganefndin hafi
klofnað þvers og kruss í
ýmsum atriðum frum-
varpsins. Málið hafi þvi
alls ekki verið komið á það
stig að hægt væri að smíða
frumvarp sem samstaða
næðist um.
Skrýtnar umræður
á Stöð 2
Eftir að útvarpslaga-
nefnd menntamálaráð-
herra hafði skilað til hans
sínu frumvarpi birtust slit-
ur úr því í fjölmiðlum en
málið lítt kynnt eða reifað
í heild. Stjórnendur dag-
blaða voru lítt hrifnir af
þeirri hugmynd að prent-
miðlar skyldu greiða skatt
af auglýsingum sem rynni í
sérstakan sjóð sem fjöl-
miðlar ættu siðan að sækja
peninga í til að geta gert
menningarefni. Dagblaða-
menn sögðust hingað til
hafa birt sitt efni á íslensku
án þess að hafa þurft að
leita til menningarsjóða og
hissuðust á því að nefnd
sem átti að setja ný út- _
varpslög færi að kássast
upp á prentmiðla í landinu.
Það var einkum þessi fyrir-
hugaði fjölmiðlasjóður
sem varð tilefni til blaða-
skrifa en lítið fjallað urn
önnur atriði frumvarpsins.
Hinn galvaski sjón-
varpsstjóri á Stöð 2, Jón
Óttar Ragnarsson brá þá á
það ráð að efna til um-
ræðuþáttar í sjónvarpinu
sínu þar sem málið skyldi
krufið til mergjar. Þar
mætti menntamálaráð-
herra og þar máetti fulltrúi
Framsóknarflokks item
formenn Alþýðuflokks og
Sjálfstæðisflokks. Stjórn-
andi var sjónvarpsstjórinn
sjálfur.
Ekki hafði umræðan
staðið lengi þegar skrýtnir
hlutir fóru að koma i ljós.
í fyrsta lagi að stjórnand-
inn játaði með semingi er á
hann var gengið að hann
hefði átt sæti í útvarpslaga-
nefndinni og gat því alls
ekki talist hlutlaus i þess-
um umræðum. í öðru lagi
reyndist fulltrúi Fram-
sóknarflokksins einnig
hafa setið i umræddri
nefnd og varð því að tala á
víxl fyrir hönd nefndarinn-
ar og flokksins þótt engin
samstaða sé í þeim flokki
frekar en í öðrum flokkum
unt þetta frumvarp.
Menntamálaráðherra tal-
aði að vanda eins og sá sem
valdið hefur, vitið og þekk-
inguna og þau þrjú ntynd-
uðu eins konar þríeyki
gegn Þorsteini Pálssyni og
Jóni Baldvin sem voru
greinilega mjög andsnúnir
mörgu í fruntvarpinu þótt
ekki færi fram hjá neinum
að þeir höfðu kynnt sér
það mjög takmarkað.
Sjónvarpsstjórinn og ráð-
herrann féllust þarna í
faðma og voru sífellt að
tönglast á því að þátttak-
endur væru í raun og veru
sammála um flest það sent
kæmi fram í frumvarpinu.
Fór svo að Jóni Baldvin var
nóg boðið og hann Iýsti því
yfir að þessu væri þveröf-
ugt farið. Grundvallará-
greiningur væri um flest
meginatriði.
Hvað með
auglýsingamálió?
I umræðunum var nteð-
al annars drepið á fjöl-
miðlasjóðinn og yfirstjórn
Ríkisútvarpsins. Varsvolít-
ið skondið að hugsa til þess
að menntamálaráðherra
Alþýðubandalagsins skuli
hafa falið sjónvarpsstjóra
Stöðvar 2 að hafa hönd i
bagga nteð þvi hvernig Rík-
isútvarpinu væri stjórnað.
Umræður um þessi atriði
voru ekki þess eðlis að þær
upplýstu áheyrendur að
nokkru marki um tilgang
frumvarpsins hvað þetta
snertir. En það var ekki
minnst á önnur atriði
frumvarpsins sem ekki síð-
ur var ástæða til að fjalla
um. Til dæmis auglýsinga-
málin.
Mér skilst að nefndin,
eða að minnsta kosti hluti
hennar, hafi lagt til að allar
auglýsingar yrðu bannaðar
í útvarpi og sjónvarpi ríkis-
ins. Ríkisútvarpið eigi ekki
að leggjast svo lágt að
standa í stríði á auglýsinga-
markaðinum til að ná inn
tekjum, heldur sé það verð-
ugt hlutverk einkastöðva
sem þannig geti setið einar
að feitum tekjustofnum.
Rekstur Ríkisútvarpsins
verði tryggður með öðrum
hætti, enda verði hlutverk
þess fyrst og fremst að
flytja menningarefni en
ekki afþreyingu af neinu
tagi. Þessi tillaga er auðvit-
að út i hött og nægir að
benda á að auglýsingar eru
ekki bara til að selja varn-
ing heldur er þar að finna
margs konar auglýsingar
um hina og þessa viðburði
á sviði menningar og lista.
Vitaskuld eiga auglýsendur
að hafa frelsi til að velja sér
vettvang fyrir sínar auglýs-
ingar hér eftir sem hingað
til. En þá erum við komin
að menningunni.
Er Stöð 2 útvörður
menningarinnar?
Ég sé ekkert athugavert
við það að menn stofni út-
varps- eða sjónvarpsstöðv-
ar að uppfylltum þeint skil-
yrðum sem krafist er. En ég
get ómögulega fallist á þá
skoðun Jóns Óttars að
Stöð 2 hafi menningu að
leiðarljósi þegar dagskrá er
valin. Hann heldur því
fram í grein í blaði Stöðvar-
innar að ef RÚV hefði
haldið einokun sinni þá
hefði „. . . ísland orð'ið
ennþá eitt fórnarlamb
gervihnattanna og allar
vonir um innlendan sjón-
varpsiðnað orðið að
engu.“
Sjónvarpið hefur svo
sannarlega ekki siglt undir
fullum seglum í menning-
arhafinu heldur þvert á
móti slóað undan veðri og
vindum með þeirri afsök-
un að menning kosti pen-
inga sem ekki séu til. Engu
að síður hefur þar ýmislegt
vel verið gert og ber að
þakka það. En að halda því
fram að íslensk menning
nánast standi og falli með
Stöð 2 er auðvitað tómt
rugl. Þar hafa þó sést
heimasmíðaðir þættir sem
eru Stöðinni til sóma en fé
til þeirra hefur verið grenj-
að út úr einkaaðiium.
Endalausir lögreglu- leyni-
lögreglu- og lögfræðinga-
þættir frá Ameríku eiga
hins vegar ekkert skylt við
menningu, heldur eru að-
eins íslensk innstunga í
öskuhauga amerískrar
verksmiðjuframleiðslu. Þá
er alveg eins gott að fá yfir
okkur óheft gervihnatta-
sjónvarp svo hver og einn
geti valið sjálfur. En ég bíð
enn eftir alvöruuntræðum
um hlutverk og framtið ís-
lenskra ljósvakamiðla.
FBÉTTASKÝBING
Atvinnulevsið
Fer skólafólk á hreppinn ?
Ef að líkum lætur sækja hétt i 12 þúsund nem-
endur út á vinnumarkaðinn næstu mánuði. At-
vinnuástandið gefur þessu fólki ekki tilefni til
mikillar bjartsýni, þvi skráðir atvinnuleysisdag-
ar hafa ekki verið fleiri síðan mánaðarleg skrán-
ing hófst árið 1975. Fullvist er að atvinnu verður
ekki að fá fyrir nánda nærri alla. En hvað tekur
við? Á þetta fóik rétt á atvinnuleysisbótum og
verða til einhverjir peningar?
Margir nemendur hafa fengið vinnu við garðyrkju yfir sum-
artimann. Eins og nú horfir í atvinnumálunum má búast við
að mikill fjöldi sæki i slík störf, þvi mjög svo hefur dregið úr
eftirspurn eftir vinnuafli í þjónustu- og frumatvinnu-
Atvinnuleysistrygging-
arsjóður er þegar að verða
búinn að greiða svipaða
upphæð í bætur og allt ár-
ið í fyrra. Árið 1988 voru
greiddar 345 milljónir, en
fyrstu þrjá mánuði þessa
árs voru greiddar 288 millj-
ónir, eða tæplega 100 millj-
ónir á mánuði.
Sjóðurinn ekki_________
ótæmandi
Samkvæmt upplýsing-
um hjá Tryggingarstofnun
eru 282 milljónir í sjóðnum
þessa stundina. þar vilja
menn engu spá um hvort
sjóðurinn endist ef at-
vinnuleysi verður við-
varandi.
Fjármagnið sem sjóður-
inn hefur úr að spila kemur
frá, ríkinu, atvinnurekend-
um og sveitarfélögum. At-
vinnurekendur greiða
sérstakt iðgjald og er sveit-
arfélögunum gert að greiða
samtals sömu upphæð og
kemur úr iðgjöldum fyrir-
tækjanna. Ríkið greiðir
hins vegar tvöfalda þá upp-
hæð sem frá atvinnurek-
endum kemur.
Skertar bætur til
skólafólks______________
Grundvallarreglan um
rétt til atvinnuleysisbóta er
að viðkomandi hafi unnið
að lágmarki 425 tíma á sl.
12 mánuðum. Skólafólk,
eldraen 16 ára í framhalds-
skólum, þarf líka að hafa
unnið þennan lágmarks-
tíma. Ef það hefur lokið
námi þá bætast 520 tímar
við vinnutímann, sem þýð-
greinum.
ir að það getur að hámarki
náð 1040 tímum.
Þetta er réttur þeirra sem
eru að ljúka námi. Ef ein-
sýnt þyki að viðkomandi
hafi hætt námi, þá gildir
sami réttur, en greiðslur
geta ekki hafist fyrr en
skólar hafa byrjað aftur og
sýnt þyki að viðkomandi
hafi ekki skráð sig í nám.
Lágmarksbætur, fyrir
þá sem hafa unnið 420 tíma
sl. tólf mánuði, eru 419
krónur á dag. Hámarks-
bætur eru 1676 krónur.
Með hverju barni eru
greiddar 67,07 krónur.
Bótatimabilið 9________
mánuðir
Nokkuð hefur verið rætt
um að alvarlegt ástand
kunni að skapast þegar
bótatímabili lýkur hjá
fólki á svæðum þar sem at-
vinnuleysi hefur verið við-
varandi. Hámarkstími
bótagreiðslna er I80dagar,
þ.e. vinnudagar, sem sam-
svarar um 9 mánuðum.
Samkvæmt upplýsingum
hjá vinnumálaskrifstofu
félagsmálaráðuneytisins
virðist ekki vera mikill
fjöldi sem fullnýtir bóta-
tímabil.
Málið hefur verið til um-
fjöllunnar í nefnd og þar
telja menn, samkvæmt
heimildum blaðsins, að
ekki hafi enn skapast al-
varlegt ástand. Alþýðu-
blaðinu er þó kunnugt um
einstaklinga á Akranesi,
Ólafsfirði og á Suð-
ur-Austfjörðum sem kunni
að vera að missa bótarétt-
inn eftir viðvarandi at-
vinnuleysi í 9 mánuði.
Sveitarfélögin__________
framfærsluskyld
Einstaklingur sem full-
nýtir bótatímabilið getur
haldið áfram að láta skrá
sig hjá vinnumiðlun. Þegar
eitt ár er liðið frá upphafi
bótatímabilsins getur hann
byrjað aftur á bótum.
Það sem tekur við hjá
fólki eftir bótatímabil er
framfærsla sveitarfélag-
anna, sem eru framfærslu-
skyld undir slíkum kring-
umstæðum. Hingað til
hefur ekki þótt eftirsókn-
arvert að fara á hreppinn,
en slíka raun gætu æ fleiri
átt eftir að þola ef fram
heldur sem horfir.